Yulıñnan qara mäçe yögerep uzsa, eşlären kiregä bulır dilär bit. Tatarstan citäkçelege dä şuşı könnärdä haman qara mäçegä oçrıy axırı. Ber yaqtan Rusiä citäkçelege käyefne töşerä, ikençe yaqtan Qazan xalqı, törle sorawlar belän canğa tınıçlıq birmi. Yaña yıldan soñ, toraq komunal xezmäte ölkäsendä cılılıq öçen tüläwlärneñ bermä-ber artuı, xalıqnı borçığan töp mäsälägä äylände. Matbuğat bitlärendä dä, bu turıda nıq quyırtıldı. Äle dä gäcit jurnal, radio televidenie redaksiälärenä qänäğätsezlek xisen beldergän xatlar yawıp tora. Şundıy xatlarnıñ berse Azatlıq radiosına da kilde.
Älege xat Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymievkä yullanğan. “Toraq komunal xezmäte departamentına, Ministrlar kabinetına, Däwlät şurasına xat belän möräcäğät ittek, mäsälä çişelmi, Sez quşılmıyça bu problema xäl itelmiäçäk”, xatnıñ berençe cömläse änä şundıy.
İsegezgä töşeräbez, xalıqnıñ qänäğätsezlek şawqımı, ğinwar ayında cılılıqqa tüläw kinät artuı säbäple barlıqqa kilde. Şunısı qızıq, kemder 1 kilo kaloriyğa cılılıqqa 649 sum tüläsä, ikençe keşe nibarı 245 sum ğına tüli ala. Xikmät biredä cılıtqıçlarğa bäyle. Tatenergo cılıtqıçlarına totaşqannar az tüli. Ä Kazenergo cılıtqıçlarına totaşqan yortlarda, öyeñne cılı itäseñ kilsä, öçlätä artıq tülärgä kiräk. Qazanda barlıq yortlarnıñ 26 protsentı, tögälräk 750 yort Kazenergoğa totaştırılğan. Başqarma komitetı 2007 yılğa tariflar 12 % arttıruğa uyladı, arttırdı da, tik kemgäder bu artu 12 % tügel, ä 50 % bastı.
Älege mäs'älä buyınça Şähär Toraq komunal xezmäte komitetı räise Andrey Yegorov jurnalistlarğa bolay dip belderde. “Kazenergoğa totaştırılğan yortlarda kübesençä ölkännär, pensionerlar yäşi. Alarğa borçılası yuq, däwlät yärdäm itä. Tüläwlärenñ artuı belän alarğa subsidiä tüliäçäklär. Bu yortlarda yäşäwçe byudcetniklarğa awırğa turı kiläçäk. Çönki alarğa däwlät tarafınnan yärdäm bulmayaçaq.”
Şähär Toraq qomunal xezmäte komitetı räise Andrey Yegorov bolay disä dä xalıq bu süzlärgä bik ük ışanıp betmi, däwlät barlıq keşelärgä l'gotalar, subsidiälär birelä almıy dip yazalar.
Xatnıñ ber qırıyında quldan yazılğan sannarğa iğtibar itik. Anda bolay dielgän: “Min 2500 pensiä alam, ğinwar ayına 4100 fatir öçen tüläw kilde. Ägär dä min berüzem genä yäşäsäm bu aqçalarnı tüli almas idem. Ul oçraqta miña nişlärgä”. Bu xattan özek ide.
Prezidentqa möräcäğättä isä, xat yazuçılar menä nindi mäsälälärgä tayana. Xattan berniçä özek täqdim itäbez.
“Däwlät 1992 yılda bezneñ aqçalarnı alıp beterep, xäzer keçkenä pensiä tüli. Aşamlıqlarğa bäyä könnän kön arta. Xastaxanälärä däwalanasıñ kilsä şulay uq aqçasız bulmıy. Ay sayın toraq xucalıq xezmätlärgä tüläwne arttıralar, ä alar täqdim ikän eşlär moña qarap yaxşırmıy. İnde menä cılılıq belän dä ni qılanalar.”
Xatnıñ axırında ölkännär Prezidentqa açıqtan açıq möräcäğät itkän. “Niö öçen Tatarstanda xalıq aqçası yaña ippodrom, avtodrom, çit ildän qimmätle xokkey uylawçıların çaqıruna häm başqa närsälärgä totıla. Ä cılılıq öçen tüläwlär kebek ğadi genä mäs'älä çişeleş taba almıy. Sez här çığışığızda ölkännärne, eşçe xalıqnı xörmätlisez. Bügen dä Sez bezneñ süzlärne iğtibarsız qaldırmıyça, cılılıqqa tüläwlär ölkäsendä tuğan älege mäsäläne xalıq faydasına xäl itärgä yärdäm kürsätersez dip ışanabız.” Prezidentqa xat änä şulay tämamlana.
Matbuğatta älege mäsälägä qağılışlı yazmalar däwam itä, ämma citäkçelek aşıqmıy. äkren genä problemanı çişä. Et tä örüdän ara dilär bit, bälki xalıq ta tınıçlanır. Ämma bügen keşelek bu turıda ontırğa telämi, häm cılılıqqa bäyälär qayçan töşär digän sorawğa cawap kötä.
Ğadel Galämetdinov
