Perm ölkäse möftie, möselmannarnıñ Üzäk diniä näzaratı räise, baş möfti Tälgät Tacetdinneñ urınbasarı Möxämmätğäli xäzrät Xucinnıñ belderülären Başqortstanda işetkän keşelär xäzer şuşı temağa küp fiker alışa. Mäğlüm ki, Perm möftie 21 april könne İnterfax mäğlümat agentlığına "cinayät qılğanda üz – üzlären qorban itüçe terrorçılarnıñ tuğannarı alar öçen cämğiät aldında cawap totarğa tieş" dip beldergän ide. Möxämmätğäli xäzrät fikerençä, terrorçılarnıñ yaqın tuğannarı törleçä cäzalana ala. Misal öçen, alarnıñ qayber xoquqların qısarğa mömkin, di möfti xäzrät. Monı sotsial yaqlanğanlıq yünäleşendä tormışqa aşıru mömkin, dip belderä baş möfti urınbasarı. Sotsial – könküreştäge östenleklärdän çitläşterergä bula – pensiälärdän, törle posobiälärdän mäxrüm itärgä häm başqa törle çaralar qullanırğa mömkin. Perm ölkäse möftieneñ terrorçılar dip möherlängän keşelärneñ yaqın tuğannarına qarata şundıy qatği çaralar qullana başlarğa kiräk digän belderüläre Başqortstanda qapma – qarşılıqlı fikerlär bäreleşenä kiterde. Älbättä, küpme keşe - şul xätle fiker digändäy, Möxämmätğäli xäzrät Xucinnıñ täqdimnären yaqlawçılar da bar. Ä menä baş möfti Tälgät Tacetdin üzeneñ urınbasarı täqdimenä niçek qarıy ikän. Şuşı sorawğa cawap alu öçen Tälgät xäzrätne ike kön buyı totarğa tırışsaq ta, maqsatıbızğa ireşä almadıq. Ällä çınlap ta waqıtı bulmadı anıñ, ällä inde oçraşırğa telämäde. Anıñ yärdämçeläre törle säbäplär tabıp, «Azatlıq» radiosı xäbärçesen baş möfti belän elemtägä kertmäde. Şunnan soñ bez Permgä şaltıratıp Möxämmätğäli xäzrät belän söyläşep qararğa buldıq. Ämma anda da xäzrätneñ çit yaqlarda eş säfärendä buluın häm anıñ aldağı düşämbedä genä qaytaçağın äyttelär.
Perm möftie täqdimenä Başqortstan möselmannarı diniä näzaratı citäkçese, möfti Nurmöxämät Niğmätullin, "ber kem dä ikençe keşeneñ ğönahın häm cäzasın kütärä almıy," dip belderde. Terrorçılar digändä, Rusiädäge xalıq, älbättä inde, iñ berençe çiratta Çeçennarnı küz aldına kiterä. Bezdä Perm möftieneñ fikeren quätläwçelär dä bar, bilgele. Alarnıñ qaraşı kisken – terrorçılar yuq itelergä tieş. Alar belän bernindi söyläşep kileşülärgä barırğa yaramıy. Mondıy fikerdä toruçılar terrorçılıqnıñ säbäplären añlarğa da, anıñ asılına töşergä, nıqlı tikşerergä telämi dä. Alar öçen här terrorçı yawız zat häm ul iñ qatı cäza alırğa tieş. Mondıy uyda bulğan keşelär, älbättä inde, terrorçı häm şähit iseme alğan çeçennarnıñ häm başqa millät wäkilläreneñ yaqın tuğannarı da cämğiät aldında, watandaşları aldında cawap totarğa tieş dip isäplider, möğayın. Härxäldä, Ufada şuşı mäsälädä xalıqtan soraşıp beleşü däwamında şul añlaşıla töşte. Ufanıñ üzäk uramnarınıñ berse – Lenin uramında utız keşeneñ fikeren beleştek. Alarğa ber genä soraw birelde: «Terrorçılarnıñ yaqın tuğannarı da alarnıñ cinayätçel ğämälläre öçen ezärleklänergä tieşme? – digän sorawğa törle keşe törleçä cawap birde. Utız keşeneñ 22 se Perm ölkäse möftie täqdimen xuplamawın belderde. Öç keşe, alarnıñ barısı da ölkän yäştäge abzıylar ide, terrorçılarnıñ tuğannarı da cawap totarğa tieş dip cawapladı, ä 5 keşe bu sorawğa niçek dip cawap birergä dä belmäde. Şulay itep utız keşeneñ iñ zur küpçelege terrorçı üz cinayate öçen üze genä cawap totarğa tieş, tuğannarı integergä tieş tügel dip isäpli. Tağın ber fikerne citkeräse kilä. Başqortstan möselmannarı diniä näzaratı räise urınbasarı Äyüp xäzrät Bibarsov Perm ölkäse möftieneñ belderülären citdigä almasqa kiñäş itä. Anıñ fikerençä, Möxämmätğäli xäzrät üz süzläre öçen cawap birmi torğan üzençälekle şäxes. Moña Äyüp xäzrät ber misal da kiterde. «Ber ay elek bez – unlap din ähele Permgä yaña mädräsä açarğa barğan idek. Wäkillekne Mäskäwdän kiñ bilgele Rawil xäzrät Ğaynetdin citäklägän ide, – di Äyüp xäzrät. – Menä şul çaqta Perm möftie ölkä televideniese aşa çığış yasap, yalğan tarattı – Permgä iñ qurqınıç wahhabçılar kilä. Alar qatnaşqan çaralardan saq bulığız, dip belderügä qädär barıp citte. Mondıy kisätüne üz aqılındağı keşe yasıy alır ideme?».
Terrorçılarnıñ yaqın tuğannarın da ezärleklärgä kiräk, digän fikeren yañğıratıp, Perm möftie bu mäsälägä üz mönäsäbäten genä çağıldıramı? Yuq ikän şul. Möxämmätğäli xäzrät bu fikerneñ baş möfti Tälgät Tacetdin tarafınnan da xuplanuın äytep, anıñ räsmi fiker buluına däğwa itä.
Perm möftie täqdimenä Başqortstan möselmannarı diniä näzaratı citäkçese, möfti Nurmöxämät Niğmätullin, "ber kem dä ikençe keşeneñ ğönahın häm cäzasın kütärä almıy," dip belderde. Terrorçılar digändä, Rusiädäge xalıq, älbättä inde, iñ berençe çiratta Çeçennarnı küz aldına kiterä. Bezdä Perm möftieneñ fikeren quätläwçelär dä bar, bilgele. Alarnıñ qaraşı kisken – terrorçılar yuq itelergä tieş. Alar belän bernindi söyläşep kileşülärgä barırğa yaramıy. Mondıy fikerdä toruçılar terrorçılıqnıñ säbäplären añlarğa da, anıñ asılına töşergä, nıqlı tikşerergä telämi dä. Alar öçen här terrorçı yawız zat häm ul iñ qatı cäza alırğa tieş. Mondıy uyda bulğan keşelär, älbättä inde, terrorçı häm şähit iseme alğan çeçennarnıñ häm başqa millät wäkilläreneñ yaqın tuğannarı da cämğiät aldında, watandaşları aldında cawap totarğa tieş dip isäplider, möğayın. Härxäldä, Ufada şuşı mäsälädä xalıqtan soraşıp beleşü däwamında şul añlaşıla töşte. Ufanıñ üzäk uramnarınıñ berse – Lenin uramında utız keşeneñ fikeren beleştek. Alarğa ber genä soraw birelde: «Terrorçılarnıñ yaqın tuğannarı da alarnıñ cinayätçel ğämälläre öçen ezärleklänergä tieşme? – digän sorawğa törle keşe törleçä cawap birde. Utız keşeneñ 22 se Perm ölkäse möftie täqdimen xuplamawın belderde. Öç keşe, alarnıñ barısı da ölkän yäştäge abzıylar ide, terrorçılarnıñ tuğannarı da cawap totarğa tieş dip cawapladı, ä 5 keşe bu sorawğa niçek dip cawap birergä dä belmäde. Şulay itep utız keşeneñ iñ zur küpçelege terrorçı üz cinayate öçen üze genä cawap totarğa tieş, tuğannarı integergä tieş tügel dip isäpli. Tağın ber fikerne citkeräse kilä. Başqortstan möselmannarı diniä näzaratı räise urınbasarı Äyüp xäzrät Bibarsov Perm ölkäse möftieneñ belderülären citdigä almasqa kiñäş itä. Anıñ fikerençä, Möxämmätğäli xäzrät üz süzläre öçen cawap birmi torğan üzençälekle şäxes. Moña Äyüp xäzrät ber misal da kiterde. «Ber ay elek bez – unlap din ähele Permgä yaña mädräsä açarğa barğan idek. Wäkillekne Mäskäwdän kiñ bilgele Rawil xäzrät Ğaynetdin citäklägän ide, – di Äyüp xäzrät. – Menä şul çaqta Perm möftie ölkä televideniese aşa çığış yasap, yalğan tarattı – Permgä iñ qurqınıç wahhabçılar kilä. Alar qatnaşqan çaralardan saq bulığız, dip belderügä qädär barıp citte. Mondıy kisätüne üz aqılındağı keşe yasıy alır ideme?».
Terrorçılarnıñ yaqın tuğannarın da ezärleklärgä kiräk, digän fikeren yañğıratıp, Perm möftie bu mäsälägä üz mönäsäbäten genä çağıldıramı? Yuq ikän şul. Möxämmätğäli xäzrät bu fikerneñ baş möfti Tälgät Tacetdin tarafınnan da xuplanuın äytep, anıñ räsmi fiker buluına däğwa itä.
