İctimaği üzäk räise Tälğat Bariev süzen milli xäräkät citäkçelegendä “ yurğan tartqalaşı” buluın tanudan başladı. Uzğan qorıltay näticäläre moña çik quyuğa mömkinlek aça. Qorıltaydan soñ ictimaği üzäkkä xuplaw, teläktäşlek möräcäğätläre genä kilep tora ikän. Läkin uzğan xällär kiterep çığarğan problemalar töyenen çişäse bar. Atna buyı mäxkämä, militsiä, yustitsiä oyışmaları arasında çabıp yörgäç yaña citäkçelek tartqalaşnıñ milli xäräkätkä küp zıyan saluına tämam inanğannar. Monnan ğibrät alıp kiläçäktä säyäsi yunäleşne iğtibar üzägenä qaytarırğa niätlilär. Eşne yort-cirne tärtipkä saludan başlağannar. Programma dokumentlar Yustitsiä ministrlığına tapşırılğan. Programmanıñ asılı- bäysez däwlätçelek. İñ aldağı maqsat-xäzerge wäzğıättä yunäleş bilgeläw häm xalıq ışanıçın kire qaytaru. İñ berençe ğämällär- may azağında şähri Bolğarda yäşlär cıyını ütkärü. Annan soñ Rusiädä fevral' revolyutsiäsennän soñ uzdırılğan berençe Möselman cıyılışınıñ yöz yıllığın bilgeläp ütü. Xäzer tıñlawçılarıbızğa Azatlıq radiosı wäkile birgän sorawlarğa cawaplar täqdim itelä.
Soraw: Rusiädäge xakimiät vertikale nığıtu wäzğıätendä häm Tatarstanda da avtoritar rejim urnaşuı küreneşläre bulğanda- bäysez däwlätçelek maqsatı quyu ömetleme? Cawap:Mäskäwdä, böten Rusidä avtoritar rejim bulğanda, Tatarstanda ğına demokratik bula almıy. Tatarstan belän tulısınça Mäskäw idarä itä. Şülay bulğaç vertikal' tözelde inde, xäzer Tatarstannıñ başlığın da Mäskäwdän saylıylar. Däğwäne fäqät Mäskäwgä genä çığarırğa bula. Kolonial' imperiä şartlarında nindider ber töbäktä genä demokratiä xiç mömkin tügel. Häm bäysezlek alıp, fäqät şul oçraqta ğına tatar ilendä, tatar xalqında demokratiä prinsipları urnaşır digän ömettä toram. Häm ul bezdä bulğanda-bezdä xannarnı da saylap quyğannar zamanında häm inşalla şulay bulır da. Soraw: Rusiädä soñğı waqıtta “raskol elitı”, yäğni cämğiät elitasınıñ ikegä ayırıluı probleması da bar dilär. Tatarstanda elitanıñ ayırıluı ni räweştä, bu problema barmı? Cawap:Tatarstanda, döresen genä äytkändä, wäzğıät ğadiräktä, qatlawlıraqta disäñ dä bula. Elita dip… Xakimiättä keşelär bar bit inde faktik räweştä. Alarnı elita dip sanarğa mömkinme ikän, yuqmı ikän? Nindi kreteriydän alasın bit, elitasın. Tatarnıñ milli elitası ul ber çittä yäşäp kilä, xakimiättä bulğannarı ikençe çittä. Ämma minem ber fikerem bar häm min anı äytäsem kilä. Qollıqta yäşäwçe, azatlıq köräşenä basqan xalıqnıñ üz ara suğışırğa hiç bernindi xaqı yuq. Millätneñ urtaq maqsatı bulırğa tieş, däwlätle bulırğa, annan soñ açıqlarğa: kem xaqsız, kem xaqlı. Uncidençe yılğa xätle tatar cämğıäte bu yaqtan küpkä berdämräk bulğan. Millät eçendä bülenülär bulmıy. Ul waqıttağı tatar elitasınıñ imanı köçleräk bulğandır dip beläm. Çönki alar dini bulğannar, imannarı nıq bulğan. Äytik Äxmät bäy Xösäenov Rusiäneñ iñ bay keşeläreneñ berse bula. Üz aqçasına mädräsälär saldıra, matbuğat tota, studentlarnı uqıta. Ä üze şul xätle ğadi tormış belän yäşi torğan bula, tarı botqası aşap yäşi. Qunaqqa kilgän keşelär şaq qatıp kitälär monı kürep. Şundıy bulsalar bezneñ bügenge tatar bayları, millätkä xezmät itsälär, älbättä bezneñ millätneñ kiläçäge ömetleräk bulır ide bälki. Häm inşalla andıylar bulırlar da. Menä bezdä bit din dä ternäklänep kilä, imanlı yäşlärebezdä kürenä. Anısı, iñ ömetlese şul.
