Bu atna Quşma Ştatlarda "izelgän millätlär atna"sı bularaq bilgelände, xörmätle tıñlawçılar. Berençe märtäbä ul 1959-nçı yılda, Könbatış belän sovetlar arasındağı "salqın suğış"nıñ iñ qızğan çorında iğlan itelgän ide. Ul çaqta amerikan kongressı urtaq qarar qabul itep, demokratik Amerikanıñ kommunizm äsirlegendäge millätlärne yaqlawın kürsäter öçen yülneñ öçençe atnasın ayıruça bilgeläp ütüne, anı "izelgän millätlär atna"sı dip iğlan itüne kiräk dip taptı. Şunıñ nigezendä prezident Dwaigt Eisenhower ayırım möräcäğät çığarıp, Üzäk häm Könçığış Yewropada, Baltiq buyında, Kavkaz häm Üzäk Aziädä kommunistik izü astında qalğan, irekle tormıştan mäxrüm itelgän millätlärne ruxlandırırğa, demokratik Könbatışnıñ alarnı onıtmawın kürsätergä tırıştı. Şul iselgän millätlär isemlegenä çittäge tatar demokratlarınıñ tırışlığı belän İdel-Ural töbägendä yäşägän xalıqlar da kertelgän ide. Şunnan soñ inde dönyalar şaqtıy üzgärde, äsir, izelgän millätlärneñ zur öleşe azatlıqqa ireşte, üz tormışın üze telägänçä, demokratik şartlarda qora başladı. Ämma bu atna Quşma Ştatlarda yıl sayın iğlan itelep tora, häm yıl sayın ilneñ prezidentı bu uñaydan maxsus möräcäğät belän çığa. Bıyıl da George Bush, Amerikanıñ ireklekkä ireşü eşenä tuğrı bulıp qaluın häm izelgän millätlärne yaqlawın beldergän proklamatsiä çığardı. Anda ul Amerikanıñ azatlıqnı yaqlaw ölkäsendäge yöklämälären yänä ber tanıy häm bez ireklekkä, ğadellekkä häm üzbilgelänügä omtılğan härkemne yaqlayaçaqbız dip belderä. İnde äytelgänçä, Quşma Ştatlar prezidentı mondıy möräcäğätne yıl sayın yasıy, Kongress qararı añardan şunı taläp itä. Bu turıda mäğlümätlär internet çeltärendä buldı. Ä Tatarstandağı matbuğatta bu xaqta xäbärlär bulmadı.
