Sovet imperiäse çorında tatarnı böten SSSRga tanıtır öçen yoldızlar tudırdılar. Bu ber tatarğa ğına xas tügel ide älbättä. Yänäse, az sanlı millätlär Rusiädä çäçäk ata. Işanmasağız qarağız menä. Şundıyraq mantıyqtan çığıp. Tatarlarğa bu oçraqta musa Cälil eläkte. Baştaraq, İkençe dönya suğışında Watanın satqan, xıyänätçe dip anı iskä aludan da tıysalar, Stalin ülgännän soñ, qayber yalğışların imperiä xezmätkärläre tözätergä buldılar. Musa Cälil Sovetlar berlege qaharmanı, batırı digän isem belän tanıldı. Yaña çornıñ yaña batırı rolenä biklärdä turı kilep tora. Şağir, almannarda äsirlektä bulğan, anda idän astı köräşe alıp barğan, üzenä fikerdäşlär tuplağan, äsirlektä xätta. Şunda anıñ canı özelgän. Menä niçek qızıl imperiäne yaratırğa bula. Döres, Musa Cälilneñ äsirlektä bulğanda ğämällärenä başqaça bäha birüçelär dä bar. Anı ul çorda kürgän keşelärneñ qayberläre äle xäzer dä çit illärdä isän saw. Ğaynan Qormaş çınlıqta cälilçelärneñ başlığı bulğanı - şular aşa bilgele buldı. Läkin boları ütkän eşlär.
Kiläse yaña yıl – Musa Cälilneñ 100 yıllıq yılı dip bilgeläp üteläçäk. Bu Tatarstan däräcäsendä genä tügel. Böten Rusiä külämendä. Şul uñaydan, Mäskäwdä, 27 dikäber kiçendä Musa Cälilneñ 100 yıllığın oyıştıru komitetı utırışı bulıp uzdı. Rusiä mädäniät häm massaküläm kommunikatsiälär ministrı Aleksandr Sokolov, mädäniät häm kinomotografiä federal' agentlığı citäkçese Mixail Şvıydkoy, Tatarstan yazuçılar berlege räise İlfaq İbrahimov, kompozitorlar berlege räise Räşit Kälimullin, Fännär Akademiäse prezidentı Mansur Xäsänov kebek şäxeslär älege oyıştıru eşläre belän şöğellänä. Respublika räsmilärennän, töp oyıştıruçı mädäniät ministrı, vitse-premyer Zilä Wälieva.
Musa Cälilneñ 100 yıllıq yübileyen zur çaralar bilgeläp ütäçäklär. Qazanda, Mäskäwdä, Başqortstanda, Irınbur, Yekaterinburg, Tübän Novgorod, Sarıtaw, Ul'yan, İrkutski, Udmurtiä, Komi, Ästerxan, Murmanski, Altay yaqlarında da Musa Cälilgä bağışlanğan çaralar uzdırılaçaq. Çit illärdän, Qırğızstanda, Äzärbäycanda, Ukrainada şulay uq tantanalar, fänni konferensiälär uzaçaq. Bu eşlärdä Rusiä, Tatarstan xökümätläre yärdämendä Tatar kongressı da qatnaşaçaq. Monnan tış, Rusiäneñ üzäk TV, radio kanallarında Musa Cälil turında tapşırular şälkeme bulır dip kötelä. Tatarstan Mädäniät ministrlığı xäbär itüençä, bu xaqta inde kanal citäkçeläre belän söyläşülär uñışlı ğına bulğan. Berlinnıñ faşizmğa qarşı köräş muzeyenda, Tatarstan häm Rusiä yazuçıları belän berlektä yubiley çaraları uza.
Cälilneñ äsirlektä yazğan, Moabit däftärläreneñ kopiäläre eşlänep, satuğa çığuı ixtimal. Mäskäwdä Musa Cälil yäşägän yortqa memorial taqta quyılaçaq. Kiläse yılnıñ Tatar yäşläre könnäre Musa Cälil bayrağı astında uzaçaq. Şağirneñ biş tomnan torğan äsärläre kitap itep çığarılaçaq. Ğomumän alğanda, Sovetlar berlege qaharmanı sanalğan, ğömeren äsirlektä tämamlağan, qızıl imperiä cırçısı Musa Cälilneñ 100 yıllıq bäyräme zur çaralar belän, ğomum Rusiä külämendä uzdırıla. Şul uq waqıtta, Kamal teatrı, Musa Cälil tuıp üskän Irınbur ölkäse Mostafa awılına tatarça kitaplar cıya.
Räfis Cämdixan.
