--------------------------------------------------------------------------------------------
►Bügen Rusiädä ciñü bäyräme -Tatar-başqort närsä öçen köräşkän soñ?
“Böyek Watan suğışında bez urısça söyläşü xoquqı öçen köräştek”. Mondıy süzlär RTR qanalı aşa “Russkaya reç” digän tapşıruda yañğırağan ide.
İlbaşı Putin awızınnan da şundıy uq fikerneñ yañğırağanlığı bu sorawğa cawap ezläwneñ bügen dä kön tärtibendä qaluın assızıqlıydır.
Ä cawap tabuları ifrat ta qıyın. 1942-yılda Başqortostannıñ Bäläbäy rayonı Mätäwbaş awılınnan16- 17 yäşlek 20gä yaqın yeget suğışqa alındı. 3 ayda uzmadı, barısınıñ da batırlarça hälaq buluı turında qayğı qäğäzläre kilde. Xärqov yünäleşendä höcüm itüçe nemes ğaskärlärenä qarşı toruda hälaq bulğannar alar. Şul uq suğışta tanklarğa qarşı çıqqan Başqort at diviziäse dä qırıla. Bu diviziäneñ Komandirı turında “Şaymuratov general!” digän cır ğına qala istälekkä.
Ğömüm Watan öçen suğışta “tigezlelek” misalları – qaya qarama…
Frontta 30ğa yaqın tatar yazuçısı başın saldı. 1990-yılda “Sosialistik Tatarstan” gäzitendä ber yazma başqa taş belän suqqanday täesir itkän ide. Qanaş stansasında 2 poyızd oçraşa: Qazan yağına urıs yazuçıları bara, Mäskäw yağına – tatar yazuçıları.
Tanışlar üzara äñgämäläşep alalar.
- Sez qaya barasız?
- Bez frontqa, ilne saqlarğa. Ä sez?
- Bezne partia quşuı buyınça tılğa cibärdelär, xalıqnı mobilizasialäw öçen.
Könçığışqa yul totuçı yazuçılar xalıqnı niçek mobilizasialägännärder – bu turıda xäbärdarlarnı tabıp bulmadı. Ä menä Mäğrib yaqlarına yul totqan tatar yazuçılarınıqı turında berqädär mäğlümät bar.
Xalqıbız nikadär asıl zatlarınnan mäxrüm qaldı.Utızınçı yıllar ezärlekläwläre çorında böyek şäxeslärebezne “çüplägännän” soñ, suğış yuğaltuları mädäniätıbızğa bigräk tä oluğ awır täsir yasadılar.
Şul uq yıllarda Mäskäw yazuçıları Tatarstannıñ Çistay, Alabuğa qalalarında posıp yattılar. Mäğlüm şağıyrä tatar cirendä tatar söten eçep yäşäsä dä, “spi, sınoq, a to yä tebyä psu-tatarinu otdam”, digän şedevr yazıp qaldırğan.
Äye, böyek Ciñü. Läkin şunısı beraz aptırata: şundıy köçle doşmannı ciñgän il niçek inde muyınnan rişwätçelekkä çumğan üz türä-türäçeklären ciñä almıy?Alarnı qaraqlıq sazlığınnan tartıp çığarıp, qoyaşqa kipterergä quyu öçen närsä citmi ikän bügenge xakimiatkä?
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar telen öyränüçelär şikle keşelärme?
Mari İle -- Ramay Yuldaşev Mari İle respublikası tärtip saqlawçıları tatar telen öyränüçelär ekstremistlıqqa tartıla ala dip şiklänä
Tatar milli xäräkäteneñ wäkile, “Azatlıq” yäşlär berlegeneñ citäkçelärneñ berce Ramay Yuldaşev, Mari İle respublikası başqalasına küçgäç tä, tınıç qına yäşi almıy. Ramay, tatar üzägendä tatar tele kursların açıp cibärgän. Anıñ 12 uquçısı bulğan. Ul inde 3 törkemne uqıtıp çığarğan.
Bu eş tärtip saqlawçılarğa şikle kürengän, alar tatar telen öyränüçelär terrorçı bulırğa öyränmi mikän, dip tikşerergä bulğan.
Kurslar eşenä çikläwlär kertmädelär ansı, däwam itergä röxsät ittelär. Tärtip saqlawçılar, kurslarğa yörüçelär belän dä kisätü söyläşülären ütkärep alğan. Şuña bäyle räweştäme, yuqmı, kurslarğa yörüçelär dä kimede”,- dip söyläde Ramay Yuldaşev.
Älegä Mari İle Eçke eşlär Ministrlığınnan añlatmalar alıp bulmadı. “Azatlıq” radiosı bu xälne alğa taba da küzätep baraçaq.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Boeingta oçar waqıt citärme?
“Tatarstan” hawa şirkäte 10 Boeing-737ne lizingqa alırğa cıyına. Bıyıl uq ike oçqıç kilergä tieş.
Qazanğa älegä Sky Express häm başqa şirkätlärneñ Boeingları ğına kilä
Qazanğa kiläse oçqıçlar da “tabadan töşkän” ör-yaña tügel. Alar inde küpmeder qullanılışta bulğan. Zakarjayıv süzlärençä, yañalarnı alam disäñ, 4 yıldan artıq çirat kötergä kiräk. Ä qullanışta buluına kilgändä isä ul: “Alar texnik yaqtan mökämmäl itep yañartılğan. Bernärsädän dä qurqırğa kiräkmi”,- dide.
Bügenge köndä Qazan pilotları Boeinglarda oçarğa öyränä inde. Alar Peterburda häm Riğädä maxsus öyränü qurslarında. Ozaqlamıy 4 ekipaj äzer bulaçaq. Mağömet Zakarjayıv süzlärenä qarağanda, böten Rusiä häm şulay uq törle illärneñ hawa şirkätläre oçuçılarğa qıtlıq kiçergän waqıtta, Qazanda bu problema kisken tora dip äytep bulmıy. “Bez saqlap qaldıq oçuçılarnı häm alay uq kiräk bulmağanda da başqa urında eş taba almağan yäş belgeçlärne üzebezgä aldıq”,- di Zaqarjayıv. Ämma alarnıñ hönäri ostalığın härwaqıt arttırıp torırğa kiräk.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar radioları Bauman uramında bäyräm itte
"Tatar radiosı" tamaşaçıları
7 may – radio könendä älege tarmaq xezmätkärläre üzläreneñ hönäri bäyrämnären bilgeläp ütte. Ğädättä bu könne radio xezmätkärläre köndälek mäşäqätlär belän ütkärä ide. Bıyıl isä may başındağı bäyrämnär ruxın kütärergä teläp, 7 mayda Bawman uramında “Yaña Ğasır” häm “Tatar radiosı” bäyräm çaraları uzdırdı.
Tatar radioları Qazannıñ üzäk uramın tutırıp tamaşaçıları belän bergä bäyräm itsä, urıs telendä eşläwçe ber genä radio da bu könne mondıy ruxtağı çara uzdırmadı.
►Bügen Rusiädä ciñü bäyräme -Tatar-başqort närsä öçen köräşkän soñ?
“Böyek Watan suğışında bez urısça söyläşü xoquqı öçen köräştek”. Mondıy süzlär RTR qanalı aşa “Russkaya reç” digän tapşıruda yañğırağan ide.
İlbaşı Putin awızınnan da şundıy uq fikerneñ yañğırağanlığı bu sorawğa cawap ezläwneñ bügen dä kön tärtibendä qaluın assızıqlıydır.
Ä cawap tabuları ifrat ta qıyın. 1942-yılda Başqortostannıñ Bäläbäy rayonı Mätäwbaş awılınnan16- 17 yäşlek 20gä yaqın yeget suğışqa alındı. 3 ayda uzmadı, barısınıñ da batırlarça hälaq buluı turında qayğı qäğäzläre kilde. Xärqov yünäleşendä höcüm itüçe nemes ğaskärlärenä qarşı toruda hälaq bulğannar alar. Şul uq suğışta tanklarğa qarşı çıqqan Başqort at diviziäse dä qırıla. Bu diviziäneñ Komandirı turında “Şaymuratov general!” digän cır ğına qala istälekkä.
Ğömüm Watan öçen suğışta “tigezlelek” misalları – qaya qarama…
Frontta 30ğa yaqın tatar yazuçısı başın saldı. 1990-yılda “Sosialistik Tatarstan” gäzitendä ber yazma başqa taş belän suqqanday täesir itkän ide. Qanaş stansasında 2 poyızd oçraşa: Qazan yağına urıs yazuçıları bara, Mäskäw yağına – tatar yazuçıları.
Tanışlar üzara äñgämäläşep alalar.
- Sez qaya barasız?
- Bez frontqa, ilne saqlarğa. Ä sez?
- Bezne partia quşuı buyınça tılğa cibärdelär, xalıqnı mobilizasialäw öçen.
Könçığışqa yul totuçı yazuçılar xalıqnı niçek mobilizasialägännärder – bu turıda xäbärdarlarnı tabıp bulmadı. Ä menä Mäğrib yaqlarına yul totqan tatar yazuçılarınıqı turında berqädär mäğlümät bar.
Xalqıbız nikadär asıl zatlarınnan mäxrüm qaldı.Utızınçı yıllar ezärlekläwläre çorında böyek şäxeslärebezne “çüplägännän” soñ, suğış yuğaltuları mädäniätıbızğa bigräk tä oluğ awır täsir yasadılar.
Şul uq yıllarda Mäskäw yazuçıları Tatarstannıñ Çistay, Alabuğa qalalarında posıp yattılar. Mäğlüm şağıyrä tatar cirendä tatar söten eçep yäşäsä dä, “spi, sınoq, a to yä tebyä psu-tatarinu otdam”, digän şedevr yazıp qaldırğan.
Äye, böyek Ciñü. Läkin şunısı beraz aptırata: şundıy köçle doşmannı ciñgän il niçek inde muyınnan rişwätçelekkä çumğan üz türä-türäçeklären ciñä almıy?Alarnı qaraqlıq sazlığınnan tartıp çığarıp, qoyaşqa kipterergä quyu öçen närsä citmi ikän bügenge xakimiatkä?
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar telen öyränüçelär şikle keşelärme?
Tatar milli xäräkäteneñ wäkile, “Azatlıq” yäşlär berlegeneñ citäkçelärneñ berce Ramay Yuldaşev, Mari İle respublikası başqalasına küçgäç tä, tınıç qına yäşi almıy. Ramay, tatar üzägendä tatar tele kursların açıp cibärgän. Anıñ 12 uquçısı bulğan. Ul inde 3 törkemne uqıtıp çığarğan.
Bu eş tärtip saqlawçılarğa şikle kürengän, alar tatar telen öyränüçelär terrorçı bulırğa öyränmi mikän, dip tikşerergä bulğan.
Kurslar eşenä çikläwlär kertmädelär ansı, däwam itergä röxsät ittelär. Tärtip saqlawçılar, kurslarğa yörüçelär belän dä kisätü söyläşülären ütkärep alğan. Şuña bäyle räweştäme, yuqmı, kurslarğa yörüçelär dä kimede”,- dip söyläde Ramay Yuldaşev.
Älegä Mari İle Eçke eşlär Ministrlığınnan añlatmalar alıp bulmadı. “Azatlıq” radiosı bu xälne alğa taba da küzätep baraçaq.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Boeingta oçar waqıt citärme?
“Tatarstan” hawa şirkäte 10 Boeing-737ne lizingqa alırğa cıyına. Bıyıl uq ike oçqıç kilergä tieş.
Bügenge köndä Qazan pilotları Boeinglarda oçarğa öyränä inde. Alar Peterburda häm Riğädä maxsus öyränü qurslarında. Ozaqlamıy 4 ekipaj äzer bulaçaq. Mağömet Zakarjayıv süzlärenä qarağanda, böten Rusiä häm şulay uq törle illärneñ hawa şirkätläre oçuçılarğa qıtlıq kiçergän waqıtta, Qazanda bu problema kisken tora dip äytep bulmıy. “Bez saqlap qaldıq oçuçılarnı häm alay uq kiräk bulmağanda da başqa urında eş taba almağan yäş belgeçlärne üzebezgä aldıq”,- di Zaqarjayıv. Ämma alarnıñ hönäri ostalığın härwaqıt arttırıp torırğa kiräk.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar radioları Bauman uramında bäyräm itte
Tatar radioları Qazannıñ üzäk uramın tutırıp tamaşaçıları belän bergä bäyräm itsä, urıs telendä eşläwçe ber genä radio da bu könne mondıy ruxtağı çara uzdırmadı.
