İrannıñ atom programması mäs''äläsen İminlek Şurası qaramağına çığarunı xäzer inde Quşma Ştatlar ğına tügel, Yewropa Berlege dä yaqlıy. Monıñ öçen alar fivral başında, tögälräk itep äytkändä, 2-sendä Xalıqara atom energiäse idaräseneñ aşığıç cıyılışın ütkärergä cıyına, ägär dä anda mäs''äläne Berläşkän Millätlärgä cibärü belän kileşensä, İrannı buysındıru çaraların kürü, dimäk çikläwlär kertü ixtimalı turında fiker alışına başlayaçaq. Ä menä şul çikläwlär nidän ğibarät bulaçaq soñ? Şurada daimi äğza bulıp Rusiä häm Qıtay da tora, ä alar isä Tähranğa qarşı qırıs çaralar kürüne älegä yaqlamıy.
Çärşämbedä İzrailneñ "Haaretz" basması, Amerika Quşma Ştatları, Yewropa Berlege häm Rusiä wäkilläre belän alıp barğan söyläşülärendä İzrail üzeneñ şul çikläwlärne niçek itep kürüen citkergän dip yazıp çıqtı. Mäğlüm ki, İrannıñ atom programmasın İzrail üzenä yanağan iñ zur qurqınıçnıñ berse itep sanıy. Ul täqdim itkän çikläwlär arasında iñ möhime bulıp Tährannıñ neft belän säwdäsen tıyu tora. İran bügenge köndä qara altın satu yağınnan dönyada dürtençe urında. Häm bu çikläwne kertü neftkä inde bolay da yuğarı bulğan bäyälärne tağın da yuğarığa sikertäçäk, dönya iqtisadına tiskäre yoğıntı yasıy alaçaq. Ämma "Haaretz"tağı mäqäläne yazuçı Aluf Benn, İzrail belgeçläre şundıy çaradan İrannıñ üzenä zian tağın da zurraq bulaçaq dip isäpli, di:
"Ber genä ilneñ dä yağulıq ixtiacları İranğa turıdan-turı bäyle tügel. Ä menä İrannıñ neft industriäse öçen bu möhim, alar neftne aqçağa ğına satmıy, alarğa neft malların kire eşkärtelgän xäldä alu da kiräk, çönki alar şul xätle neftne üzlärendä eşkärtä almıy. Häm ğomumän, İran iqtisadı tulısınça neft satuğa bäyle. Şuña da ägär dä neft satu çikläwe kertelä ikän, bu İranğa, dönyağa qarağanda da zurraq zian kiteräçäk", di İzrail jurnalistı.
İzrail belgeçläre şulay uq, İranğa xalıqara çikläwlär kertü mäs''äläsendä möhim uyınçı bulıp Rusiä tora dip isäpli. Şul säbäple İzrailneñ däwlät iminlege kiñäşçese Giora Eiland häm atom energiäse komissiäse mödire Gideon Frank çärşämbedä Mäskäwdä İran mäs''äläsen tikşerü söyläşülären alıp bara. Alar anda Rosatom başlığı Sergey Kirienko belän dä oçraşa.
Soñğı könnärdä Mäskäw Quşma Ştatlar häm Yewropa Berlege borçuların urtaqlaşuın äytep torsa da, sişämbedä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov, Rusiäneñ İranğa qarşı çikläwlär kertü kebek çarağa älegä äzer bulmawın belderde.
Londonda yäşägän saqlanu belgeçe İan Kemp fikerençä, çikläwlär kertelgän oçraqta da, alarnı ğämälgä quyu awır bulaçaq:
"Ägär dä İranğa qarşı nindi dä bulsa çikläw kertelä ikän, äytep torası yuq, monı xärbi köç belän teräw kiräk bulaçaq. Ägär dä bu, äytik, säwdä çikläwe, yäisä atom eşlärendä qullanıla alırlıq mallarnı çikläw bulsa, ğämälgä quyu eşenä Quşma Ştalarnıñ yäisä başqa ilneñ xärbi flotın cälep itü mäs''äläse çığaçaq. Nindi genä çikläw kertelmäsen, anıñ näticäle buluı öçen İran belän çiktäş bar illärneñ xezmättäşlege kiräk bulaçaq", di İan Kemp.
Kärim Kamal
Çärşämbedä İzrailneñ "Haaretz" basması, Amerika Quşma Ştatları, Yewropa Berlege häm Rusiä wäkilläre belän alıp barğan söyläşülärendä İzrail üzeneñ şul çikläwlärne niçek itep kürüen citkergän dip yazıp çıqtı. Mäğlüm ki, İrannıñ atom programmasın İzrail üzenä yanağan iñ zur qurqınıçnıñ berse itep sanıy. Ul täqdim itkän çikläwlär arasında iñ möhime bulıp Tährannıñ neft belän säwdäsen tıyu tora. İran bügenge köndä qara altın satu yağınnan dönyada dürtençe urında. Häm bu çikläwne kertü neftkä inde bolay da yuğarı bulğan bäyälärne tağın da yuğarığa sikertäçäk, dönya iqtisadına tiskäre yoğıntı yasıy alaçaq. Ämma "Haaretz"tağı mäqäläne yazuçı Aluf Benn, İzrail belgeçläre şundıy çaradan İrannıñ üzenä zian tağın da zurraq bulaçaq dip isäpli, di:
"Ber genä ilneñ dä yağulıq ixtiacları İranğa turıdan-turı bäyle tügel. Ä menä İrannıñ neft industriäse öçen bu möhim, alar neftne aqçağa ğına satmıy, alarğa neft malların kire eşkärtelgän xäldä alu da kiräk, çönki alar şul xätle neftne üzlärendä eşkärtä almıy. Häm ğomumän, İran iqtisadı tulısınça neft satuğa bäyle. Şuña da ägär dä neft satu çikläwe kertelä ikän, bu İranğa, dönyağa qarağanda da zurraq zian kiteräçäk", di İzrail jurnalistı.
İzrail belgeçläre şulay uq, İranğa xalıqara çikläwlär kertü mäs''äläsendä möhim uyınçı bulıp Rusiä tora dip isäpli. Şul säbäple İzrailneñ däwlät iminlege kiñäşçese Giora Eiland häm atom energiäse komissiäse mödire Gideon Frank çärşämbedä Mäskäwdä İran mäs''äläsen tikşerü söyläşülären alıp bara. Alar anda Rosatom başlığı Sergey Kirienko belän dä oçraşa.
Soñğı könnärdä Mäskäw Quşma Ştatlar häm Yewropa Berlege borçuların urtaqlaşuın äytep torsa da, sişämbedä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov, Rusiäneñ İranğa qarşı çikläwlär kertü kebek çarağa älegä äzer bulmawın belderde.
Londonda yäşägän saqlanu belgeçe İan Kemp fikerençä, çikläwlär kertelgän oçraqta da, alarnı ğämälgä quyu awır bulaçaq:
"Ägär dä İranğa qarşı nindi dä bulsa çikläw kertelä ikän, äytep torası yuq, monı xärbi köç belän teräw kiräk bulaçaq. Ägär dä bu, äytik, säwdä çikläwe, yäisä atom eşlärendä qullanıla alırlıq mallarnı çikläw bulsa, ğämälgä quyu eşenä Quşma Ştalarnıñ yäisä başqa ilneñ xärbi flotın cälep itü mäs''äläse çığaçaq. Nindi genä çikläw kertelmäsen, anıñ näticäle buluı öçen İran belän çiktäş bar illärneñ xezmättäşlege kiräk bulaçaq", di İan Kemp.
Kärim Kamal