Tatarstan yaña ğasır kanalında 17 fevral'dä “Salix Säydäşev” turındağı televizion fil'm häm 18 fevral'dä balalar öçen “Azat Märgän” isemle näfis fil'm kürsätelde. Bu fil'mnarnıñ avtorı Tatarstannıñ televideniesendä häm kinoxronikasında ozaq yıllar eşlägän 75 yäşen tutırğan Tatarstannıñ atqazanğan eşleklese kinorejisser İdmas Ütägänov. Ul 20 dän artıq dokumental' häm bixisap ädäbi fil'mnar töşergän keşe.
Ul töşergän fil'mnar arasında tatarça töşerelgännäre dä bar. Mäsälän “Oçqın”, “Onıtılmas yıllar”- “Mıraw Batır”. Näfis fil'mnan “Yäşnäp ütkän yäşlek ” . Häm menä bu atnada kürsätelgän “Azat Märgän” fil'mı. İdmas äfände üze söyli:
“Televidenie açıldı 1959 yılda. Min 1960 yıldan birle, 40 yıl buyı televideniedä eşlädem. Häm şul uq waqıtta min kinoxronikada eşlädem. 1969 yılda Tatarstan turında tarixi fil'm eşlädem. Mäskäwdä , Krasnogorskiy şähärendä bezneñ kino arxivı bar. Ul waqıtnı min bik küp tarixi materiallar taptım. Şul kino arxivta miña yärdäm ittelär tatar tarixı buyınça Tatarstanda töşerelgän kinolar belän tanışırğa. Anda muzeyda 1920 yıllardan birle töşerelgän 120 tartma fil'm yata. Härberse 10 ar minut. 20 nçe yıllarda fil'mnar iğanäçelärdän başqa eşlänmäde. 1929 yılda ğına fil'm töşerüne xökümät üz qaramağına aldı.”dide ul.
17 fevral'dä Tatarstan Yaña ğasır kanalında 2001 yılda töşerelgän Salix Säydäşev turında televizion fil'm kürsätelde. Sez bu fil'mnıñ avtorı bularaq Sälix Säydaşev turında küñelegezdä nindi xatirälär yörtäsez?,-digän sorawğa ul Salix Säydäşevnı 5-6 yäşlek bala çağınnan uq “Min dirijer, min Säydäş!- dip anı yaratıp yörüe turında, anıñ alarğa kilep yörüe turında söyläde. Ul üzeneñ balalar ansamblenä yörüe häm şul ansabl'dä soñınnan eşlägän çaqların isenä töşerde.
16 fevral' könne İdmas Ütägänovqa 75 yäş tulsa da , ul äle tınıç qına yatmıy, studentlar uqıta, törle proyektlar östendä eşli. Häm
İdmas Ütägänov Tatarstanda kino töşerü buyınça kadrlar bulmawına borçıla.Tatarstannan ayırmalı bularaq , Başqortstannan bügenge köndä Mäskäwdä kinorejisserlar äzerlänüe turında belderde. Qazan mädäniät häm sänğat universitetında kino häm televidenie buyınça rejisserlar äzerlänüen , ämma bik sıyıq , çönki alarnıñ kübräk televidenie buyınça belgeçlär itep çığarırğa äzerläwläre turında söyläde ul.
“Bıyıl 2006 yılnı mädäniät häm sänğät yılı itep iğlan itelüen häm şul forsattan faydalanıp iğtibarnı kinoğa yunältergä ide,- dide ul.
Nindi xıyallarığıznı tormışqa aşırır idegez digän sorawğa, ul , “Ğayaz İsxaqinıñ “200 yıldan soñ inqiraz” digän äsären töşerü buyınça açıqlıq kertergä kiräk ide. Bälki Törkiä belän 'yergä eşlärgä bulır ide, digän täqdimnäre turında söyläde. Ul, Ğayaz İsxaqinı alğa perspektivanı kürgän keşe di . Ul Qıtaydada , Yaponiädä dä, Törkiädä, Pol'şada bulğanı turında .häm anıñ qayda ğına barsa da, ul üzeneñ tatarlığın onıtmawı turında äytte. Häm Ğayaz İsxaqi - ul tatarlarnı berläşterä ide, çönki anıñ äsärlärendä keşeleklelek kürenep tora” dide ul.
Sez 75 yäşen tutırğan kinorejisser İdmas Ütägänov turında tapşıru tıñladığız.
Mälikä Basıyr, Qazan
