Accessibility links

Кайнар хәбәр

Aq yortqa yaña kiñäşlär: Rusiä yalğış yuldan bara, Washington moña qarşı torırğa tieş


Mäskäwdä äle genä radikal'' fälästin törkeme "Xämas" citäkçeläre belän oçraşqan, ä xäzer räsmi söyläşülär öçen Quşma Ştatlarğa kilgän Rusiä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrovnı Washingtonda küñelsez ber xäbär kötä - Quşma Ştatlardağı abruylı ber tikşerenü üzäge prezident Bushnı, Rusiäne Amerikanıñ strategik berektäşe itep qarawdan baş tartırğa öndi. Tışqı mönäsäbätlär şurası dip atalğan şul üzäk, Vladimir Putin qulı astında Rusiä torğan sayın nığraq avtoritar däwlätkä äylänä bara, anıñ tışqı säyäsäte Quşma Ştatlarnıqına qarşı kilä başlıy, dip kisätä.

2001-nçe yıl başında, Vladimir Putin belän üzeneñ täwge oçraşularınnan bersen ütkärgän George Bush, "anıñ küzlärenä bağıp min anda Rusiäneñ ruxın kürdem, Putin ışanırlıq ber keşe ul", dip beldergän ide. Amerikan prezidentı xäzer inde bu süzlären qabatlamas ide - Tışqı mönäsäbätlär Şurasınıñ Rusiä-Amerika bağlanışların tikşergän eşçe törkemen citäkläwçe Jack Kemp şulay dip isäpli. Şura üzeneñ şul tikşerenüe näticälären atna azağında bäyän itte, anda ütkänne küzdän kiçerüdän bigräk, räsmi Washingtonğa kiläçäktä Rusiä belän nindi mönäsäbätlär qoru täqdimnäre yasala.

Tışqı mönäsäbätlär Şurası Quşma Ştatlarda iñ abruylı tikşerenü üzäklärneñ berse sanala häm anıñ fikerlärenä respublikannar da, demokratrlar da qolaq sala. Rusiä belän aralarnı tikşergän eşçe törkemneñ räistäşe asılda ike - berençese inde telgä alınğan Jack Kemp, elek ul respublikan partiäse ähele ide, ä ikençese demokratlar partiäsennän soñğı saylawlarda vitse-prezident urınına däğwa itkän John Edwards . Alar bergäläşep äzerlägän xisapnıñ iseme bik mäğnäle - "Rusiäneñ yalğış yulı: Amerika ni eşli ala, häm ni eşlärgä tieş" dip atala ul.

Andağı töp fiker - Amerika Quşma Ştatları Rusiä belän strategik partner digän qaraş çınğa aşarlıq tügel. Soñğı yıllarda Rusiä eşke tormışında demokratiädän yırağaya bara, bu bar xakimiatneñ Mäskäwdä genä cıyıluında, töbäklär xoquqın çikläwdä, asılda bäysez bulırğa tieş mäxkämälärgä säyäsi basımnıñ artuında çağıla, dielä Tışqı mönäsäbätlär Şurası äzerlägän xisapta.

Tışqı säyäsättä dä Mäskäw Könbatışqa qarşı eş alıp baru yulın sayladı, ul Üzbäkstan häm Qırğızstannan amerikan köçlären qısrıqlap çığarırğa tırışa, Könbatışqa qarağan Ukraina häm Gruziäne tezländerü öçen yağulıq satunı qullana, dip belderä Washingtondağı tikşerenü üzäge. Moñardan tış ul, Vladimir Putinneñ küptän tügel genä fälästin saylawlarında ciñgän "Xämas" törkemen Mäskäwgä çaqıruın da telgä ala. Quşma Ştatlar häm Yewropa Berlege, İzrailne inde äytep tä torası yuq, "Xämas"nı terror oyışması dip sanıy.

Menä şuşı ikeyaqlı qarşılıqlarğa nigezlänep Quşma Ştatlarnıñ Tışqı mönäsäbätlär Şurası, Mäskäw belän Washington arasında strategik berektäşlek qoru realistik tügel, dip belderä. Ämma berük waqıtta xisapta uñay täräqqiat ta telgä alına. Misal öçen, anı äzerläwçelär, Rusiäneñ İran belän kierenkelekne xäl itü eşenä alınuın, anıñ İran uranın üzendä bayıta alu täqdimen yuğarı bäyäli. Moña qädär amerikan yağı Mäskäwne İrannıñ üz atom qoralın buldıruğa yardäm itüçe ber taraf itep kürä ide.

Bar şuşı uñay wä tiskäre täräqqiatne iskä alıp Quşma Ştatlarnıñ Tışqı mönäsäbätlär Şurası, Washingtondağı xakimiat kiräk oçraqlarda Putinğä nıq qarşı torırğa, borçılu belderü belän genä çiklänmäskä, törle ictimaği oyışmalarğa yardäm itärgä tieş digän kiñäş yasıy.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG