Accessibility links

Кайнар хәбәр

İzraildä tawış birügä äzerlänälär, anda fälästinlelärdän ayırılu yaqlaw taba


Ukrainada tawışlarnı sanaw belän mäşğül bulsalar, İzrail saylawlarğa äle äzerlänä genä - sişämbedä anda knesset (parlament) saylana. Fiker beleşü näticälärenä qarağanda, saylawçılar östenlekne älegä elekke premyer-ministr Ariel Şaron oyıştırğan "Qadimä" ("Alğarış") partiäsenä birä. Anıñ xäzerge citäkçese, Şaron urının alğan Ehud Olmert, saylawlar ülem tüşägendä yatuçı Şaronnıñ fälästin cirlärennän ayırılu säyäsäte turında ber referendum bulıp tora, dip isäpli. Ämma ütä-uñ yähüd partiäläre "Qadimä"ne fälästinlelärgä çamadan tış taşlamalar yasawda ğäyepli.

İzraildäge parlament saylawları bu yulı, yähüdlär belän fälästinlelär arasındağı solıx eşläreneñ tirän krizis kiçergän çorında uza. Qayberäwlär xätta ul solıx turında inde süz yörtü dä mömkin tügel, aña ireşep bulmadı, dip tä isäpli. Ämma saylawaldı kampaniäse üzägendä näq menä şul solıx mäs''äläse tora. "Qadimä"ne citäklägän xäzerge premyer-ministr Ehud Olmert, tawış birü millätne bergä tuplaw referendumı bulaçaq, dip belderä. Ä bergä tuplawnı "Qadimä" İzrailne Könbatış Yardağı fälästin cirlärennän zur ber diwar belän ayıruda kürä.

Diwar qoru isä üz çiratında Könbatış yardağı qayber yähüd utarların beterüne küz aldında tota. Şunıñ xisabına Olmert xökümäte Könbatış yarda uqmaşıp urnaşqan utarlarnı ğına qaldırıp, Yirusalimneñ könçığış, ğäräp öleşen yähüd däwlätenä quşu yulların tikşerä. "Qadimä" partiäse, bu İzrailne küpçelege yähüdlärdän torğan däwlät itep saqlap qalu öçen kiräk, dip belderä.

İzrail saylawçısı küñelenä fälästinlelärdän tämam ayırılıp yäşäw xuş kilä kebek - fiker beleşü näticäläre härxäldä şunı kürsätä, xalıq östenlekne älegä "Qadimä" partiäsenä birä. Başqalar belän çağıştırğanda, "Qadimä"neñ plannarı anıq häm närsäneñ qayçan eşlänäçäge dä bilgele - belgeçlär fikere şundıy. Yäğni, beryaqtan ul fälästin problemasın, ayırım alğanda alarnıñ üz däwläten qoraçağın tanıy, ämma ikençe yaqtan, yähüd mänfäğätlären yaqlawnı da ikelänmi alıp bara. Tel-Aviv yanındağı Bar-İlan universitetınıñ Strategik tikşerenülär üzägendä eşläwçe Bernard Susser:

"1967-nçe yılğı altı könlek suğıştan soñ sez fälästin däwläten qorunı yaqlağan keşelärne tabarğa tırışsağız, alarnı ğadi ber telefon budkasına sıydırıp bulır ide. Xäzer inde, distälärçä yıllar uzu belän, parlament deputatları arasında fälästin däwlätenä qarşı çıqqannarnı 5-6-dan da kübräkne tabıp bulmıy", di Bernard Susser İzraildäge käyeflärneñ soñğı yıllarda üzgärüe xaqında.

"Qadimä"neñ kiläçäkkä plannarı şaqtıy qırıs bulsa da, ütä-uñ "Likud" partiäse anı fälästinlelärgä qarata yomşaqlıqta ğäyepli. Anıñ xäzerge citäkçese, elek şulay uq premyer-ministr bulğan Benjamin Netanyahu, İzrail Könbatış yarda yähüd utarların kübräk saqlap qalırğa tieş, dip belderä. "Yortıbız İzrail" digän ikençe ber uñ partiä, anı asılda elekke sovet cirlärennän kilgän yähüdlär yaqlıy, tağın da qızığraq täqdim belän çığa - Könbatış yardağı yähüd utarların İzrailgä quşu xisabına partiä citäkçese Avigdor Lieberman fälästinlelärgä, İzrailneñ üz ğäräpläre yäşägän öleşen birüne alğa sörä.

Ämma bar bu täqdimnär - "Qadimä"neke dä, "Yortıbız İzrail"neke dä, fälästinlelär tarafınnan qatği kire qağıla. İke ay elek üz saylawlarında alar radikal'' "Xämas"nı yaqlawın kürsätte, bu atnada "Xämas" xökümäte inde üz wazifaların ütäwgä kereşäçäk. Bu törkem ğomumän, İzrailne tanımıy.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG