Möselmannarnıñ, älbättä, törle wahhabçı, yä bulmasa salafitlarnı sanamağanda, tağın ber oluğ bäyräme bar. Ul da bulsa Mäwlet bäyräme. Dönyağa kilgän soñı päyğämbär, Möxämmätneñ (ğsw) tuğan köne. Tatarlar Qorban häm Uraza ğäyetennän qala, bu mäwlet ayına zur iğtibar birälär. Bıyıl, miladi kalendar' buyınça päyğämber äfändebezneñ tögäl tuğan köne 10 aprel'gä turı kilä. Läkin, İdel-Ural buylarındağı tatar-möselmannar bu bäyrämne ay buyına bäyräm itälär. Törle aş mäclesläre uzdırıla. Anda Qor’ännän sürälär uqıla, päyğämbärebezgä bağışlanğan salawatlar, mönäcätlär äytelä.
Möxämmät päyğämbär, soñğı päyğämbär. Alla tarafınnan keşelärgä räxmät itep cibärelgän 140 meñ päyğämbärlärneñ soñı kirpeçe. Xalıq anı axırzaman päyğämbäre di. Çönki, Möxämmttän soñ, cir yözenä başqa päyğämbärlär kilmi. Axırzamanğa qädär. Möxämmät päyğämbär, keşelek dönyasına xaq yulnı gämäldä yäşäp kürsätüçe bularaq bilgele. Päyğämbärneñ tormıygş yulı ğına tügel, ä tuuı da moğciza.
Päyğämbär (ğsw) tuğanda, ätise dönyadan kitkän bula. Aña altı yäş waqıtta, änise dä wafat bula. Möxämmätne (ğsw) ätiseneñ tuğannarı tärbiäli. Ul çordağı ğäräplär şaqtıy bozılğan xalıq bula. Läkin, Möxämmät päyğämbär üzenä kürä ayırım ber tormış alıp bara. Ğädel, insaflı bula. Ä päyğämbärlek aña qırıq yäşe citkäç kenä kilä. Bu turıda islam ädäbiäte bik küp.
Päyğämbärgä Qor’änneñ berençe ayäte 40 yäşendä kilä başlıy. Häm, Allah täğälä, Cäbrail färeştä arqılı anğa 23 yıl buyına üzeneñ qanunın, Qor’än ayätlären iñderep tora. Päyğämbär (ğsw), kamil räweştä islam dinen ayaqqa bastırğaç, 63 yäşendä bu dönyadan kitä. Ul ülgännän soñ, 1 ğasır çaması waqıt ütkäç, İdel buyı bolğarları islam belän tanışa başlıylar. Soñraq räsmi töstä islam qabul itälär. Tarixtan kürengänçä, tatarlarnıñ iñ köçle däwlätlär tözep yäşäw waqıtı, islam dine nıq waqıtlar belän turı kilä.
Räfis Cämdixan.
