Şähri Qazan gäciteneñ 18 aprel’ sanında ber qızıqlı mäqälä dönya kürde. Qorıltay kem öçen buldı digän yazmada süz mart azağında Qazanda uzğan tatar tele uqıtuçılarınıñ qorıltayı turında bara. Anıñ avtorı – Fäwziä Bäyrämova. Fäwziä xanım Tatar kongressınıñ Başqarma komitetı äğzäse häm äsärläre mäktäplärdä uqıtılğan tatar yazuçısı buluğa da qaramastan, aña bu cıyılışta çığış yasarğa röxsät itmägännär. Şuña da, üzeneñ tatar mäğärife,älege qorıltay turında fikerlären ul gäcit bitlärennän citkerergä bulğan.
Bu qorıltayda ber genä tatar tele uqıtuçısı da çığış yasamadı, Rusiä töbäklärendä tatar mäktäpläre yabıluı, milli mäğärifneñ başqa küpsanlı problemaları turında eşlekle söyläşü bulmadı, ä kilgän uqıtuçılarnıñ xätere qalmasın dip alarğa küçtänäçlär birep cibärdelär, dip başlıy üzeneñ yazmasın Fäwziä Bäyrämova. Häm misallar kiterep şuşı qorıltayda çişeleş tapmağan problemalarğa tuqtala.
Tatar mäktäpläre aldında torğan tağın ber sınaw – mäktäplärgä din däreslären kertü. Älege mäs’älä dä mäqälä avtorınıñ iğtibarınnan töşep qalmağan.
Rus tele artınnan xristian dine dä böten köçenä mäktäplärgä höcüm itä häm ul anda kermiçä tuqtamayaçaq. Tatar uqıtuçıları qorıltayı moña qarşı üzeneñ kisken süzen äytergä häm tatar balaların mäktäplärdä çuqındırudan saqlap qalu yulların kürsätergä tieş ide. Bu xäl bulmadıMäktäplärdä tatar balaların çuqındırudan berdän-ber sul ğına bar – ul da bulsa tatar balaların rus uquçılarınnan ayıru, dip sanıy Fäwziä Bäyrämova. Rus mäktäplärendä balalarıbız telne yuğalttı, inde dinne dä yuğaltırğa irek birergä hiç yaramıy,dip yaza avtor. Häm milli mäktäplärne saqlap qalırğa kiräklege turında yaza.
Misal itep ul Omski ölkäsendä milli rayon statusın alğan almannarnı kiterä. Bezgä dä menä şundıy milli rayonnar buldırırğa kiräk, di Bäyrämova. Şulay uq avtor cirle referendumnar uzdırıp, az sanlı töp xalıqlar isemlegenä kerergä dä mömkin, dip sanıy.
Üzeneñ mäqäläsendä avtor başqortstandağı tatar mäktäpläreneñ xälenä dä tuqtala. Tatar tele uqıtuçılarınnan ayırmalı bularaq Başqortstannıñ Mäğärif ministrlığınnan kilgän xanım qorıltayda çığış yasağan. Anıñ süzlärenä qarağanda, respublikada tatar mäğärifeneñ xäle bik äybät ikän. Ufada ğına da 11 tatar gimnaziäse eşläp kilä ikän. Qaydan kilgän yalğan sannar bu, Ufada tatarlar üz aqçalarına saldıra başlağan tatar gimnaziäsen dä xökümät qararı nigezendä cimertep yatalar bit. Nigä qorıltay mönbärennän bu xaqta süz äytergä irek birmädelär, dip açınıp yaza Fäwziä Bäyrämova. Mäqälädän tağın ber özek.
Bu qorıltay rus häm başqort faydasına eşläde bit, tatar öçen tügel, oyıştıruçılarnıñ şunı da añlamas xäldä mikänni soñ? Xäyer, böten cirdä imitatsiä, eşlägän bulıp qılanu bara, däwlät bäysezlegen yuğaltunı Sabantuylar belän qaplap quyarğa tırışalar, mäktäpsez qalunı oçsız, qırıysız cır bäygeläre, festival’lär belän tomalıylar, dinsezlekne möftilärneñ berläşüe artına yäşerälär. Ä şul çäçäkle milli çarşaw artında millät tın ğına can birep bara...Dip yaza üzeneñ Qorıltay kem öçen buldı digän mäqäläsendä Fäwziä Bäyrämova. İsegezgä töşerep ütäm, älege yazma bu atnada Şähri qazan gäcitendä dönya kürde.
Gölnaz İlgizär