Qayber tabiği möhitne saqlauçılarnıñ fikerençä, nefteütkärgeçendä bäla-qaza bulğan xäldä, 20 minut eçendä Bayqalğa 3 meñ tona nefteneñ ağuı mömkin. Miliardlağan dolarğa töşäçäk nefteütkärgeçe baştağı planğa esasän, Bayqaldan ber kilomtrdan da yaqınıraq ütärgä tieş ide. Rusiä prezidentı Putin ekologistlarnıñ tänqitenä qolaq salğan buluğa oxşıy. Ul Tomskta yasağan çığışında nefteütkärgeçe Bayqaldan yıraqta, anı uratıp ütärgä tieş dide.
"Bayqal küleneñ pıçranu ixtimallığı az ğına bulğanda da, bez kiläse buınnarnı uylap qurqınıçnı kimetü tügel, ä yuqqa çığaru turında här närsäne eşlärgä tieşbez. Bu inde nefteütkärgeçe Bayqal Küleneñ tönyağınnan yıraqtan ütärgä tieş digän süz"
Dävlät televideniäse Putinneñ xaritada qızıl qaläm belän ütkärgeçneñ yulın sızuın kürsätte. Nefteütkärgeçe 40 kilomtr yıraqtan ütärgä tieş bulaçaq. Dönyadağı tatlı sunıñ 20 protsentı Bayqal külendä tuplanğan. Putinneñ belderüe ekologistlarnı häm cirle xalıqnı qänäğätlämderde. Belgeçlärne bu regionda cir teträveneñ buluı da borçıy ide. Greenpeaceneñ Bayqal programması başlığı Roman Vajenkov radiobızğa andıy qararnı küptän qabul itärgä kiräk ide inde dip belderde.
"Xakimiätlärneñ ğalimnärneñ, belgeçlärneñ , cämğiätneñ fikerenä qolaq saluları häm problemmanı tikşerep, döres qarar qabul itüläre öçen başta böten ildä massa küläm protestlarnıñ zarur buluı qızğanıç. Bez bu qararnı xuplıybız."
Putinneñ belderüe küplär öçen kötelmägän çığış buldı. Dävlätneñ ekologiä öçen cavaplı xezmäte baştağı plannı xuplağan ide. Vajenkovnñ fikerençä, Putinne belderüe dävlät kontrlendäge Transneft şirkätenä dä cibärelgän köçle işarä bulıp tora.
"Minemçä, prezidentnıñ belderüe Transneft şirkäte öçen möhim işarä bulıp tora, problemağa başqaça mönäsäbät kürsätergä kiräklegen añlata."
Transnefte ütkärgeç Bayqal Külenä qurqınıç tudımıy dip raslap kilde. Läkin, Putinneñ belderüennän soñ Transneftneñ visi-prezidentı Sergey Grigoriev radiobız xäbärçesenä prezidentnıñ qararın xuplauın belderde.
"Soñğı çiktä bez prezident Putinneñ qararı belän qänäğätbez. Çönki xäzer tözeleş eşläre şoma ğına başlıy ala. Bez xäzer ber nindi säyäsi kirtä bulmastan tınıç qına eşli alabız."
Nefteütkärgeçe tämamlanğannan soñ, annan yılına 80 milion tonna nefte Rusiäneñ Yıraq Könçığışına ağaçaq. Annan ul Qıtay häm Yaponiägä cibäreläçäk.
Färit İdelle, Praga.
"Bayqal küleneñ pıçranu ixtimallığı az ğına bulğanda da, bez kiläse buınnarnı uylap qurqınıçnı kimetü tügel, ä yuqqa çığaru turında här närsäne eşlärgä tieşbez. Bu inde nefteütkärgeçe Bayqal Küleneñ tönyağınnan yıraqtan ütärgä tieş digän süz"
Dävlät televideniäse Putinneñ xaritada qızıl qaläm belän ütkärgeçneñ yulın sızuın kürsätte. Nefteütkärgeçe 40 kilomtr yıraqtan ütärgä tieş bulaçaq. Dönyadağı tatlı sunıñ 20 protsentı Bayqal külendä tuplanğan. Putinneñ belderüe ekologistlarnı häm cirle xalıqnı qänäğätlämderde. Belgeçlärne bu regionda cir teträveneñ buluı da borçıy ide. Greenpeaceneñ Bayqal programması başlığı Roman Vajenkov radiobızğa andıy qararnı küptän qabul itärgä kiräk ide inde dip belderde.
"Xakimiätlärneñ ğalimnärneñ, belgeçlärneñ , cämğiätneñ fikerenä qolaq saluları häm problemmanı tikşerep, döres qarar qabul itüläre öçen başta böten ildä massa küläm protestlarnıñ zarur buluı qızğanıç. Bez bu qararnı xuplıybız."
Putinneñ belderüe küplär öçen kötelmägän çığış buldı. Dävlätneñ ekologiä öçen cavaplı xezmäte baştağı plannı xuplağan ide. Vajenkovnñ fikerençä, Putinne belderüe dävlät kontrlendäge Transneft şirkätenä dä cibärelgän köçle işarä bulıp tora.
"Minemçä, prezidentnıñ belderüe Transneft şirkäte öçen möhim işarä bulıp tora, problemağa başqaça mönäsäbät kürsätergä kiräklegen añlata."
Transnefte ütkärgeç Bayqal Külenä qurqınıç tudımıy dip raslap kilde. Läkin, Putinneñ belderüennän soñ Transneftneñ visi-prezidentı Sergey Grigoriev radiobız xäbärçesenä prezidentnıñ qararın xuplauın belderde.
"Soñğı çiktä bez prezident Putinneñ qararı belän qänäğätbez. Çönki xäzer tözeleş eşläre şoma ğına başlıy ala. Bez xäzer ber nindi säyäsi kirtä bulmastan tınıç qına eşli alabız."
Nefteütkärgeçe tämamlanğannan soñ, annan yılına 80 milion tonna nefte Rusiäneñ Yıraq Könçığışına ağaçaq. Annan ul Qıtay häm Yaponiägä cibäreläçäk.
Färit İdelle, Praga.