Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran: Solana Tähranğa Könbatışnıñ yaña täqdimnären tapşırdı


Yewropa Berlegeneñ tışqı säyäsät citäkçese Javier Solana bügen Tähranda İran räsmilärenä yaña täqdimnär tapşırdı. BMO İminlek Şurasınıñ 5 daimi äzğası häm Germaniä äzerlägän bu täqdimnär İrannı uran bayıtudan bizderüne maqsat itep quya.

Täqdimnärneñ eçtälege älegä ser itep saqlana, läkin qayber mäglümätlärgä qarağanda İranğa şaqtıy küp taşlamalar yasala: ciñel suda eşli torğan atom reaktorı, texnologiä, Boeing häm Airbus oçqıçların satıp alu mömkinleklärennän alıp törle säwdä täqdimnärenä qädär.

Töp taşlamanıñ berse itep Quşma Ştatlarnıñ İran belän östäl artına utıru teläge kiterelä. 1979 yıl İslam inqilabınnan birle bu ike ilneñ ber-berse belän küzgä-küz söyläşkäne yuq.

Solana belän ike säğät söyläşkännän soñ İrannıñ atom söyläşülärendä baş wäkile Ali Laricani sişämbedä bolay dide:

"Bez konstruktiv söyläşü ütkärdek. Alar üzläreneñ täqdimnären citkerde. Anda uñay adımnar da bar, xäl itäse bilgesezleklär dä bar" di İran wäkile.

Solana üze düşämbedä Tähranğa kilügä bu täqdimnärne Könbatış belän İran arasında yaña mönäsäbätlär qoru öçen ışanıçlı nigez dip atadı:

"Bez alıp kilgän täqdimnär üz-ara ışanıç, ixtiram nigezendä eş itergä mömkinlek birä" di Javier Solana.

Ber ük waqıtta, şuşı uq paketta, ägär İran täqdimnärne kire qaqsa aña qarata qırıs çaralar kürä dä qaralğan. Nindi çatralar ikäne älegä şulay uq ser itep saqlana.

Maynıñ 30nda Brüsseldä Solana, İrannıñ bu täqdimnärne kire qağu öçen qanuni nigeze yuq, kire qaqsa, bu anıñ çınlap ta qoral yasaw niäten añlataçaq digän ide.

Räsmi Tähran älegä täqdimnärne öyränü öçen qorı ğına qabul itte. Ul arada belgeçlär, räsmilärneñ törleçä reaksiä belderüenä iğtibar itep, İran citäkçelegendä bu mäsälädä fiker qarşılığı bar digän näticägä kilde.

Misal öçen, tışqı eşlär ministrı Manuçir Mottaqi düşämbedä küpmeder ömet birde: "Mäsäläne säyäsiläştermiçä çişü teläge bulsa, min ışanam, bez tulı kileşügä ireşä alabız" di tışqı eşlär ministrı.

Prezident Mäxmüt Äxmädinecad Yünneñ 3ndä bez yaña täqdimnärne tikşererbez, läkin uran bayıtu xoquqınnan barıber baş tartmayaçaqbız digän ide.

Ämmä ikençe köngä ük ilneñ ruxi citäkçese Ayatolla Ali Xömänei, Quşma Ştatlar İranğa köç qullansa, bez bu töbäktä neft cibärüne tuqtatabız dip, kisätte.

Şuşı ozaqqa suzılğan atom nizağında İran moña qädär gel ber taktika qullanıp kilde: nindider ber noqtağa citkäç kompromisqa baru niäten kürsätä, annarı baş tarta ide. Bu yulı da näq şulay bulırmı, älegä äytüe qıyın.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG