Accessibility links

Bush Budapeştta 1956 yıl Macar ğisyanına mädxiä uqıdı


Çärşämbedä Venada Europa citäkçeläre belän oçraşqannan soñ amerikan prezidentı George Bush Budapeştqa kilep, atnakiç könne 1956 yıl Macar baş kütärüen iskä alu çarasında qatnaştı. 50 yıl elek kommunjistik rejimğa qarşı bulğan ğisyanda 2500 macar, 750 sovet xärbie häläk buldı.

Budapeştnıñ elekke patşa sarayı, xäzerge prezident utırmasında George Bushnı Macarstan prezidentı Laslo Şoyom qabul itte. Bush üzeneñ kilü maqsatın bolay añlattı: "Min monda 1956 yıl inqilabın, bar keşelär irekle bulırğa tieş digän inqilab ideasın bilgelärgä kildem" di amerikan prezidentı.

Laslo Şoyom Macarstan qaraşın bolay citkerde: "Bezneñ qimmätlär urtaq – ireklek, demokratiä, milli üz-bilgelänü, keşe xoquqları. 1956 yılda macarlar şunıñ öçen köräşte" di Macarstan prezidentı.

Bush sovetlarğa qarşı ğisyan häykälenä çäçäk saldı, demokratiä turında notıq söyläde.

Gellert qalqulığınnan xäzer başqalanı ikegä – Buda häm Peşt öleşlärenä - bülgän Dunay yılğasına manzara açıla. 50 yıl elek sovet ğäskärläre şuşı qalqulıqtan ut açqan ide.

Ni barı 2 atna däwam itkän Macar ğisyanı, Könçığış Europada sovet rejimına qarşı baş kütärüneñ iñ köçlese buldı.

Ul 1956 yılnıñ 23 Üktäberendä studentlar demonstratsiäsennän başlanıp kitä. Stalin ülgängä inde 3 yıl, macar studentları solım xakimiäten alıştırırğa, irekle saylawlar ütkärüne taläp itä. Protest belderüçelär sanı 100 meñgä citkäç, Macarstan iminlek köçläre ut aça. Yözlägän keşe häläk bula, ğisyan başlana.

Başta baş kütärüçelär uñışqa ireşkän kebek bula, reformaçıl xökümät bilgelänä, yaña premier-ministr İmre Nad Warşaw kileşüennän çığu niäten belderä.

Ämmä ğisyannıñ ikençe könenä ük sovet tankları eşkä cigelä, 4 Noyäbergä alar Budapeştnı qamap ala, 10na ğisyan inde bastırılğan bula.

Bush üzeneñ çığışında Macarstannıñ solımnan irekle bazar demokratiäsenä uñışlı küçüenä ixtiram belderde.

Aq Yort süzçese Tony Snow, bu säyäsi çığış tügel, fäqät 1956 uılğa mädxiä, Mäskäwgä bernindi törtterü niäte dä yuq dip aldan uq kisätep quydı.

Kiläse ayda Bushnıñ Peterburğa, Zur 8lek sammitına barası bar.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG