Accessibility links

Кайнар хәбәр

Prezident Bushnıñ islamnı faşizmğa bäyläwe, monıñ artında ni tora?


Quşma Ştatlar prezidentı George Bush Britaniädän yul alğan oçqıçlarda terror oyıştırırğa teläwçelär "bezneñ kebek ireklekne yaratuçılarnı yuq itü öçen barın da eşlärgä äzer", dip alarnı ataw öçen "islam faşistları" digän süzlär qullandı. Mäğlümat çaraları monı şunda uq işetep alıp, amerikan prezidentınıñ qızıp kitep äytelgän şul süzläre terrorğa qarşı köräşne tağın da qatlawlandırmıy mikän, digän soraw quya. Bu xaqta tulıraq mäğlümat belän Kärim Kamal.

Amerikanıñ üzendä "faşist" süze bik işetelmi, anıñ urınına "natsistlar", yä "natsi" digäne yışraq qullanıla. Ä menä elekke sovet cirlärendä "faşist" diüneñ iñ äşäke süz buluı ser tügel. İkençe dönya suğışı waqıtında Hitler tarafdarları qılğan bar wäxşät häm cinayätlärne bäyälägändä berençe bulıp telgä näq menä şul süz kilä. Möselman illärendä dä "faşist" dip atawğa mönäsäbät şundıyraq. Quşma Ştatlar prezidentı Bush tel belemendä alay uq mäğrifätle tügel, küräseñ. Londonda terror ğämälläre äzerlänep yatu faş itelgäç ul mondıyraq belderü yasadı:

"Bezgä xäbärläre kilep torğan qul alular ilebezneñ islam faşistları belän suğışta buluın iskä töşerep, alarnıñ, bezneñ kebek ireklekne yaratuçılarnı yuq itü öçen barın da eşlärgä äzer toruın kürsätä", di amerikan prezidentı George Bush.

Pakstanda urdu telendä çığa torğan ''Äwsäf" basması Bushnıñ bu süzläre "islam dinen mäsxäräläw" bulıp tora, Quşma Ştatlar Libanğa qarşı suğış alıp barğan İzrailne tulısınça yaqlağan ber çorda äle andıy süzlär dä äytü Quşma Ştatlarnıñ islam dönyasındağı yözenä zian kiterä, ul inde bolay da könnän-kön naçaraya bara", dip yaza.

Amerikan prezidentı "islam faşizmı" digän töşençäne inde ikençe märtäbä qullana. Bıltır üktäbrdä Quşma Ştatlarda urnaşqan ber waqfta çığış yasap ul, "äl-Qaidä oyıştırğan terror höcümnäre maqsatçan ber täğlimätkä, yawız maqsatlar wä qaraşlarğa xezmät itä. Qayberäwlär monı yawız islam radikalizmı dip, ikençeläre suğışçan cihadçılıq dip, ä qalğannarı islamofaşizm dip atıy" digän ide ul çaqta George Bush.

Andıy töşençälärne ğädättä Amerikada soñğı yıllarda, bigräk tä Bush xakimiätkä kilgännän birle köçäygän neokonservativ dairälär qullana. İslam faşistlarğa xas qaraşlarnı aqlıy digän fiker alar arasında kiñ taralğan. Washingtondağı İminlek säyäsäte üzäge mödire Frank Gaffney şularnıñ berse. Yartı ğasır elek dönyanıñ faşizm kebek yawızlıqqa qarşı toruına işarä itep ul bolay di:

"Tarixta inde ber bulğan kebek bezneñ alda xäzer dä, bez İslamofaşizm dip atağan zalim täğlimat tora. Ul dönyanıñ şaqtıy ğına illärendä, şul isäptän Quşma Ştatlarnıñ üzendä dä bar", di neokonservativ qaraşlarda toruçı Frank Gaffney.

Ämma Amerikanıñ üzendä dä başqa törle uylawçılar da citärlek. Michigan universitetındağı Yaqın Könçığış häm Könyaq Aziä tarixı professorı Juan Cole äle berniçä yıl elek, "islam dönyadağı ber milliard 300 million keşe öçen izge ber töşençä bulıp tora, ul alarnıñ iñ ğäziz idealların gäwdäländerä häm anı "faşizm" süzenä bäyläw mäsxäräläw häm näfrät taratu bulıp tora", dip yazğan ide.

Londondağı Jane mäğlümat törkeme xezmätkäre Charles Heyman "islam faşizmı" digän töşençäne qullanu tiskäre näticälärgä kiterä ala, dip kisätä:

"Xäzerge waqıtta sez xalıq arasındağı här möselmannı üz yağığızğa cälep itärgä tırışırğa tieş. Alar sezneñ öçen iñ şäp mäğlümät çığanağı bula ala. Ä inde keşelärne islamofaşistlar dip atıy başlaw alarnıñ qarşı yaqtağı tarafqa küçüenä kiterä ala", di Charles Heyman.

2001-nçe yılğı terror höcümnärennän soñ prezident Bush ireklek xaqına "täre yawı" oyıştıruğa çaqırğan ide, ämma soñraq Aq yort anıñ bü süzläre ähämiäten kimetergä tırışıp, prezident bötenläy başqa närsäne küz aldında totqan ide, dip belderde. Bu yulı isä Aq yort Bushnıñ soñğı süzlären älegä räsmi töstä añlatmadı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG