Soñğı yıllarda Rawil Ämirxanovqa yöräge xälsezlänü arqasında xasta xanälärdä yış däwalanırğa turı kilä. Yöräk-yöräk şul inde 2nçe sentäber könne bötenläygä tuqtap qala, häm inde menä Fatix Ämirxannıñ ikençe buın tuğanı Rawil Ämirxanovnı 60 yäşendä cir quyınına tapşıralar. Rawil Ämirxanov tatar xalqınıñ tanılğan, ölkän ğalime. Ul yuğarı belem alıp Tatarstan fännär akademiäseneñ Tarix institutınıñ yaña tarix bülege citäkçese bulıp eşli. Tarix fännäre doktorı däräcäsenä ireşä. Tellär belüe buyınça, äybät itep tatar, rus tellärendä aralaşa alğan. Fän ölkäsendä eşläw däwerendä bik küp fänni xezmätlär, kitaplar bastıra.
Tatar milli xäräkät tarixın bik teläp yaza. Üzeneñ xezmätlärendä 18-19 ğasırdağı tatarlarnıñ üz milläte öçen köräşülären öyränä, şul ğasırdağı zur-zur tatar şäxeslären aça. Ul Fatix Ämirxannar näselennän bularaq, tatar mädäniätenä zur öleş kertkän, Fatix Ämirxannan başlap xäzerge köngä qädär Ämirxannar näsele turında külämle oçerklar yazıp qaldıra, oçerkların gazeta-jurnallarğa bastıra. Başqa fänni xezmätlären sanap kitsäk, tatar demokratik basması, Qazan tarixı, tatarlar tarixı, Urta İdel buyında islam dine, mädäniätenä bağışlanğan fänni yazmaları, kitapları bar. Xezmättäşläre Rawil Ämirxanovnıñ 600дән artıq fänni basması dönya kürgän dip isäplilär. Dusları, xezmättäşläre digännän, anıñ belän bergä Tel ädäbiät tarix institutına aspiranturağa kergän. Kandidatlıq yaqlaw çorlarında ber-bersenä yärdämläşep eşlägän dustı Räşit Yagfärov belän aralaşıp aldıq. Räşit Yagfärov Ğalimcan İbrahimov isemendäge tel-ädäbiät institutınıñ ölkän fänni xezmätkäre, fol'klerçı ğalim. Rawil Ämirxanov turında ul bezgä menä närsälär söyläde:
- Keşe bularaq bik äybät ide ul. Nindi zur ğalim buluına qaramastan xezmättäşläre, dusları belän cılı möğämälädä buldı. Küptän tügel doktorlıq dissertatsiäsen yaqladı. Tarix institutında doktorlıq dissertatsiälären yaqlaw şurası citäkçese bulıp eşläde.
Rawil Ämirxanovnı soñğı yılğa ozatuçılar küp ideme? Qaya, niçegräk cirlädegez?
- Keşelär yallardan çığıp citmägännär. Läkin şuña da qaramastan, ike instituttan; Tel ädäbiät sänğät institutınnan da tarix institutınnan da keşelär bik küp kilgännär ide. Tuğannarı, tatar cämäğätçelege zur ber törkem bulıp anı soñğı yulğa ozattılar. Rawilne İske tatar ziratına, tuğannarı yanına cirlädek. Apası yanına cirlägez digän wasıyäte dä bulğan. Şunı iskä alıp üzeneñ apası yanına cirläp quydıq bügen. Şunsı küñelne söyenderä, Ämirxanovlar näsele bar, İldus Ämirxanov, alarnıñ tuğannarı. Minemçä äle bu näsel yuğalmayaçaq.
Sez märxüm tatar ğalime Rawil Ämirxanovnıñ turında dustı, xezmättäşe Räşit Yagfärovnı süzlären işettegez.
Röstäm İsxaqi
