Accessibility links

Кайнар хәбәр

Astanda xalıqara dini cıyın bara


Küptän tügel Bişkäktä möselman din äxelläreneñ cıyını uzğan bulsa, Qazaxstan başqalası Astanada – törle dinnär wäkilläre 3 könlek forumğa cıyıldı. Prezident Nursoltan Nazarbayevnıñ matbuğat wäkile – bu tör cıyınnıñ Qazaxstanda ütüe – ilneñ açıq häm säyäsi yaqtan totrıqlı bulğanın kürsätä, dip belderde. Keşe xoquqları oyışmaları isä – Qazaxstanda xakimiätlär yaqın itmägän dinnärgä üz eşlären alıp barırğa yul quyılmıy, dip sanıy.

Bu cıyınnıñ Qazaxstanda ütüe – respublikanıñ zamança fiker yörtkän, açıq häm totrıqlı däwlät ikänenä işärä bularaq qabul itelä ala. Cıyınğa äzerlek barışında uq bu xaqta prezident Nazarbayevnıñ matbuğat wäkile Muxtar Qol-Möxämmäd ta beldergän ide. Forum Astananıñ ör yaña Tınıçlıq häm Kileşü Sarayında bara, anda islam, xristianlıq, buddizm, hindu häm yähüdi dinnäreneñ, barlığı 45 ildän kilgän wäkilläre qatnaşa. Sişämbe könne Britaniä qunağı, xristian din äxele Nicholas Baines, zamança fänni çorda dinne torğızu ayıruça möhim, dip bilgeläde:

"20 yıl elek küplär din betäçäk, dip söyli ide. İmeş-mimeşkä, yuq-barğa ışanunı aqılğa nigezlängän fän ciñäçäk, digän ide. Dingä şundıy yazmış yurağannar xäzer aptıraşta qaldı häm xattä açuları çıqtı."

Din ülmäde genä tügel, din cämğiättäge töp rollärneñ bersen aldı, dide Nicholas Baines. Dönyadağı nizağlarnı ğına din belän bäyläw - qızğanıç, dide Britaniädän kilgän xristian dine wäkile.

Çığış yasawçılarnıñ kübese din häm nizağlar temasına tuqtaldı. İzraildän kilgän rabbi Jonah Metzger, terror ğämällären oyıştıruçılar arasında kübese, bu ğämällären islam xaqına qıluların belderä, dide.

Cıyınğa kilgän şäräfle qunaqlarnıñ berse – Berläşkän Ğäräp Ämirleklärennän dini ximäyälär häm islam eşläre baş idaräseneñ wäkile şeix Mansur äl-Minxali. Üz çığışında ul, bu tör cıyınnar – dinne nizağlardan ayırırğa yardäm itä, dip belderde:

"Din dip xärbi nizağlar qabına, suğışlar çığa. Ni dä bulsa eşlärgä teläwçelär din artına, alla iseme artına yäşerenä. Menä bu – dönya din äxelläreneñ cıyıluınıñ maqsatı – bu tendensiäne cimerü häm bu tör fikerne tözätü."

Dönya İslam Universtitetı prezidentı Mähmüd Äxmäd Ğäzi, 14 ğasır buyına, Qor''än tınıçlıqqa çaqırıp kilä, dip belderde.

Qazaxstan prezidentı Nursoltan Nazarbayev, dönyadağı dinnärne öyränü üzägen qorırğa, häm anıñ baş fatirın Astanada açırğa täqdim itte.

Ul arada Norvegiä başqalası Osloda urnaşqan Forum 18 dip atalğan oyışma, Qazaxstan böten dinnärgä açıq tügel, dip belderä. Hare Krişna, baptistlar çirkäwe häm Tabliği Cämäät digän islam xäräkätenä qarşı Qazaxstanda törle çaralar kürelä.

Hare Krişnanı räsmilär – terror oyışması dip bilgelägän, Yuğarı Mäxkämä krişnalarnıñ ike yortın tartıp alğan. Tabliği Cämäät isemle islam xäräkäten räsmilär aqçalata cäzağa tartqan häm missionerlıq eşlären qanunsız dip bilgelägän. Bu xäräkän 1920nçe yıllarda Hindstanda oyışqan bulğan. Täbliğ – ğäräp telennän "täğlimatne citkerü" digän süz. Täbliğçılar 4 ay, 40 kön, 10 yäki 3 könlek missionerlıq säfärlärenä çığıp islam täğlimaten citkerü eşe belän mäşğül bulırğa tieş. Üzläre alar qırıs şartlarda yäşärgä tieş. Bu dinnärne Qazaxstan yaqın kürmi.

Astanada barğan dini cıyında Tatarstan häm Başqortstannan din äxelläre qatnaşmıy.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG