Omski ölkäsendä kötep alınğan tatar-başqort mädäniäte 10 könlege tämamlandı. Tıñlawçılarıbız xäterläsä, bu çara gubernator programması buyınça VII milli mädäniätlär festivale “Berdämläşü” – “Yedinenie” qısalarında oyıştırıla häm yaz köne, may ayı axırında ütärgä tieş ide. Ämma ul waqıtta ölkädä byudjet kereme üzgärü säbäple bu milli programma finanslanmıy qaldı häm közgä küçerelde. Bilgele urıs äytemen beraz üzgärtep, kem aqça tüli, şul ämer birä digändäy, tatar möxtäriäte citäkçelege mädäniät könnären üktäbrneñ ikençe yartılarında, közge baqça, qır eşläre tammalanğaç ütkärüne sorasa da, töp oyıştıruçılar – ölkä Mädäniät Ministrlığı qaramağında eşläwçe “Seber” töbäk-ara milli-mädäni sport berläşmäse yäğni Duslıq Yortı çaranı sentäber ayına bilgeläde. Häm äytergä kiräk mädäniät könnärendä programmada qaralğan barlıq çaralar waqıtında, bik kürkäm, oyışqan töstä ütkäreldelär. Şunsı ayanıç, muzeyda açılu serremoniäsendä dä, Ğabdulla Tuqayğa, Musa Cälilgä bağışlanğan çaralarda da xalıq bik küp cıyılmadı. Tögälräk sanap qarasaq, Omskinıñ 1-nçe Pedagogiä kölliäte tatar törkeme tabipläre, 13-nçe ğomumi belem mäktäbeneñ berniçä uquçısı, tatar oyışmaları aktivistları belän cämğısı 40-50- genä keşe buldı. Tatar-başqort mädäniäte könnäreneñ tağı ber çarası şähärneñ 7-nçe sanlı Balalar yortında ütte. Biredä inde tamaşaçılar – anda tärbiälänüçelär buldı. “Ömet” balalar studiäsenä yörüçe näni artistlar alarğa tatar cırların işetterdelär, tatar iyüllären kürsättelär häm rus telendä dä cırlar başqardılar. Ölkännär, “Umırzaya” kollektivı häwäskärläre, qısqaça Rusiädä tatarlarnıñ nindi urın totuları turında söylädelär, şähärneñ tatar oyışmaları eşçänlege belän tanıştırdılar, tatlı büläklär, uyınçıqlar tapşırdılar.
Mädäniät könnäreneñ yomğaqlaw öleşe programmada qaralğança şimbä, yäkşämbe könnärendä ölkäneñ tönyağında urnaşqan Tara şähärendä ütte. Berençe könne köndezen balalar cır konkursınıñ ikençe turı uzdı, kiçen “Küñellärdä sanduğaç moñı” dip isemlängän Gala-konsert buldı. Biredä dä berençe çiratta çaralarda küpme xalıq buluı turında äytep ütü urınlı bulır. Konkurs barışında zalda tamaşaçı-canatarlar – qatnaşuçı balalarnıñ äti-äniläre, tuğannarı ğına utırdı. Ä inde Omskinıñ, ölkäneñ Ust'-İşem, Znamenka, Bol'şereç'ye, Kolosovka, Tara rayonnarınıñ sänğät'kärläre qatnaşında barğan Gala konsertta yaqınça 200- tamaşaçı buldı. Taranıñ tatar mädäniät üzäge metodistı İldar Mamatov süzlärençä, 4 meñnän artıq qına tatar xalqı yäşägän rayon öçen bu san naçar tügel. Şulay da konsertqa kilüçelär üzläre, xalıq kübräk kiler ide, xäbärdar bulmadılar dip sanıylar. Ber uñaydan tamaşaçılarnıñ tatar mädäniätenä qaraşları, mädäniät könnäre turında fikerläre, konsertta alğan xisläre belän dä qızıqsındım. Minem sorawlarğa cawap birgän xanımnar mädäniät könnäre yaxşı ütte, talantlar küp ikän dip xäyran qaldıq didelär. Dörestän dä, bu xanımnarnıñ fikerläre belän kileşmi bulmıy, häwäskär başqaruçılarnıñ çığışları tamaşaçılarnıñ köçle alqışları astında bardı. İke kön buyına Tara şähäreneñ mädäniät yortı säxnäsennän tatar moñı ağıldı, ber-ber artlı zamana cırları da, xalqıbıznıñ ontılmas köyläre dä yañğıradı.
İnde ikençe köngä kilgändä, irtän “Üzeşçän sänğät kollektivlarınıñ başqaru ostalıqların üsterü” digän tema buyınça seminar-däres buldı. Däresne Omskinıñ muzıka uçilişçesı uqıtuçısı Natal'ya Belyaeva ütkärde. Kollektivlar citäkçeläre üzläreneñ täcribäläre belän urtaqlaştılar. Taranıñ tatar mädäniät üzäge metodistı İldar Mamatov mäsälän, “Nur” ansambleneñ repertuarı, ike yıl eçendä nindi uñışlarğa ireşüläre turında söyläde, ansambl'neñ cırçısı Färidä xanım başqaruında äbisennän öyränep qalğan xalıq cırın işetterde.
Seminar barışında här kollektivnıñ uñışı repertuarnı döres saylawdan tora digän fiker assızıqlandı.
Könneñ ikençe yartısında “Yaña yoldız” balalar cır konkursınıñ yomğaqlaw öleşe buldı. Başta Tara rayon xakimiäteneñ mädäniät häm sänğät bülege mödire Nelli But uñışlar teläp çığış yasadı, balalar festivale ütkärü yaxşı, balalar telne, yolalarnı öyränüne dä tiränäyterlär dip ömetlänäbez dide.
Bäygedä 75 bala – 8 ansambl' häm 25 ayırım başqaruçı qatnaştı, yäş buyınça alar ike nominatsiädä yarıştılar: 5 yäştän 10 yäşkäçä häm 11 yäştän 16 yäşkäçä. Balalarnıñ talantın biş keşedän torğan jyuri bäyäläde. Jyurinıñ räise Tatarstan Respublikası mädäniät ministrlığınıñ fänni-metodik üzäge belgeçe İlgiz Kadıyrov buldı. Jyuri sostavında Novosibirski tatar üzge direktorı Roza Tixomirova da buldı, Roza xanım da İlgiz äfände kebek, maxsus çaqırılğan ide. Jyuri eşendä qatnaşudan başqa ul Tara tamaşaçılarına “Äniemä” cırın büläk itte.
Cır bäygese 3 säğätkä yaqın bardı. Yalğız başqaruçılar arasında ike nominatsiädä dä 1-nçe urınnı Ust'-İşem rayonı qızları Regina Şakirova häm İndira Mamatullina yauladı, ikençe urınğa Omskinıñ “Ömet” törkeme balaları Rişat Niğmätullin häm Lyutsiä Şäripova çıqtı, 3-nçe urında Tara rayonı Turalı awılı qızları Janna Raxmangulova häm Nadiä Yunıysova buldı. Ansambl'lär arasında Tevriz rayonı “Şatlıq” fol'klor törkeme berençe urınğa layıq buldı, ikençe, öçençe urınnarnı Turalı awılınıñ “Säläm” ansamble häm “Qoyaş” ir balalar ansamble yauladı. Ciñüçelärgä diplomnar häm büläklär tapşırıldı, barlıq qatnaşuçılarğa räxmät xatları birelde. Prizlı urınnar yaulıy almağannar da büläksez qalmadılar – alarğa rayon xakimiäte başlığı Pawel İsayıvnıñ, ölkä Qanunnar çığaru cıyılışı deputatı İldus Särvärovnıñ, “Tara” tözeleş idäräse başlığı İdris Altınbayıvnıñ häm başqa qayber iğänäçelärneñ büläkläre tapşırıldı.
Berençe urınnarğa layıq bulğan qızlarğa min berniçä soraw belän möräcäğät ittem. Alarnıñ berse Regina Şakirova äle berençe sıynıfta ğına uqıy.
Şulay uq berençe büläk iäse İndira Mamatullina rayon üzägendä çağıştırmaça küptän tügel oyışqan “Seber qızları” kollektivına yöri ikän. .
Duslıq Yortı direktorı Natal'ya Stepanova qatnaşuçılarnıñ ostalığı artuın bilgeläde.
Tatar-başqort mädäniäte könnärendä ni säbäple başqort mädäniäte berniçek tä kürsätelmäde, dip yullağan sorawıma Natal'ya Stepanova, berniqädär ğäcäplänep, yuq bit eşläwçe başqort oyışmaları,-dip cawap birde.
Ä mädäniät könnäreneñ Tarada ütkän çaralarınnan qatnaşuçılar da, tamaşaçılar da qänäğät qaldılar, alda bulaçaq oçraşularğa qädär dip taralıştılar.
Rozaliä Sayganova, Omski
