7 oktäber kiçendä üze yäşägän öydä atıp üterelgän Anna Politkovskayanı kiñ qatlam tatarstanlılarğa ällä ni tanış dip äytep bulmıy. Jurnalist eşlägän Novaya gazetanıñ respublikada uquçıları küp tügel, ä radio-televidenie aşa ul çığış yasamıy ide diärlek. Ä menä jurnalistlar, säyäsät belän qızıqsınuçılar Politkovskayanı bik äybät belälär, anıñ eşe belän dä yaxşı tanış. Anı Kavkazdağı xällär, ayırım alğanda Dağstandağı, Çeçnyadağı tormış, andağı qanun bozular, keşelärne urlaw, respublika citäkçelegeneñ qırın eşläre turında qıyu, ğädel reportajlar avtorı bularaq belälär. Alay ğına da tügel, Politkovskaya bernärsädän häm berkemnän dä qurıqmıyça keşe xoquqların yaqlawçı, keşelärgä mömkin qädär yärdäm itüçe dä ide. Şuña da, namuslı, bernindi basımğa da qaramıy uquçığa barı tik xaqiqätne genä citkerergä torışqan bu jurnalistnıñ üterelüe anı belgän tatarstanlarnı bitaraf qaldırmadı.
Düşämbe könne bilgele jurnalistnıñ üterelüe uñayınnan İttifaq tatar milli bäysezlek firkäse räise, yazuçı Fäwziä Bäyrämovanıñ belderüe dä dönya kürde. Anda Anna Politkovskayanı döreslekne yazğan öçen atıp üterdelär, soñğı yıllarda ul ülemneñ küzenä qarap yörde, Çiçnädän qaytıp kermäde, matbuğatta Rusiä citäkçelären häm xärbilärne bu wäxşi suğış öçen kisken ğäyepläde, anıñ fikere açıq, pozitsiäse anıq, maqsatı bilgele ide – ul ğädelsezlekkä qarşı süz belän köräşte, xäzer şul ğädel süzne atıp üterdelär. Anı basılıp çıqqan mäqäläläre öçen genä tügel, yazılaçaq yazmaları öçen dä üterdelär, dip yazıla Fäwziä Bäyrämovanıñ belderüendä.
Şuşı faciğäle waqiğa turında fikerlären beleşergä dip bez respublikada näşer itelä torğan Tatarstan yäşläre gäcite baş möxärrire İsmäğil Şäräfievkä möräcäğät ittek. Anıñ bu xaqta fikerläre menä nindi.
Jurnalist hönäre ul qurqınıç hönär. Andıy xällär bik ixtimal, çönki xäzer bez keşe ğömere ber tiengä tormıy torğan zamanğa cittek. Jurnalistlar bezdä şaqtıy küp qırıla, läkin alarnı üterüçelärne haman da berseneñ dä faş itelgäne yuq. Häm, minemçä, bu oçraqta da çişeleş bulmas. Ä menä bu üterelüneñ Putinnıñ tuğan könendä eşlänelüe nindider provokatsiägä oşap toraÄ menä bilgele cırçı häm üze dä näşer eşläre belän dä şöğellänüçe, bäysez gäcit çığaruçı Ğäbdelfät Safinnı bilgele jurnalistkanı atıp üterü bik zur şöbhägä salğan. Alay da, jurnalistlar qurqıp, döresen söyläwdän tuqtamasqa tieş, dip sanıy ul.
Xäyer, qıyulıq, döresen söyläw bik qurqınıç eş, monı bezneñ jurnalistlar da tanıy. Mäsälän İsmäğil Şäräfiev, Tatarstanda Politkovskaya däräcäsendäge jurnalist bulmasa da, älege hönär iäsenä bezdä dä qurqınıç yanıy ala, dip sanıy. Tatarstanda älegä xätle jurnalistlarğa yanap, alarnı üterüçe bulmadı anısı. Ğomumän, respublikada tolerantlı, tınıç xalıq yäşi, törle hönär, millät häm din wäkillärenä mönäsäbät äybät, dip sanala. Läkin şöbhäle xäbärlär bezdä dä işetelä başladı. Uzğan yallarda qazan däwlät universitetı studentı, Mali respublikası watandaşı qıynalğan. Anı qıynawçı 3 yegetne dä totqannar. Respublikanıñ Eçke eşlär ministrlığı mäğlümätlärenä qarağanda, şularnıñ berse Rusiädä tıyılğan millätçel RNE – rus milli berdämlege wäkile ikän.
Gölnaz İlgizär
