Respublika xökümätendä Tatarstannıñ kiläse yılğa byudjetı östendä eş bara. Deputatlar tarafınnan ul inde berençe uqılışta qabul itelsä dä, anıñ töp kürsätkeçlären üzgärtü äle haman däwam itä. Tatarstan xökümäte kiläse 2007 yılğa byudjet ölgesenä tözätmälär kertte. Sişämbe könne älege tözätmä respublika parlamentına citkerelde. Süz bulaçaq byudjetnıñ kerem öleşen kimetü turında bara. İsegezgä töşerep ütäm, respublikanıñ kiläse yılğa täqdim itelgän byudjetınıñ kerem öleşe 53 milliardtan artığraq. Keremnär respublikağa qala torğan salımnar häm aksizlardan tuplana. Çığımnar isä 56 milliard sumnı täşkil itä. Şunısın äytergä kiräk, 2007 yılnıñ töp finans dokumentı şaqtıy qatlawlı. Bu xaqta Tatarstan Däwlät Şurasınıñ mädäniät, fän, mäğärif häm milli mäs’älälär komissiäse räise Räzil Wäliev añlatmaları.
2001 yıldan başlap Rusiä xökümäte tarafınnan qabul itelgän Tatarstannıñ sotsial-iqtisadi üseş programması eşläp kilde. 5 yıl däwamında anıñ qısalarında respublikağa yıl sayın 9-10 milliard sum aqça kerep tordı. 2007 yıldan başlap bu programma üz eşen tämamlıy, anıñ qısalarında respublikağa aqçalar kilmäyäçäk. Xäzer respublika barı tik üz köçenä, üz keremenä genä ömet itä ala. Şuña da, bu yulı byudjet östendä eş şaqtıy qatlawlı baraXäzer tikşerelä torğan byudjetta 2007 yılda dollarnıñ bäyäse 27 sum 50 tien, ber barrel’ neft’neñ bäyäse 57 dollar itep sanalğan ide. Läkin dönya bazarında xäzerge köndä neft’neñ bäyäse töşä bara. Bügenge köndä, mäsälän, Brent markalı ber barrel’ neft’ne 60 dollarğa satıp alıp bula. Respublika citäkçelege dä bäyälär kimüne istä totıp, kiläse yılda neft’ bäyäsen 50 dollar dip sanarğa qarar qıldı. Bu xaqta respublikanıñ Finans ministrı Radik Ğayzatullin xäbär itte. Çağıştıru öçen, bıyılğı byudjetta ber barrel’ öçen 38 dollar bäyä qaralğan ide. Älege kürsätkeçneñ üzgärüe, byudjetnıñ kerem öleşen yaqınça 500 million sumğa kimetäçäk ikän.
Ä menä ağımdağı yılnıñ finans kürsätkeçlärenä kilgändä, respublika byudjetınıñ kerem öleşe sanalğanğa qarağanda, kübräk bulıp çıqqan. 2006 yılnıñ 9 ayında keremnär çığımnarğa qarağanda 11 milliard sumğa kübräk bulğan. Älege ayırma keremnärneñ üsüe belän genä tügel, ä çığımnarnıñ kimüe belän dä bäyle. Federal’ salım idäräseneñ Tatarstan bülege citäkçese Rinat Xayrov süzlärenä qarağanda, ğinwardan alıp sentäbergä qädär Tatarstan federal’ qaznağa 74 milliard sum, respublika byudjetına 38 milliard sum tuplağan.
Gölnaz İlgizär
