Accessibility links

Кайнар хәбәр

Taciqstandağı prezident saylawların xalıqara küzätüçelär niçek bäyäli?


Taciqstan Üzäk saylaw kommissiäse bügen, 6nçe näyäberdä bulğan prezident saylawlarında, İmomail Raxmonov ciñde, dip iglan itte. Saylawaldı kampaniäsen häm tawış birüneñ xalıqara standartlarga turı kilü-kilmäwen Taciqstanğa cibärelgän 200gä yaqın xalıqara küzätüçe tikşerep bardı.

Taciqstan Saylaw kommissiäse başlığı Mirzoali Boltuev, bügen matbuğat oçraşında prezident saylawlarına berençe näticälärne iğlan itte.

“Berençe näticälärgä qarağanda häm Taciqstan Respublikasınıñ prezident saylawları qanunı nigezendä İmomali Sharif ulı Raxmonov Taciqstan prezidentı itep saylandı.”

Xakimiätlär, Raxmonovqa saylawlarda qatnaşqan xalıqnıñ 79% üz tawışın birgän, dip belderä. Raxmonovtan qala, saylawlarda bik ük bilgelge bulmağan tağın 4 keşe yarıştı. Oppozitsiä kampaniädä qatnaşudan baş tarttı.

6 noyäberdä ütkän prezident saylawların BDB illärennän häm Yevropada xezmättäşlek häm iminlek oyışmasınnan kilgän wäkillär küzätte. Yevropada imenlek häm xezmättäşlek oyışması Taciqstanğa 170 keşe yullağan bulğan. Oyışma bügen berençe bäyälämäsen iğlan itte.

Anda Taciqstandağı prezident saylawları demokratik tärtiplärgä tulısınça turı kilmäde, dip äytelä. Şulay uq, bu xalıqara oyışma wäkilläre äytkänçä, saylawaldı kampaniäse kürenmäde diärlek, mäğlümat çaraları töp iğtibarnı, prezidentınıñ rölen yaqtırtuğa birde. Taciqstanda ğailä belän tawış birü, kemder öçen häm küp tapqır buletten taşlaw kiñ qullanıla, dip äytelä belderülärdä. Yevropa küzätüçeläre äytkänçä, xakimiät wäkilläre öçen ütkärelgän üqularğa qaramastan “tawış birü häm sınaw tärtibe yış qına bozılıp bardı”, häm “tawış birüdä qatnaşqan saylawçılarnıñ protsentları ışanmaslıq yuğarı buldı”. Yevropada xezmättäşlek häm iminlek oyışması küzätüçeläre saylawlarnıñ şoma ütüen bilgeläp ütte. Belderülärdä, ‘tawıç birü tınıç şartlarda ütte” häm “tieşle däräcädä oyıştırılğan ide”, dielde.

Xalıqara küzätüçelärneñ ikençe törkeme, BDB wäkilläre, saylawlarğa küpkä yaxşıraq bäyälämä birde. Mäsälän, BDBnıñ Başqama komitetı başlığı Vladimir Ruşaylo, Düşämbe qalasında bulğan matbuğat oçraşuında, “tawış birü saylawçılarnıñ yuğarı aktivlığı belän häm qanuni töstä ütte”, dip belderde. Ul saylawlarda qayber qanun bozular buluın tanıdı, ämma citeşsezleklär “texnik yaqtan” buldı häm “küp tügel” ide, dide. “Alar saylaw näticälärenä zur yoğıntı yasamadı”, dip belderde Vladimir Ruşaylo. BDB küzätüçeläre elekke Sovetlar Berlege cirendä bik yuğarı prostent belän ciñgän räsmilärneñ saylawlarına şik beldermi ğädättä. Üzäk Aziädäge başqa saylawlar belän çaqıştırğanda, 6 nöyäberdä bulğan tawış birü kierenke yarışqa oxşadı. Saylawlarğa çığuçılar ğädättä 90% tawış belän ciñä ide. Taciqstandağı soñğı prezident saylawlarında da, 2000 yılda, Raxmonov 92% tawış cıyğan bulğan.

Bikä Timerova
XS
SM
MD
LG