Accessibility links

Кайнар хәбәр

Washington belän London Ğiraqtağı strategiäne üzgärtü yulların tikşerä


Quşma Ştatlarda Kongress saylawlarında demokratlar ciñgäç Washingtonnıñ Ğiraq strategiäsen üzgärtü mäsäläse kön tärtibenä mende. Saylaw näticäläre bilgele buluğa prezident Bush saqlanu ministrın urınınnan aldı. Düşämbedä ul Ğiraqta yaña çişeleş ezlägän maxsus törkem belän oçraştı. Qısqası, üzgäreşlär hawada elenep tora. Alar nidän ğibärät bulaçaq?

Ber yaqtan Ğiraqta Bushnıñ ğämäldäge säyäsäte bar. İkençe yaqtan, demokratlar kisken borılış yasarğa çaqıra. Yaña strategiä, ixtimal, qayadır urtalıqta tabılır. Şuşı eş Ğiraqnı Tikşereü Törkeme dip atalğan maxsus komitetqa yöklände. Kongress tarafınnan tözelgän bu törkemdä 10 keşe - demokratlar da, respublikannar da. Citäkçeläre dä ikäw – Bush ğailäseneñ küptänge dustı, elekke däwlät sekretare James Baker häm elekke kongressmen, demokrat Lee Hamilton.

Üzeneñ täqdim-kiñäşlären törkem kiläse ayda iğlan itergä cıyına. Läkin matbuğatqa sarqıp çıqqan mäğlümätlärdän ike närsä abaylap bula: berençese – Ğiraqtağı ğäskärlärne öleşläp çığaru, ikençese – İran häm Süriä belän söyläşülär başlaw.

Düşämbedä şuşı törkem prezident Bush belän oçraştı, sişämbedä Britan premierı Tony Blair belän video-konferensiä ütkärde.

Oçraşudan soñ Bush, ğäskär çığaru Ğiraqtağı wazğiätkä bäyle bulırğa tieş digän fikeren äytte:

"Täqdim äzerläwçelär, minemçä, şunı tanırğa tieş – iñ döres ğämäl urındağı wazğiättän çığıp yasalğanı bulaçaq" di Bush.

İran belän söyläşügä kilgändä, Bush anı Tährannıñ atom programmasına bäyli:

"İranlılar bezneñ belän söyläşergä teläsä, bez monıñ yulın küptän kürsättek – başta alar uran bayıtu eşlären tuqtatırğa tieş" di Bush.

Küräseñ Ğiraq törkemenä çişeleşne şuşı qısalarda ezlärgä kiräk bulaçaq. Ciñel eş tügel.

Bushnıñ tarafdarı Tony Blair Ğiraq mäsäläsenä kiñräk qararğa çaqırdı.

"Ğiraq sorawına töp cawap Ğiraqnıñ üzendä tügel, çittä yata, bar töbäktä. Şul uq köçlär, xalıqara terror tamırları, ekstremizm çäçäk ata, yalğan propaganda, bu ğäräp uramnarında küplärne cälep itä. Min monı bar Yaqın Könçığış strategiäse dip atar idem" di Blair.

Ğiraqtağı sönnilärne Äl-Qaidä yaqlıy, şiğilärne – Tähran. Bu wazğiättä Süriä belän dä İran belän dä söyläşergä kiräk di Blair:

"Bez İranğa strategiä saylarğa täqdim itäbez – yä ul Yaqın könçığışta tınıçlıq urnaştıruda ayaq çalmıy, yärdäm itä, Liban häm Ğiraqta terrornı yaqlawdan tuqtıy, bu oçraqta xezmättäşlek. Yä isä ul monı eşlämi, bu oçraqta - izolyatsiä" di Blair.

İzrail-Fälestin mäsäläsen çişüne Balir bu töbäk öçen xälitkeç dip atadı, läkin bu yarqta ber täqdim dä äytmäde.

Şulay itep, Ğiraqtağı yaña strategiäneñ berençe tösmerläre abaylana başladı – krizisnı bar töbäk yassılığında qaraw. Bu eşne ciñeläyterme, kiresençä qatlawlandırırmı, berniçä atnadan, täqdimnär äzer bulğaç bilgele bulaçaq.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG