Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qazaxstan prezidentı: Bez Könbatışnıñ aqıl öyrätüenä moxtac tügel


Qazaxstan prezidentı Nursoltan Nazarbaev uzğan comğada ber säyer belderü yasadı. Könbatıştan şaqtıy küp investitsiä cälep itkän ilneñ citäkçese – Nazarabev - Qazaxstan Könbatış illäreneñ kiñäşlärenä moctac tügel, digän süzlär äytte. Diplomatiä qısalarına sıyışıp betägän bu süzlär artında närsä yata?

Qazaxstan. Elekke sovet illäre arasında iñ zur üseş kiçergän illärneñ berse, tabiği yatmalarğa qotıçqıç bay, soñğı yıllarda Könbatıştan milliardlağan dollar investitsiä cälep ittä aldı.

İlbaşı Nursoltan Nazarbaev Qazaxstannı dönyağa neft satuçı bularaq qına tügel, törle yaqlap tanıtırğa tırışa - xalıqara çaralar, törle konferensiälär ütkärä.

Kürşeläre Rusiä, Qıtay, Üzäk Aziä illäre belän genä tügel, Quşma Ştatlar belän dä urtaq tel taba.

Könbatış ta bu ilgä qızıqsınu belderä. Qazaxstan NATOnıñ xezmättäşlek programı äğzası, xättä Ğiraqqa berniçä xärbi belgeçen cibärde.

Menä şuşı ilneñ citäkçese uzğan comğa Azamattıq partiäse qorıltayında bolay dide:

"Bezneñ kiñäşçelär citärlek, tegennän dä, monnan da, Könbatıştan da, okean artınnan da. Bezgä niçek yäşärgä, eşlärgä öyrätälär. Singapur citäkçese Lee Kuan Yu şundıy süzlär äytkän ide: här tänqitkä iğtibar itep yäşäsäñ – ber närsägä ireşä almıysıñ. İñ möxime – xalıq häm Qazaxstan mänfäğätläre, qalğanı çüp-çar" di Nursoltan Nazarbaev.

Bu fikergä ul ayırım basım yasarğa teläde kebek:

"Citte, Qazaxstan yärdämgä moxtac tügel, närsä eşlärgä kirägen üzebez beläbez. Iştan balaqların sızğanıp kiñäş artınnan çabası yuq" di Nazarbaev.

Bu süzlär kemgä atap äytelde? Bu Qazaxstannıñ Könbatış belän mönäsäbätlärendä borılış noqtasın añlatamı?

Qayber belgeçlär fikerençä, bu süzlärgä artıq ähämiät biräse yuq, çönki ul alarnı ayırım ber auditoriä öçen äytkän. Könbatış öçen dä, xättä xökümät wäkilläre öçen dä tügel.

"Ul üzeneñ Otan partiäse häm aña quşılırğa cıyınğan Azamattıq partiäse wäkilläre aldında çığış yasağan. Küräseñ cirle säyäsmännärgä şunı äytäse kilgän: ägär ildä barısı da yaxşı dip sanıysız ikän, min cawaplı, çitkä qarap eş itmim, sez räxätlänep berläşä alasız, zur milli proyektnıñ ber öleşe bula alasız" di Londondağı Suğış häm Tınıçlıq xäbärläre institutı belgeçe John MacLeod.

MacLeod süzlärençä, Qazaxstan Rusiä häm Qıtay belän yaxşı mönäsäbätlär qorıp, Könbatış turında onıta almıy. Alay ğına tügel, ul anıñ xuplawına moxtac. 2009 yılda Astana Yewropada İminllek häm Xezmättäşlek oyşmasında räislekne üzenä alırğa cıyına. Sintäber ayında Washingtonğa barğaç Nazarbaev bu mäsäläne dä kütärde.

Nursoltan äfändeneñ Könbatışnı onıtıp betermäwenä soñğı misal: sişämbedä ul Astanada Quşma Ştatlatrnıñ yaña ilçelegen açu tantanasında qatnaştı. Häm şunda Quşma Ştatlar Qazaxstanğa iñ zur investor bulıp tora, Astana belän Washington arasında bäyläneşlär köçäygännän-köçäyä bara dide.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG