Accessibility links

Кайнар хәбәр

Pierre Cmailne üterü iğtibar üzägenä yänä Süriäneñ Liban tormışında nindi urın totuı mäsäläsen çığara


Bügen Libanda bäysezlek köne, ämma by yulı bäyräm ruxı anda bötenläy sizelmi - sişämbedä Bäyrutta sänäğät ministrı Pierre Cmail atıp üterelde. 2005-nçe yılnıñ fivrale, yäğni elekke premyer-ministr Rafiq Xariri üterelgännän soñ Libanda şulay itep Süriä tä''sirennän qotılırğa öndägän dürtençe cämäğät eşleklese yuq itelde. Cmail tarafdarları bu Libannan kitärgä telämägän Süriä eşe dip belderä.

Liban bäysezlege könenä planlaştırılğan bar tantanalar da bu yulı bulmıy qaldı - anda xäzer Süriä yoğıntısınnan qotılırğa öndägän çirattağı säyäsätçene, sänäğät ministrı Pierre Cmailne cirlärgä cıyınalar. Anıñ cäsadı Bäyrut xastaxanäsennän tuğan şähäre Bekfayägä kiterelde, kümü yolası başta çärşämbegä planlaştırılsa da, xalıq çualışları çığudan qurqıp monı atnakiçkä küçerdelär.

Liban şulay itep, Süriägä qarşı yünälderelgän yaña uram cıyınnarı aldında tora ala. Elekke premyer-ministr Rafiq Xaririne üterü kebek ük, 34 yäşlek Cmailne yuq itü artında da näq menä Dimäşeq toruına Libanda küplär işarä itä. İlneñ ayırım ber dini törkeme - druzlarnıñ başlığı, Täräqqi Sotsialistlar partiäse citäkçese Wälit Cumblat, misal öçen, moña şiklänmi:

Cumblat, "min açıqtan-açıq Süriä rejimın ğäyeplim, çönki ul Libannıñ, anıñ xalqınıñ irekle wä bäysez buluın häm mul tormışta yäşäwen telämi", dip belderä.

Yaqınça näq şuña, yäğni Liban säyäsätçelären üterü artında kürşe Süriäneñ tora aluına sişämbe kiçen Quşma Ştatlarnıñ Berläşkän Millätlärdäge daimi wäkile John Bolton da işarä itte.

"Min älbättä, bar faktlarnı da açıqlarğa kiräk dip sanıym, ämma sez üzegez dä Libanda kemnärneñ üterelüen kürep torasız", di BMOdağı amerikan wäkile Bolton.

Süriä isä üzeneñ bu cinayätlärgä qatnaşı buluın qatği töstä kire qağa. Pierre Cmailne üterüne ul äle sişämbedä ük kisken ğäyepläp çıqqan ide.

Libandağı soñğı xällär il eçendäge wäğziätkä, yäisä Süriä belän mönäsäbätlärgä genä tügel, xalıqara kimäldä barğan täräqqiätkä bäyle bula ala. Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurası 2005-nçe yılda Rafiq Xaririne üterü eşen tikşerü öçen maxsus xalıqara mäxkämä qoru turında qarar çığardı. Xäzer monı Liban xökümäte dä yaqlarğa tieş bulaçaq. Ämma anda bu şaqtıy qarşılıqlı mäs''älä bulıp tora.

Uzğan atnada xökümättän Süriä yaqlı 6 ministr kitte, alarnıñ zur öleşe şığıy möselmannarınıñ Xizbulla partiäsennän häm alar näq menä Xariri eşen qarayaçaq mäxkämä qoruğa qarşı çığa. Xäzerge premyer-ministr Fuat Sinioranı alar Washingtonğa iärüdä ğäyepli häm xökümätne yaqlawdan baş tarta.

Äle Pierre Cmailne üterügä qädär ük Xizbulla häm anıñ tarafdarları Siniora xökümäteneñ kitüen taläp itep yaña uram cıyınnarı oyıştıruğa äzerlängän ide. İnde telgä alınğan Wälit Cumblat fikerençä, Xariri mäxkämäse ideäsen xökümät däräcäsendä yaqlatmas öçen xäzer andağı ministrlarnı üterü başlanğan häm ul kiläçäktä yaña höcümnär kötä.

Belgeçlär fikerençä, soñğı täräqqiät Libannı yänä dinara wä mäzhäbara taraflarğa bülep, ildä yaña watandaşlar suğışı çığuğa kiterä ala. Liban andıy dähşätle suğışnı 80-nçe yıllarda inde ber kiçergän ide.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG