Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran-Ğiraq oçraşuına Süriä dä quşılırmı, quşılsa – bu oçraşudan ni kötergä?


Şuşı atna axırında Tähranda İran belän Ğiraq prezidentlarınıñ oşraşuı ütäçäk. Ğädättän-tış xäl tügel, bu ike ilneñ citäkçese daimi oçraşıp tora. Ämmä anda Süriä prezidentı da çaqırılğan digän xäbär bu oçraşuğa iğtibarnı bermä-ber arttırdı. Bigräk tä Quşma Ştatlarda, "zolım illäre" dip sanalğan İran häm Süriä belän söyläşülär başlarğa kiräk, digän öndäwlär köçäygän sürättä.

Ğiraq prezidentı Calal Talabani Tähranğa şimbä könne kilä. 3-4 könlek räsmi säfär barışında İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad belän iqtisad, iminlekkä qarağan küp sanlı mäsälälär tikşereläçäk. Ğädäti oşraşu diärgä bula, Saddam bärep töşerelgännän birle bu ike kürşe ilneñ citäkçese ber-bersenä daimi yörep tora.

Ämmä şuşı ğädäti oçraşu "ğädättän-tış"qa äylänergä mömkin. Eş şunda ki, anda Süriä prezidentı Başar Assad çaqırılğan digän xäbärlär bar.

Zamanında amerikan prezidentı George Bush İran belän Süriäne "zolım illäre" dip atağan ide. Washington alarnı Ğiraq ta ğına tügel, Libanda da wazğiätne qızdıruda ğäyepli.

Assad Tähranğa barsa, anda Washingtonnıñ ike doşmanı oçraşa digän süz. Sişämbe Bäyrüttä bulğan üterü sürätendä bu oçraşu kierenkelekne tağı da arttıraçaq. Liban ministrı Pierre Gemayel üeterelgäç berniçä säğät ütügä Bush näq menä Dämäşq belän Tähranğa tänqit belderde:

"Süriä belän İrannıñ Libanda totrıqsızlıq, çualışlar tudıru tırışlığına qaramastan, bez Libannıñ üz demokratiäsen yaqlaw, Liban xalqınıñ tınıçlıqta yäşäw omtılışın xuplıybız. Bu üterü artında torğan keşelärne tabu öçen centekle tikşerü ütkärergä çaqıram" dide amerikan prezidentı.

Kongress saylawlarında ciñgän demokratlar, xäzer Bushnı, Ğiraqtağı wazğiätne cayğa salu öçen, Süriä häm İran belän söyläşülär başlarğa öndi.

Tik menä andıy 3-yaqlı söyläşülär näticä birerme, äytüwe qıyın. Çönki bu 3 tarafnıñ, Ğiraqta totrıqlılıq teläsälär dä, niätläre qapma-qarşı.

Quşma Ştatlar İrannı Ğiraqtağı şiğilärgä yärdäm itüdä ğäyepli. Monnan tış Washington belän Tährän atom tiräsendä tartqalaşa, ber-bersennän çigenü taläp itä.

Süriä Ğiraqtağı ğisyançılarğa yärdäm itüdä ğenä tügel, ä Libanda da wazğiätne qızdıruın däwam itüdä ğäyeplänä. Üz näübätendä Dämäşq üzenä bulğan basımnı kimetergä, İzrail ğäskärlären Golan qalqulığınnan kitergä taläp itä ala.

Qısqası, mänfäğätlär butalçıq wä qapma-qarşı, ä cawapsız sorawlar küp. Washington, Tähran häm Dämäşq berär törle urtaq fikergä kilergä sälätleme? İran-Süriä oçraşuı Washington belän ixtimal söyläşülär aldınnan bu ike ilneñ bäyä kütärüeme? Nixayät, Assad Tähranğa baraçaqmı? Bu sorawlarğa älegä cawap yuq.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG