Accessibility links

Кайнар хәбәр

Bush Kongress komissiäseneñ Ğiraq turında kiñäşlärenä qolaq salırmı?


Quşma Ştatlar Kongressındağı ike partiä wäkillärennän tözelgän komissiä çärşämbe könne, 6-nçı dikäberdä Ğiraq problemasın çişü turındağı kiñäşlären iğlan itäçäk. Ğiraqnı Öyränü Törkeme dip atalğan bu komissiäneñ äytkännären ütäw prezident George Bush öçen mäcbüri tügel. Bush inde aldağı yıl çaması arada AQŞ ğäskärläreneñ Ğiraqtan çığarılmayaçağın äytep quydı. Komissiä kiñäşläre arasında ğäskärlärne çığaru da bulır dip kötelä. New Yorktağı Dönya Säyäsät İnstitutı dip atalğan tikşerenü üzägendäge ölkän küzätüçe Willam Hartung isä Bush üzeneñ xäzerge yulınnan bik taypılmawın kürsätergä tırışsa da bu komissiäneñ qayber kiñäşlärenä qolaq salırğa mäcbür bulır kebek di.

Uzğan atnada Ürdündä Ğiraq premyer ministrı Nuri Kamil äl-Mäliki belän oçraşudan soñ Bush Ğiraq köçläre ildä iminlek saqlarlıq xälgä kilgänçe annan Amerikan ğäskärlären çığarırğa cıyınmawın belderde.

"AQŞ köçlären aqırınlap çığaru hiç mömkin tügel. Bez bu xökümätkä yardäm itärgä cıyınabız. Min bu xökümät bezneñ yardämebezne teli, häm anıñ üz ilen saqlap suğışırlıq mömkinlekläre arta bara dip äytä alam" dide Bush.

Äl-Mäliki isä Bush belän Ğiraq köçlären tiz arada iminlek saqlawnı üz östenä alırlıq däräcägä citkerü turında söyläşkänlegen äytte. Quşma Ştatlarnıñ ABC News televideniesenä ul monıñ 2007 yılda tormışqa aşaçağın belderde.

Ämma Kongresstağı respublikannar belän demokratlar qatnaşındağı törkem prezidentqa başqa kiñäşlär birergä cıyına kebek.

Washington Post yazuınça Ğiraqnı Öyränü Törkeme Bushqa 2008 yıl başında ğäskärlärne tulısınça diärlek çığarıp beterergä kiñäş itäçäk. Qalğan köçlär Ğiraq xärbilären öyrätü belän genä şöğellänergä tieş diäçäk.

Bu Bushnıñ Ğiraq köçläre äzer bulmıy torıp annan ğäskärlärne çığarmaw turında qat-qat äytkännärenä turı kilmi kebek. Şulay da New Yorktağı Dönya Säyäsät İnstitutı dip atalğan tikşerenü üzägendäge ölkän küzätüçe Willam Hartung äytüençä Bush kongress komissiäseneñ kiñäşen qabul itärgä mömkin.

Hartung säbäbe Bushnıñ üz partiäsennän bulğan, bu komissiä eşendä qatnaşqan qayber şäxeslärneñ bik däräcäle buluı di. Şularnıñ berse Törkem räistäşe James Baker.

Baker Bushlar ğailäseneñ küptänge dustı. Ul xäzerge prezidentnıñ atası ölkän George Bush prezident bulğan çorda anıñ däwlät sekretare bulıp eşläde häm 2000 yılda xäzerge prezident berençe märtäbä saylanğanda Florida ştatında çıqqan tawışlarnı sanaw problemasın çişärgä yardäm itte.

Hartung Baker Respublikannar partiäsendä Bushnıñ Ğiraqqa ğäskär kertü säyäsäten tözergä yardäm itkän qanattan ayırıluçı köçle ağım wäkile di.

Anıñ äytüençä, xäzer respublikannar partiäsendä tizdän almaştırlaçaq saqlanu ministrı Donald Rumsfeld kebeklär fikerlärennän çitkä borılu küzätelä.

"Bakernıñ George Bush karyerası, Bushlar ğailäse öçen möhimlegenä qarap, ul xakimiätkä kilgändägedän atası tiräsendäge hiçyuğı qayberäwlärgä taba kübräk awışqanğa oxşıy. Minemçä bu Bakernıñ täesiren şaqtıy arttıra. Häm minemçä xäzer Bushqa Baker qaraşların kire qağu qıyınraq bulaçaq" dide Hartung.

Hartung şulay uq moñarçı Ğiraqnı Öyränü törkeme äğzası bulğan, tizdän saqlanu ministrı itep quyılırğa tieşle, häm Rumsfeldtan ayırmalı bularaq urtaçıl yul tarafdarı sanalğan Robert Gates ta Bushnıñ Ğiraq säyäsäten üzgärtügä öleş kertä ala di.

Hartung Bushnı bu komissiä kiñäşlären iskä alırğa mäcbür itüçe öçençe säbäp Noyäberdä ütkän Kongress saylawları näticäse bula ala di. Bushnıñ Ğiraq säyäsäte turında ğäyre räsmi ferendum ğa tiñlängän ul saylawlarda Kongressnıñ ike pulatı da respublikannardan demokratlar qulına küçte.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG