Accessibility links

Кайнар хәбәр

2006 yılda Sverdlovski ölkäse tatarları


2006 nçı yıl Sverdlovski ölkäsendä yäşäwçe tatar xalqı öçen bik küp ictimaği, säyäsi, mädäni yaqtan ähämiätle waqiğalarğa bay buldı.

Tatarstan respublikası prezidentı tarafınnan ädäbiät häm sänğat yılı dip iğlan itelgän bu yıl waqiğaları Ural tatarlarınıñ milli tormışınnan çittä qalmadı. Bigräk tä alarnıñ Tatarstan respublikası belän Sverdlovski ölkäse arasındağı räsmi mönäsäbätlär urnaşuğa un yıl tulu qısalarında uzuı milli tormışnı tağın da tiränäytte, tulılandırdı.

Qaharman şağir Musa Cälilneñ yöz yıllığına bağışlanğan çaralar Sverdlovski ölkä gazetasında Musa Cälilneñ tormış yulı häm icatı turında konkurs –viktorina iğlan itü belän başlanıp kitkän ide. Älege viktorinada ölkäneñ törle poçmaqlarınnan bik küp keşe qatnaştı. Şulay uq ölkä kitapxanälärendä, muzeylarda uzdırılıp torğan Cälil kiçälärennän tış, Ural däwlät universitetında zurlap uzdırılğan fänni-ğamäli konferensiä, Qazan häm Yekaterinburg sänğät ostaları qatnaşında uzdırılğan zur bäyräm kiçäsen iskä alıp kitmi bulmıy. Yekaterinburg şähärendä eşläp kilgän Milli media-xolding köçe belän Sverdlovski ölkäseneñ biş ere şähärendä tatar estradası säxnä yoldızları qatnaşında zur ädäbi-muzıykal' kiçälär oyıştırıldı. Şulay uq ölkä xalqınıñ xäterenä uyılıp qalırlıq tağın ber waqiğa – Yekaterinburg şähärendä Moabit däftärläreneñ töp nösxäse kürgäzmäse bulıp uzdı.

Musa Cälil, Ğabdulla Tuqay kebek mäşhür tatar şağirläreneñ oluğ yubileylarına bağışlanğan çaralar yıl buyına däwam itte.

Tatarstannıñ Ural töbägendäge daimi wäkillege eşli başlawğa un yıl tulu uñayınnan, Yekaterinburgta küp kenä çaralar uzdırıldı. “Tatarstan-Ural: üzara xezmättäşlek täcribäläre häm kiläçäge” dip atalğan fänni simpozium ütkärü, “Qazan” jurnalınıñ İdel belän Ural arasındağı tarixi häm bügenge mönäsäbätlärgä bağışlanğan maxsus çığarılışın täqdirläw, Tatarstannıñ Uraldağı daimi wäkillege tözelep eşli başlawğa un yıl tuluğa bağışlanğan tantanalı kiçä uzdıru häm başqa küp kenä çaralar ike töbäk arasındağı tuğanlıq, duslıq cepläreneñ nıqlığın çağıldırırlıq buldı.

Tatarstan respublikası belän Sverdlovski ölkäse arasındağı üzara xezmättäşlek nığuınıñ ber misalı bulıp Yekaterinburg şähärendä “Tatar-inform” mäğlümat agentlığınıñ korpunktı, yäğni mäğlümat almaşu üzäge tözelüe tordı. Moña qädär üzara xezmättäşlek iqtisadi, mädäni, gumanitar ölkälärdä barsa, xäzer inde ul yuğarıraq basqıçqa kütärelep, üz eçenä fänni häm mäğlümat almaşu eşçänlegen dä aldı. Fänni xezmättäşlek qısalarında ike töbäkneñ dä tanılğan ğalimnäre häm yuğarı uqu yortlarında belem aluçı studentlar yıl buyına Yekaterinburg yäisä Qazan cirendä ber-berse belän oçraşular oyıştırıp, aralaşıp, üzara duslıqnı nığıtıp tordılar.

Milli mäğärif häm mädäniät ölkälärendä dä tormış görläp bardı. Tatar tele uqıtuçıları Qazanda oyıştırılğan qorıltayda qatnaşıp qaytıp, yaña därt, yaña rux belän eşkä totındılar. Tatarstan mäğärif üsterü institutı yärdäme belän tatar uqıtuçılarınıñ belemen kütärü buyınça seminarlar oyıştırılıp tordı. Sverdlovski ölkä mäğärif ministrlığı häm Yekaterinburgtağı Milli media-xolding citäkçeläre tarafınnan bik yuğarı däräcädä ölkä külämendä tatar uqıtuçıları bäygese oyıştırıldı.

Mädäniät ölkäsenä kilsäk, milli bäyrämnärebez Sabantuylar tağın da kiñräk qolaç aldı häm bu yılnı ölkäneñ qayber şähärlärendä berençe tapqır uzdırıldı. Uzğan yıl başlanğan traditsiäne däwam itep, xökümät qararı buyınça oyıştırılğan bik matur Ölkä Sabantuyı bäyräme ütte. Äledän-äle oyıştırılıp torğan konsertlardan tış, tarixta berençe tapqır ber yıl eçendä ike tatar cırı festivale bulıp uzdı. Anıñ berençese mart ayında “Yaratqan moñnar” ölkä konkursınıñ oyıştırıluına 15 yıl tuluğa bağışlanıp uzdırılğan ide. İkençese dekaber başında, “Ural sanduğaçı” iseme astında, töbäk ara festival' itep, Tatarstannan kilgän zur qunaqlar qatnaşında bik yuğarı däräcädä ütte.

Yuğarı däräcädä uzdırılğan çaralar arasınnan şulay uq Ural kubogına, Bötendönya tatar kongressı başqarma komitetı prizlarına ütkärelgän milli köräş buyınça Bötenrossiä turnirın äytep ütmi bulmıy. Bu turnirda Tatarstan respublikası prezidentı Mintimer Şäymievnıñ bulıp kitüe Ural tatarları öçen bik zur waqiğa buldı.

Ölkä külämendä tatarlar öçen şundıy zur çaralar oyıştırılıp toru küptän tügel bulıp uzğan zur säyäsi waqiğalarğa bäyle disäñ dä yalğış bulmastır. 2006нчы yıl Sverdlovski ölkä tatarlarınıñ milli tormışına tağın ber üzgäreş alıp kilde – oktäber ayında bulıp uzğan saylawlar näticäsendä ölkä Zakonnar cıyılışında tatar deputatlarınıñ sanı arttı. Tatar milli xäräkäten üsterüdä küptännän üz öleşen kertep torğan, ğädel, buldıqlı, namuslı tatar yegete Rinat Sadrievnıñ deputat bulıp saylanuı milli eşne sıyfat yağınnan yaxşırtıp, yuğarıraq däräcägä kütärep, quzğatıp cibärde.

Bügenge köndä Yekaterinburg şähär Dumasında biş, Sverdlovski ölkä Zakonnar cıyılışında dürt tatar deputatı eşli. Artemovskiy, Yuğarı Türä, Serov şähärlärendä dä tatar deputatları saylanğan. Äytergä kiräk, ölkä tarixında moña qädär kürelmägän bu xäl Ural tatarlarınıñ milli tormışın yaña basqıçqa kütärergä küp mömkinçeleklär tudıra. Aldağı eş perspektivaları turındağı sorawğa Rinat äfände Sadriev deputatlarnıñ potensialın xalıq öçen qullanmaw gönah bulır dip cawap birde.

Milli tormışnı yaña basqıçqa kütärüne deputatlar moña qädär tarqawraq eşlägän milli köçlärne berläşterüdä, ölkä xökümäte belän tığız elemtädä eşläwdä kürälär. Kiläse yıl başında uq Sverdlovski ölkä tatarlarınıñ zur Forumın uzdıru küzdä totıla. Bügenge köndä bu olı waqiğanı oyıştıru eşläre başlandı. Yaña 2007 yıl bar xalıqqa da igelekle eşlär, zur uñışlar kiterer dip ışanası kilä.

Fäwiä Safiullina,Yekaterinburg

XS
SM
MD
LG