Şärqi, yäğni Könçığış Törkistan, Qıtayda anı räsmi töstä Sincän-Uyğır avtonom rayonı dip yörtälär, ilnıñ tönyaq-könbatış yağında urnaşqan, anda iñ zur şähär häm wilayätneñ üzäge bulıp Öremçe şähäre tora. Sincän küpmillätle töbäk buluı belän mäğlüm. Anda illegä yaqın millät wäkile yäşi, berençe urında, älbättä, uyğurlar tora, Könçığış Törkestan alarnıñ watannarı. Alar belän bergä qazaqlar, üzbäklär, qırğızlar, mongollar, tatarlar häm urıslar da bar. Soñğı distä yıllarda bu yaqlarğa küplär qıtaylarnıñ kilüe küzätelä. Xalıqara uyğır oyışmaları, Qıtay xökümäte monı añlı räweştä, xalıqnı qıtaylaştıru maqsatında eşli, dip zarlana.
Tarixi yaqtan törki qağanlıqqa bäyle bulğan şuşı töbäk härwaqıt möstäqillekkä, üz bilgelänügä omtıldı. 1933nçe häm 1944-nçe yılda uyğır säyäsi köçläre berläşep Könçığış Törkestannı möstäqil däwlät itep iglan itte. Ämma soñınnan bu cirlär yañadan Qıtay däwlätetenä kertelde, häm Qıtaynıñ avtonom rayonına äyländerelde.
Şärqi Törkestan belän tatar tarixı da nıq bäylängän. 19-nçe ğasır buyı monda tatarlar kilep urnaşa başlıy, alar kübeseneçä Öremçe, Ğolca, Qaşğar, Çäwçäk şähärlärendä töplänep yäşi. Tatar zıyalıları Könçığış Törkestan töbägendä zamança mäktäp çeltären buldıruğa zur öleş kertä. Mädräsälärdä cädid alımnarın qullanu ğäyelä. Tatar xanımnarı qızlar öçen maxsus sıynıflar oyıştırıp belem birä, Ğolcada tatar mäktäbe dä , häwäskärlär tarafınnan oyıştırılgan tatar teatrı da bula. Qıtay xakimiäte kilgäç, tatarlarnıñ zur öleşe ildän kitü yağın qarıy başlıy. Alarnıñ ber öleşe 50-nçe yıllarda kire İdel-Uralğa, yä Qazağstan, Uzbäkstanğa küçä, ber öleşe Australiä, Törkiä häm Amerikağa küçep kitä. Könçığış Törkestandağı tatarlarnıñ nigezdä säwdä belän eş itüe mäğlüm. Alarnıñ bu säläte küçep kitkän cirlärendä dä saqlana, bu uñaydan misal itep Australiädäge Sadrilar ğailäsen kiterep bula.
Xäzerge waqıtta, Ğolca şähärennän berniçä distä tatar yäşe Qazanğa kilep, Tatarstan yuğarı uqu yortlarnda belem ala.
Bikä Timerova
Tarixi yaqtan törki qağanlıqqa bäyle bulğan şuşı töbäk härwaqıt möstäqillekkä, üz bilgelänügä omtıldı. 1933nçe häm 1944-nçe yılda uyğır säyäsi köçläre berläşep Könçığış Törkestannı möstäqil däwlät itep iglan itte. Ämma soñınnan bu cirlär yañadan Qıtay däwlätetenä kertelde, häm Qıtaynıñ avtonom rayonına äyländerelde.
Şärqi Törkestan belän tatar tarixı da nıq bäylängän. 19-nçe ğasır buyı monda tatarlar kilep urnaşa başlıy, alar kübeseneçä Öremçe, Ğolca, Qaşğar, Çäwçäk şähärlärendä töplänep yäşi. Tatar zıyalıları Könçığış Törkestan töbägendä zamança mäktäp çeltären buldıruğa zur öleş kertä. Mädräsälärdä cädid alımnarın qullanu ğäyelä. Tatar xanımnarı qızlar öçen maxsus sıynıflar oyıştırıp belem birä, Ğolcada tatar mäktäbe dä , häwäskärlär tarafınnan oyıştırılgan tatar teatrı da bula. Qıtay xakimiäte kilgäç, tatarlarnıñ zur öleşe ildän kitü yağın qarıy başlıy. Alarnıñ ber öleşe 50-nçe yıllarda kire İdel-Uralğa, yä Qazağstan, Uzbäkstanğa küçä, ber öleşe Australiä, Törkiä häm Amerikağa küçep kitä. Könçığış Törkestandağı tatarlarnıñ nigezdä säwdä belän eş itüe mäğlüm. Alarnıñ bu säläte küçep kitkän cirlärendä dä saqlana, bu uñaydan misal itep Australiädäge Sadrilar ğailäsen kiterep bula.
Xäzerge waqıtta, Ğolca şähärennän berniçä distä tatar yäşe Qazanğa kilep, Tatarstan yuğarı uqu yortlarnda belem ala.
Bikä Timerova