Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putin Rusiä yañadan qodrätle ber däwlät bulıp kütärelä, dip belderä


Rusiä prezidentı Vladimir Putin Mäskäwneñ köndäşlären yänä dönyada Rusiä tä''siren kimetergä tırışuda ğäyepläp çıqtı. Üzenä qunaqqa kilgän italyan premyer-ministrı Romano Prodi belän bergä matbuğat oçraşuı ütkärep Rusiä citäkçese Könbatışta yañğırağan tänqitne küzdä totıp, Rusiäneñ säyäsi, iqtisadi wä xärbi qüwäte artaçaq qına dip belderde.

Könbatıştağı tänqitqä cawap birü öçen Vladimir Putin Prodineñ qunaqqa kilüen genä tügel, ä üzeneñ Hindstan säfäre aldınnan hind jurnalistları belän oçraşuın da faydalanırğa buldı. Könbatışta qayberäwlär Rusiäne yañadan qödräten arttıruda ğäyepläp, "salqın suğış" töşençälären qaytara häm alar üzenä kürä ber doşman ezläw belän şöğellänä, dip belderde prezident Putin hind jurnalistlarına.

Soçidä İtaliä premyer-ministrı Prodi belän oçraşqannan soñ da Rusiä citäkçese, üzen demokratik reformalarnı tuqtatuda häm energiä baylıqların başqalarnı tezländerü öçen qullanuda ğäyepläwçelärgä cawap birergä buldı. Anıñ süzlärenä qarağanda, Rusiä bügenge köndä üseş kiçerä häm kemdä bulsa anıñ dönya eşlärendäge urının kimetergä tırışmasqa tieş:

"Bu şartlarda Rusiäneñ iqtisadi, xärbi, häm säyäsi mömkinlekläre arta bara häm dönyada şulay itep, qayberäwlär inde tämam sızıp taşlağan köndäş barlıqqa kilä. Bu älegä bik ük kürenmäsä dä. Minemçä, töp säbäp şunda - Rusiäneñ xaqiqi mänfäğätlären tanırğa telämäw, anı kemder bilgelägän ber urınğa tığıp quyu", dip añlata Könbatışta Rusiägä qarata işetelgän tänqitne prezident Putin.

Amerika Quşma Ştatların isemläp telgä almıy ğına Vladimir Putin, "salqın suğış" betkännän soñ dönya barı tik Quşma Ştatlar tä''sire wä mänfäğäte tiräsendä genä äylänä digän yalğış fiker barlıqqa kilde, dip belderä. Rusiä prezidentı şulay uq Ğiraq süzen dä äytmäde, ämma anıñ "dönyadağı krizislar sanı arta bara" digän fikere artında näq menä şul ilgä işarä yatuı şik qaldırmadı.

"İke qotıplı dönya tarqalıp, üzara köndäş ike sistema köräşe betkännän soñ kemdäder dönya inde ber genä üzäkle bulıp qaldı, häm bar problemalarnı da bik ciñel genä, ber üzäktän xäl itep bula digän yalğış fiker tudı, di Putin. Ä çınlıqta alay bulıp çıqmadı. Mondıy qaraş törle krizislar sanınıñ artuına kiterde, ä alarnı xäl itü mömkinlekläre kimi bara", dip tänqitli ber qotıplı dönya tarafdarların Rusiä prezidentı.

Putin şuşı belderülären yasağanda, ul isemen atap äytmägän, ämma küz aldında torğan Quşma Ştatlarda prezident Bush üzeneñ yıllıq yullaması belän çığış yasadı. Anda ul Rusiäne ike märtäbä telgä aldı - ber Koreä yarımutrawın atom qoralınnan irekle itü eşendä amerikannar belän bergä eşläwçe partner bularaq, häm ikençe urında, İzrail belän fälästinlelär arasında solıxqa ireşü maqsatında eşläwçe "dürtlek" äğzası bularaq.

Ä Rusiäneñ üzendä prezident Putin Könbatıştan bezgä demokratiäne qısu turında yala yağalar dip zarlanğanda, Rusiä Yuğarı mäxkämäse xakimiätlärneñ Rusiä-çeçen duslıq cämğiäte eşen tıyu turındağı qararın üz köçendä qaldırdı. Xökümättän bäysez şuşı oyışma federal'' köçlärneñ Çeçnädäge yawızlıqların, keşe xoquqların bozu oçraqların tänqitläp, alarnı tikşerüne taläp itep kilgän ide.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG