Himmelreich – Bu töbäklär ber-bersennän bik nıq ayırıla, moña dälillär küp, tuñdırılğan konfliktlar belän az bulsa da şöğellängän härkem monı yaxşı belä. Dnestr buyı Könyaq Osetiädän, Könyaq Osetiä Abxaziädän häm öçese bergä Kosovodan bik nıq ayırıla. Misal öçen, şul uq Abxaziädä qayçandır küpçelekne täşqil itkän görcilär quıp çığarıldı. Andıy etnik tazartudan soñ bäysezlek turında, yä bulmasa, kiresençä, bäylelek yä Gruziägä quşılu turında referendum ütkärü qanunsız.
Azatlıq – Dimäk, sezneñçä, Mäskäw bu töbäklär arasında uydırma bäyläneş yasıy ikän, Könbatışnıñ cawabı nindi bulırğa tieş?
Himmelreich – Könbatış, ayırım alğanda, Yewropa Berlege texnik tügel, strategik yaqtan uylarğa tieş. Ägär Putin şuşı bäyläneşne alğa sörä ikän, ni öçen monı anıñ üzenä qaytarmasqa: alaysa Rusiä bu töbäklärdä Kosovoda şikelle şartlarğa kileşergä tieş, misal öçen, xalıqara köçlär kertügä. Älegä Rusiä monı kire qağa.
Azatlıq – Dimäk, sezneñçä, Rusiäneñ argumentları zäğif bulıp çığamı?
Himmelreich – Här separatist töbäk bäysez bulırğa tieş digän argumenttan iñ küp zıyan kürüçe – Rusiä üze bulaçaq. Bar Tönyaq Kavkaz töbäkläre Rusiädän bäysez bulu telägen belderergä mömkin. Şuña kürä, minemçä Rusiä öçen dä, Putin öçen dä Kosovonı Könyaq häm Tönyaq Kavkaz töbäkläre belän bäylärgä tırışu – şaqtıy kurqınıç.
Azatlıq – Ägär bu argument urınsız ikän, Rusiä öçen iñ ciñele – BMO İminlek Şurasında vetosın qullanıp – Kosovo bäysezlegenä kirtä genä quyası tügelme? Nigä şulay ğına eşlämäskä?
Himmelreich – Bu oçraqta Rusiä abruyın yuğaltaçaq. Ul Könbatışnıñ finans yärdämenä moxtac. Energetikanı sanamağanda, Rusiäneñ iqtisadı totrıqsız. Putin, üze tiräsendäge keşelärneñ şawlawına qaramastan, investitsiälär kirägen yaxşı añlıy, äytik, şul uq neft ütkärgeçlären yañartu öçen. Rusiädä xäzer borçular köçäyä. Sänäğätneñ bu tarmağın yaxşı belgän keşelär, 2010 yıldan soñ Rusiäneñ yağulıq belän xättä üzen täemin itä aluına şik belderä.
Azatlıq – Dimäk, sezneñçä, Putin, Kosovo arqasında Yewropa Berlege belän iqtisadi bäyläneşlärne bozuğa barmayaçaq?
Himmelreich – Germaniä Rusiägä uñay qaraşata tora dip sanala. Läkin, xättä monda da, Putin säyäsätenä citdi tänqit bar. Sentäberdä Putin Drezdenğa kilgäç, bez uramda aña qarşı berençe zur demonstratsiä kürdek. Minemçä, monı xättä Mäskäwdä dä añlıylar: üzeñä doşman tudırmıy ğına, gel ber qırıs säyäsätne alğa sörep bulmıy. İlneñ iqtisadi üseşe öçen Yewropa illärenä moxtac buluın Rusiä dä, Putin da yaxşı añlıy.
Ali Ğilmi