Accessibility links

Rusiä häm Quşma Ştatlarnıñ iminlek ölkäsendäge yuğarı kiñäşçeläre aralarnı caylaw söyläşüläre ütkärä


Ber dä ser tügel, Rusiäneñ Könbatış belän, ayırım alğanda Quşma Ştatlar belän mönäsäbätläre soñğı aralarda şaqtıy suındı. Bu uñaydan iskä Vladimir Putinneñ küptän tügel genä Münxendä yasağan çığışı töşä. Mäskäw soñğı könnärdä Washingtonnıñ raketalardan saqlanu sistemasın kamilläşterü tırışlıqların, şul sistemanıñ qayber öleşlären Pol''şa häm Çexiägä urnaştırırğa teläwen dä kisken tänqitläp çıqqan ide. Ämma berük waqıtta ike aradağı boznı eretü tırışlıqları da yasala.

Rusiäneñ İminlek Şurası sekretare İgor İvanov atnakiç Mäskäwdä Quşma Ştatlarnıñ Däwlät iminlege kiñäşçese Stephen Hadley belän oçraştı. Amerikan qunağı Rusiä başqalasına ike il arasında şaqtıy qatlawlı mönäsäbätlär urnaşqan ber çorda kilde. Soñğı atnalarda Mäskäw dä, Washington da ber-bersenä qarşı yünältelgän şaqtıy teşle belderülär yasağan ide.

Şuña da qaramastan, İvanov ta, Hadley da Kremldä uzğan oçraşuda üzara kileşü tonın alğa sörde, xäbärçelär qarşına yılmayıp çıqqan Hadley üz ileneñ Rusiä belän qarşılıqların beterü öçen aralaşırğa riza buluın äytte.

İgor İvanov ta üz yağınnan Mäskäwneñ Washington belän kileşä almağan ölkälärdäge bäxäsle mäs''älälärne çitkä quyarğa äzer toruın belderde. Bu uñaydan Rusiäneñ İminlek şurası sekretare, amerikan kongressmenı Tom Lantosnıñ, Quşma Ştatlarda äle 1974-nçe yılda qabul itelgän häm Rusiä belän säwdä qoruğa kirtälär quyğan Jackson-Vanik östämäsen köçtän çığaruğa öndäwen xuplap çıqtı. Amerikan citäkçelegeneñ inde küpme wäğdä itep tä, moña haman da ireşä almawı Mäskäwneñ açuın çığarıp kilde. Lantos bu xaqtağı belderüen atna başında, şulay uq Mäskäwgä kilgäç yasağan ide.

Ämma İvanov berük waqıtta, ikeyaqlı mönäsäbätlär ber dä "bolıtsız" tügel digän fiker dä äytte. Anıñ Hadley belän uzğan söyläşüläre üzägendä terrorğa qarşı köräştäge xezmättäşlek, atom qoraları ölkäsendäge xällär, şul qorallarnı cäyeldermäw mäs''äläläre torır dip farazlanğan ide. Oçraşu yabıq işeklär artında ütte.

Mäskäwdän tış Brüssel häm Berlingä dä baraçaq Hadley kiçen Rusiä prezidentı Vladimir Putin belän dä küreşä.

Mäskäwneñ Quşma Ştatlar belän araları bigräk tä, Washington uzğan ayda raketalardan saqlanu çeltäreneñ qayber öleşlären Pol''şa häm Çexiädä urnaştırırğa teläwen iğlan itkäç bozılıp kitte. Rusiä monı üzenä qarşı yünältelgän ber ğämäl itep kürä, amerikannar dönyada urnaşqan qüwät bizmänen boza, dip zarlana.

Şunıñ sürätendä Vladimir Putin fivral''neñ 10-ında, Münxenda uzğan iminlek kiñäşmäsendä Quşma Ştatlarğa qarşı älegä kürelmägän tänqit belän çıqtı. Ul Washingtonnı, üz telägänenä ireşü maqsatında berni belän dä çiklänmägän xärbi köç qullanuda ğäyepläde. Amerikanıñ şuşı säyäsäte isä başqa xalıqlarnı üzlärendä atom qoralı buldıruğa etärä, dip isäpli Rusiä prezidentı.

Quşma Ştatlarnıñ däwlät sekretare urınbasarı Nicholas Burns isä Putinneñ bu belderüen "bigräk tä ziräk bulmağan" ber çığış dip atadı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG