Xalıqara tuğan tel köne uñayınnan Ğ Tuqay muzeyında “Köygä äwerelgän süz” dip isemlängän ädäbi- muzıkal' kiçä uzdı. Anda süz äle küptän tügel genä säxnägä quyılğan “Şağir mäxäbbäte ” operasınıñ tuuı häm tormışqa aşırılu tarixı turında bardı.
Bu çarada muzeyğa Ğ. Tuqaynıñ söygän qızı Zäytünä Mäülüdovaneñ onığı, Färidä Räsüleva tarafınnan qimmätle materiallarnı tamaşaçığa täqdim itü buldı. Ul Zäytünäneñ Tuqay turındağı qulyazma istäleklären tamaşaçığa kürsätep, anıñ gäzittä basılğan küçermäsen uqıdı. Zäytünä şulay uq anıñ şiğerlären uqıp barıp, üz qulları belän ber däftärgä küçerep barğan bulğan . Bu 1907-08 yıllardağı xällär turında yazılğan däftär. Färidä Räsüleva şul däftärne dä tapşırdı.
Kiçä barışında Ğ Tuqay turındağı “Şağir mäxäbbäte” operasınnan video tasmağa yazılğan özeklär kürsätelde. Anda Tuqay belän Zäytünä duetın Tatarstannıñ xalıq artistkası Cälil teatrı cırçısı Venera Ğanieva häm S-Peterburdağı Mariin teatrınıñ ataqlı cırçısı, Tatarstannıñ xalıq artistı Äxmät Ağadi başqardı.
Opera Qazanda uzğan Fedor Şalyapin isemendäge ХХV nçe Xalıqara festival'dä dä kürsätelde. Menä şuşı festival'dä Rezeda Axiärovanıñ 2006 yılnıñ noyäber ayında ğına premyerası bulğan “Şağir mäxäbbäte” dip isemlängän yaña tatar operası berençe tapqır festival' isemlegenä kerde. Häm 2007 yılnıñ 11феврале könne Qazan tamaşaçısı anı tağın ber tapqır tıñlaw bäxetenä ireşte.
“ Bügenge operanıñ nigezendä mäxäbbät tarixı yata. Ämma bu äsärdä Tuqaynıñ platonik mäxäbbäte , yäğni, rux belän yaratuı. Anda töerlänep tä, cimeşkä äylänä almıy qalğan mäxäbbät sürätlänä”. dide kiçädä qatnaşqan operanıñ libretto avtorı Rinat Xaris.
Bu kiçädä, operanıñ kompozitorı Tatarstannıñ xalıq artistkası Rezeda Äxiärova da qatnaştı. Ul “Bu opera çınnan da bezneñ balabız,- dide ul. Bu kiçädä Opera häm balet teatrınıñ muzey citäkçese bu operanıñ- tekstın zalda qolaqçın kiep rus telendä tıñlawçılarğa tärcemä itüçe Rämziä Taqtaş ta bar ide. Ul üz çığışında Ğ Tuqay muzeyına büläk itep, şuşı 25 festival'gä kergän operalar turında bastırılğan bukletın alıp kilgän.
Rezeda Äxiärova häm Renat Xaris bu keçkenä muzeyğa, ğädättän tış küp cıyılğan tamaşaçınıñ bik küp sorawlarına cawap birdelär. Häm tamaşaçı belän açıqtan- açıq opera turında söyläşü alıp barıldı.
Bügenge köndä Tatarstanda opera belgeçläre, opera quyarlıq rejisserlar, simfonik orkestrı belän citäkçe itärlek dirijerlarnıñ az buluı säbäplärenä dä cawaplar ezlädelär.
Ä kiçädä açıqtan –açıq itep , opera turında, yäğni yuğarı sänğät turında tamaşaçı belän aralaşudan operanıñ avtorları bik qänäğät qaldılar.
Kiçädä bik küp yäşlär, “Ällüki” tügärägenä yörüçe yäş icatçılar, KDGPU studentları da bar ide.
Mälikä Basıyr, Qazan
