Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xalıqara Yustitsiä mäxkämäse Serbiäne genotsitta ğäyeple dip tapmadı


Düşämbe könne Xalıqara Yustitsiä mäxkämäse küptän kötelgän möhim ber qarar çığardı. Şunıñ nigezendä Serbiä häm Montenegro däwläte Bosniä suğışı waqıtında genotsit qılu ğäyepläwlärennän azat itelä. Şundıy ğäyepläw belän mäxkämägä äle 14 yıl elek Bosniä möräcäğät itkän ide. Ägär dä otqan bulsa Sarayevo xäzer inde ike ayırım däwlät bulğan Serbiä häm Montenegrodan milliardlağan dollarlıq zian aqçası däğwa itä alır ide.

Berläşkän Millätlär qanatı astında qorılğan şuşı mäxkämä qararı çınnan da zur iğtibar belän kötelgän ide. Moña qädär ayırım ber ilneñ ikençe bersen genotsit ğämälläre qıluda ğäyeplägäne bulmadı. Bu oçraqta Bosniä 1992-95-nçe yıllardağı suğış barışında ul çaqta Serbiä häm Montenegro dip atalğan däwlät näq menä genotsit dip atalırlıq ğämällär qıldı, digän däğwä belän kilde Xalıqara mäxkämägä.

Ämma üz eşen Haagta alıp barğan mäxkämä töp ğäyepläw mäs''äläsendä Bosniä däğwasın kire qaqtı. Andağı 15 xäkimneñ 13-e fikerençä, suğış waqıtında genotsit dip bäyälängän ğämällär bulsa da, Serbiä monıñ öçen däwlät bularaq cawaplılıq tota almıy.

Xalıqara Yustitsiä mäxkämäse Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ äğza illäre öçen iñ yuğarı mäxkämä sanala. Ul hiç kenä dä ayırım şäxeslär tügel, ä BMO illäre arasında çıqqan bäxäslärne tikşerä.

Bosniä üz däğwasında, suğış waqıtında Bosniä serbları cirle möselman häm xorvatlarğa qarşı törle cinayätlär qılğanda, näq menä Serbiäneñ ul çaqtağı xökümäte tarafınnan qorallanıp, finanslanıp, häm törleçä oçındırıp torıldı, bu isä däwlät yağınnan yaqlanğan genotsit bulıp tora, dip zarlanğan ide.

Ul çaqta äle Montenegro da Serbiä belän ber däwlätne täşkil itte, şuña da Bosniäneñ däğwası ber Serbiägä genä bulmadı. Ämma bıltır Montenegro referendum uzdırıp üz bäysezlegen iğlan itte häm elekke Yugoslaviäneñ xoquqi warisı bularaq Serbiä qaldı.

Belgrad isä xäzer, Bosniä suğışı waqıtında eş itkän serb qorallı törkemnäreneñ cinayätçel ğämälläre öçen hiç cawaplı bulmawın, üzenä berqayçan da Bosniä möselmannarın yuq itü maqsatın quymawın belderä.

Mäxkämä üz qararında, Belgrad Bosniädäge üterülärne tuqtatu öçen kübräk tä eş başqara alır ide, dip belderä, ämma Bosniä taläp itkänçä, bu genotsitnı oyıştıru bulıp tora digän qaraşnı yaqlamıy.

Berük waqıtta Sarayevo öleşçä qänäğätlänü xisen kiçerä - mäxkämä 1995-nçe yılğı Srebrenica wäxşäten genotsit ğämäle dip atıy, bilgele bulğança, şul çaqta Bosniä serbları tarafınnan 8 meñläp möselman keşese yuq itelgän ide.

Dayton kileşüe nigezendä xäzerge Bosniäneñ ber öleşen täşkil itkän Republika Srpska, Bosniä serblarınıñ ayırım ber respublikası, aldan uq, Xalıqara Mäxkämä nindi genä qarar çığarmasın, anı tanımayaçağın äytep quyğan ide.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG