Qıtay prezidentı itep 2003-nçe yılda saylanğannan birle Hu Cintao Mäskäwgä inde öçençe märtäbä kilä. Moñardan tış ul Rusiä citäkçeläre belän törle xalıqara cıyınnarda da daimi oçraşıp tora. Rusiä prezidentı Putin dä Pekindä çağıştırmaça yış kürenä.
Elekke söyläşülärdäge kebek ük bu yulı da iğtibar üzägendä Rusiädän Qıtayğa neft häm gaz kiterü mäs''äläse toraçaq dip farazlana. Qıtay iqtisadı dönyada iñ tiz üsüçe sanala, anda inde xäzerdän ük yağulıq çimallarına zur ixtiac bar. Kiläçäktä ul bermä-ber artaçaq. Şuña da Qıtay Rusiädäge neft häm gazğa zur iğtibar birä.
Rusiä dä üz yağınnan yaña bazarlar belän qızıqsına. Ul inde bolay da Yewropanı yağulıq belän tä''min itüçe töp illärneñ berse bulıp tora, häm berük waqıtta Aziädä dä möştärilär ezli.
Mäskäwneñ Pekin belän aralarnı yaxşı itep totarğa tırışuın Rusiä başqalasındağı Quşma Ştatlar häm Kanada institutı mödire urınbasarı Viktor Kremenyuk bolay añlata:
"Şuşı ike il arasında küpmeder däräcädä ber-bersenä bäylelek bar. Qıtayğa Rusiäneñ çimalı kiräk, Rusiä isä Qıtay aqçasına ällä ni moxtac bulmasa da, anıñ öçen Qıtaynıñ xalıqara mäydandağı yaqlawı möhim. Şuña kürä dä alar ber-berse belän mönäsäbätlärne nığıtırğa, üzlärenä ällä ni zur yöklämälär almıy ğına nığıtırğa tırışa", di Mäskäwdäge belgeç.
Energiä mäs''älälärennän tış Rusiä häm Qıtaynıñ yuğarı citäkçeläre dönyadağı iminlekne, ayırım alğanda, İrannıñ häm Tönyaq Koreäneñ atom programmaları tiräsendäge wäzğiätne qarar dip kötelä. Yaqlarnı şulay uq xärbi ölkädäge xezmättäşlek tä berläşterä, Qıtay Rusiä qorallı köçläre ütkärgän xärbi künegülärdä qatnaşa, küpläp qoral satıp ala. Pekindä dä, Mäskäwdä dä Quşma Ştatlarnıñ dönyadağı östenlegenä qarşı belderülär yış işetelä.
Hunıñ Mäskäw säfäre barışında ike ilneñ yuğarı citäkçeläre 4 milliard dollarlıq säwdä kileşüläre imzalarğa cıyına. Moñardan tış Mäskäwdä Qıtaynıñ 200-läp şirkäte qatnaşqan zur säwdä yärminkäse açıla. Säfäreneñ soñğı öleşe - Tatarstanğa kitär aldınnan Qıtay prezidentı bıyıl Rusiädä ütkärelä torğan "Qıtay yılın" açu tantanasında qatnaşaçaq. Ul Mäskäw Kremleneñ Qorıltaylar sarayında uza.
Kärim Kamal
Elekke söyläşülärdäge kebek ük bu yulı da iğtibar üzägendä Rusiädän Qıtayğa neft häm gaz kiterü mäs''äläse toraçaq dip farazlana. Qıtay iqtisadı dönyada iñ tiz üsüçe sanala, anda inde xäzerdän ük yağulıq çimallarına zur ixtiac bar. Kiläçäktä ul bermä-ber artaçaq. Şuña da Qıtay Rusiädäge neft häm gazğa zur iğtibar birä.
Rusiä dä üz yağınnan yaña bazarlar belän qızıqsına. Ul inde bolay da Yewropanı yağulıq belän tä''min itüçe töp illärneñ berse bulıp tora, häm berük waqıtta Aziädä dä möştärilär ezli.
Mäskäwneñ Pekin belän aralarnı yaxşı itep totarğa tırışuın Rusiä başqalasındağı Quşma Ştatlar häm Kanada institutı mödire urınbasarı Viktor Kremenyuk bolay añlata:
"Şuşı ike il arasında küpmeder däräcädä ber-bersenä bäylelek bar. Qıtayğa Rusiäneñ çimalı kiräk, Rusiä isä Qıtay aqçasına ällä ni moxtac bulmasa da, anıñ öçen Qıtaynıñ xalıqara mäydandağı yaqlawı möhim. Şuña kürä dä alar ber-berse belän mönäsäbätlärne nığıtırğa, üzlärenä ällä ni zur yöklämälär almıy ğına nığıtırğa tırışa", di Mäskäwdäge belgeç.
Energiä mäs''älälärennän tış Rusiä häm Qıtaynıñ yuğarı citäkçeläre dönyadağı iminlekne, ayırım alğanda, İrannıñ häm Tönyaq Koreäneñ atom programmaları tiräsendäge wäzğiätne qarar dip kötelä. Yaqlarnı şulay uq xärbi ölkädäge xezmättäşlek tä berläşterä, Qıtay Rusiä qorallı köçläre ütkärgän xärbi künegülärdä qatnaşa, küpläp qoral satıp ala. Pekindä dä, Mäskäwdä dä Quşma Ştatlarnıñ dönyadağı östenlegenä qarşı belderülär yış işetelä.
Hunıñ Mäskäw säfäre barışında ike ilneñ yuğarı citäkçeläre 4 milliard dollarlıq säwdä kileşüläre imzalarğa cıyına. Moñardan tış Mäskäwdä Qıtaynıñ 200-läp şirkäte qatnaşqan zur säwdä yärminkäse açıla. Säfäreneñ soñğı öleşe - Tatarstanğa kitär aldınnan Qıtay prezidentı bıyıl Rusiädä ütkärelä torğan "Qıtay yılın" açu tantanasında qatnaşaçaq. Ul Mäskäw Kremleneñ Qorıltaylar sarayında uza.
Kärim Kamal