Accessibility links

Кайнар хәбәр

Dönyadağı ere gaz satuçılar bäyälärne üzara köyläw xaqında fiker alışa


Aprilneñ 9-10-nda Qatar başqalası Doxada dönyada gaz citeşterüçe ere illärneñ räsmi wäkilläre cıyılıp, şuşı möhim tabiği baylıqnı satu bäyälären üzara kileşep bilgeläw yulların tikşerde. Bu uñaydan küzätüçelär, neft satuda OPEC digän isem astında eşläp kilgän oyışma tösle gaz säwdäse öçen dä şundıyraq ber kartel qoru ixtimalı turında da beldergän ide. Ämma Doxada eşlär aña qädär ük barıp citmäde.

Gaz OPEC-ın tözü turındağı imeş-mimeşlär inde şaqtıy waqıt tikşerelä. Ser tügel, gaznı çitkä satuçı qayber eksporterlar andıy oyışmanıñ qorıluın bik telär ide. Alar, şunıñ aşa üzläreneñ gaz bäyälären dönya bazarlarında kileşep bilgeli aluına ömetlänä.

Şul teläklär sürätendä 9-10-nçı aprildä Qatar başqalası Doxada uzaçaq oçraşu, gaz OPEC-ın oyıştıruda berençe adım bula dip farazlandı, häm aña inde GOPEC digän isem dä tabıp ölgergännär ide. Ämma anda barğan söyläşülärdä yaqlar alay uq kisken çarağa barmasqa buldı kebek - törle il wäkilläreneñ bu turıdağı belderüläre törle täfsirlär öçen qırnı kiñ qaldıra.

Rusiäneñ industriä häm energiä ministrı Viktor Xristenko açıqtan-açıq, cıyında gaz kartelen qorıp bulmadı dip belderde. Ämma anıñ süzlärençä, oçraşuda gaz bäyälären bilgeläw mäs''äläsen qarayaçaq maxsus törkem tözelgän, häm aña Rusiä citäkçelek itäçäk ikän. Xristenko İnterfax agentlığına, Rusiä gazğa bäyälär bilgeläwneñ niçek baruın tikşerergä alındı, dip beldergän.

Monı Qatarnıñ energiä ministrı Ğabdulla Ättiä dä raslıy, ul "bez Rusiä citäkçelegendä ber texnik komitet oyıştırırğa buldıq, ul bazardağı xällärne häm gaz industriäsenä qarağan başqa mäs''älälärne dä tikşeräçäk", digän süzlär äytte.

Elegräk Qatar ministrı, Doxa oçraşuında gaz kartelen qoru maqsatı quyılmawın beldergän ide, ul "min şäxsän kartel süzen yaratmıym, bez bernindi dä kartel tügel, bez fäqät üz mänfäğätlärebezne genä yaqlıybız", dide.

Xätta GOPEC ideäsen yalqınlı yaqlawçı İran da bu yulı süzneñ kartel qoru turında barmawın äytä. İlneñ neft ministrı Säyet Hamane, kön tärtibendä kartel mäs''äläse tormıy, bez biredä barı tik texnik mäs''älälär häm bazar xälläre turında fiker genä alıştıq", dip belderde.

Rusiä, İran, Qatardan Doxa oçraşuında dönya bazarlarında gaz satuçı Cäzair, Törkmänstan, Libiä, Qazaqstan, Trinidad häm Tobago, Venezuela kebek illärneñ wäkilläre dä qatnaştı.

Viktor Xristenko älegä gaz kartelen qoru öçen ixtiac yuq digän fiker belderep kilsä dä, kiläçäktä andıy ixtimalnı kire qaqmıy. Rusiäneñ üzendä dä bu ideäne alğa sörüçelär şaqtıy, bigräk tä Däwlät Dumasında. Alar, GOPECqa bar gaz eksporterların da alu şart tügel, anda Rusiä, İran, Qatar häm Cäzair bulsa da citä, çönki alar dönyadağı gaznıñ 70 protsentına iä, digän qaraş xökem sörä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG