Accessibility links

Кайнар хәбәр

Şarm äl-Şäix cıyınında Ğiraqnıñ iminlege tikşerelde. Rice belän Mottaqi oçraşa almadı


Comğa könne Mısırnıñ Şarm äl-Şäix şähärendä Ğiraqqa bağışlanğan 2 könlek xalıqara konferensiä tämamlandı. Ğiraqnıñ kürşe illäre andağı mäshäb-ara bäreleşlärne tuqtatuğa niçek yärdäm itä ala – cıyında änä şul mäsälä tikşerelde. Ämmä iğtibar üzägendä tağın ber mäsälä tordı – Şarm äl-Şäixkä kilgän İran häm amerikan räsmiläreneñ üz-ara oçraşu ixtimalı.

Ğiraq premier-ministrı Nuri äl-Mäliki cıyınnı açu çığışında Ğiraqqa kürşe illärdän suğışçılar häm alarğa matdi yärdäm ağmın tuqtatuda yärdäm itergä ütende. Şuşı üteneçne iğtbarğa almaw bu illärneñ üzlärenä qimmätkä töşäçäk, dip kisätte ul:

"Terrorçılıqnı yaqlaw berkemgä dä faydağa bulmayaçaq häm berkemne dä ülem qurqınıçınnan saqlıy almıy. Ber ğönaxsız keşelärne ütergän, universitet, kitapxanä, mäçet, çirkäwlärne cimergän terror - bolar barısı da ber närsä – Morokkoda bulsın, Cezäirdä, Söğüd Ğäräpstanında, İordanda yä isä monda – Şarm äl-Şäixtä" dide Ğiraq premierı.

Nuri äl-Mäliki telgä alğan 2005 yılda Şarm äl-Şäixtä bulğan höcüm näticäsendä 88 keşe häläq bulğan ide.

Washington İrannı Ğiraqtağı şiği, Süriäne – sönni suğışçılarğa yärdäm itüdä ğäyepli.

Berük waqıtta Ğiraqnıñ kürşeläre - barısı da – anıñ eçke eşenä tıqşınuın kire qağa.

Cıyınnıñ berençe könendä iğtibarğa layıqlı ber waqiğa buldı. Quşma Ştatlar däwlät sekretare Condoleezza Rice Süriäneñ tışqı eşlär ministrı Wälid äl-Möğällim belän oçraştı. Bu ike ilneñ yuğarı räsmiläreneñ soñğı 2 yılda oçraşqanı yuq ide.

Rice süzlärençä, alar ğisyançılarnıñ Süriä aşa qoral häm suğışçılar kiterüen tuqtatu yulların tikşergän. Rice, İran da şunı eşlär digän ömeten äytte:

"Min İran üz mängäğätendä xäräkät iter, ekstrmistlarğa qoral ağımın tuqtatır dip ömetlänäm. Bu qoral bezneñ xärbilärgä, Ğiraq xalqına qarşı qullanıla. İran terrorçılıqnı xuplawdan tuqtar dip ömetlänäm" dide däwlät sekretare.

İnde Rice xanım İran räsmiläre belän dä oçraşmasmı digän soraw Şarm äl-Şäix östendä ike kön buyı elenep tordı. Mäğlüm bulğança, AQŞ belän İrannıñ diplomatik mönäsäbätläre 1979 yıl İslam inqilabınnan birle özelgän xäldä.

Atnakiç mäcles waqıtında çıqqan ber forsat turında bezgä Farda xäbärçese Mähtäb Färit söyläde:

"Mäclestä İran belän Amerika öställäre yänäşä quyılğan ide. Rice xanım kerügä İran tışqı eşlär ministrı Manuçer Mottaqi çığıp kitkän" dide Mähtäb Färit.

Soñraq Mottaqi bu ğämälen mäclestä skripkada uynawçı ber xanımnıñ artıq açıq külmäge anıñ ählağına turı kilmäwe belän añlattı.

Şylay da, iñ yuğarı däräcädä bulmasa da, İran belän Amerikan räsmiläre arasında oçraşu bulğan. Bu xaqta Ğiraq tışqı eşlär ministrı Xöşiär Zebari citkerde:

"Belgeçlär färäcäsendä oçraşu buldı. Anda närsälär bulğanın belmim, läkin minemçä bu üze genä dä uñay küreneş" dide Ğiraq ministrı.

Şarm äl-Şäyx konferensiäsendä Ğiraqnıñ Säddam çorınnan qalğan 56 milliard dollar tışqı burıçlarınıñ 32 milliardın sızıp taşlarğa kileşende.

Älege cıyında Ğiraqnıñ kürşe illärennän tış, Berläşkän Millätlär, Yewropa Berlege, Zur 8-lek wäkilläre qatnaştı.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG