Bu aralarda Estoniädäge häykäl tiräsendäge waqiğalar böten dönyanıñ iğtibar üzägendä tordı. Tatarstanda da bu temağa bitaraf tügellär xäzer. İnde äytep kitkänebezçä, respublika matbuğatında häykäl tiräsendäge şaw-şu, Estoniä-Rusiä mönäsäbätlärenä räsmi Mäskäwnekennän ayırmalı qaraş ta tabıp bula. Başqa Rusiä töbäklärendäge kebek ük Estoniädä citeşterelgän tawarları tiräsendä dä Tatarstanda ällä ni şaw-şu yuq.
Tallindağı Ciz soldat tiräsendä başlanıp kitkän Estoniä belän Rusiä arasındağı ğauğa uramnarda tärtip bozu, ilçelek yanındağı qarşılıq çaralarınnan kibet kiştälärenä küçep bara buğay. Rusiäneñ küp kenä töbäklärendä xäzer Estoniägä qarşı iqtisadıy çaralar kürä başladılar. Yıraq şärıqta qayber yäşlär xäräkäte wäkilläre kibetlärdä xalıqnı estoniädä citeşterelgän äyberlärne satıp almasqa ügetläp yördelär. Başqa töbäklärdä alardan da uzdırıp cibärdelär. Sankt-Peterburg şähärendä mäsälän, Naşi yäşlär berlege wäkilläre şähärneñ kibetlärenä kilep, säwdä noqtaları xucaları häm satuçıların Estoniä tawarlarınnan baş tartunı taläp itep yördelär. Älege tawarlarnı satmasqa rizalaşqannarğa alar kibetlärenä maxsus tamğalar yabıştırıp quydılar. Tatarstannıñ kürşeläre – Sember ölkäsendä dä üzlärendä Eston towarların yuq itü eşendä şaqtıy uñışqa ireşkännär. Anda älege eşkä inde yäşlär yäki ictimaği xäräkät wäkilläre genä tügel, ä citäkçelär üzläre totınğan ikän. Qayber mäğlümät çaraları äytüençä, monda kibetlärdä estoniädä citeşterelgän äyberlärdän arınırğa töbäk başlığı Sergey Morozov üze totınğan. Ul xätta ölkäneñ bu il belän böten iqtisadi bağlanışların özüe xaqında belderde. Xäyer, ike arada ällä ni is kitärlek tawar äyläneşe bulmawı da açıqlandı.
Tatarstanda isä xällär başqaçaraq. Bezdä eston tawarlarına bäylänüçelär yuq diärlek. Mäskäwdä näşer itelüçe ber gäcitneñ respublika quşımtası ğına Qazannıñ ber kibetendä bezdä eston tawarları satılmıy digän yazmanı bastırıp çığardı. Xäzer älege kibettä xällär niçekter, bilgesez, bu säwdä noqtası wäkillärennän añlatma alıp bulmadı. Anıñ qarawı, bez şaltıratıp beleşkän başqa kibetlär häm säwdä üzäkläre Estoniädä citeşterelgän äyberlärdän baş tartırğa teläklären beldermädelär.
İkençe säwdä üzägeneñ matbuğat xezmäte wäkile ğomumän säwdä häm säyäsät ikese ike närsä dip belderde.
Bezdä eston tawarları yuq anısı, berniçä yıl elek bar ide şprotlar, läkin alar da yuq inde xäzer. Läkin bu eston äyberläreneñ boykotı belän bäyle tügel. Bez bit säyäsi tügel, säwdä şirkäte, bez satu belän şöğellänäbez. Ğomumän, bu eşlärne säyäsi bilgeläp bulmıy. Ul yä qanuni räweştä, yä satıp aluçılar teläge buyınça eşlänelä, alar satıp alırğa telime, yuqmı. Säwdägärlär monıñ ikesenä dä qağılırğa tieş tügel.Şulay itep, başqa Rusiä töbäklärennän ayırmalı bularaq, Tatarstanda eston tawarların kibet kiştälärennän alıp atu yäki Estoniä belän iqtisadıy xezmättäşlekne özü teläge yuq. Respublika citäkçeläre dä, tatarstanlılar da monı kiräk dip sanamıy.
Gölnaz İlgizär
