Rozhmital töbägeÇäxiäneñ, turistlar küp yöregän yullardan da, Waşintoñ häm Mäskäw yuğarı säyäsätennäñ dä bik yıraq tora. Şulay da, Praganıñ 70 çaqrım könyağında urnaşqan keçkenä rayon radar mäsälsäendä dönyanıñ iğtibarın yawlap alır sıman
Çönki, Brdy qalqulığında, AQŞ Radar qalqan sistemı tözärgäme yuq mı digän soraw, 9nçı mayda referandumğa bara.
Waşiñton, radar häm roketa qalqanı İran kebek qurqınıç yanağan illärdän saqlanu öçen quyıla dip belderep kilä.
Läkin Rozmital rayon başlığı, Josef Vondrasek başqa qaraşta tora, “Minemçä Radar tözü turıdañ turı Räsäygä qarşı provakatsiä.”
Vodresek cirle xalıqnıñ nigä moña qarşı çıqqanıñ bolay añlata. Alarnıñ qay beräwläre Tirä yaq möhitkä zarar kiteräçäk dip farzli. Ä İkençelärgä çit köçlärneñ Çäxiä cirlärendäge üz säyäsäten ütkärüe oşamiy.
“Bezneñ telägebez, radar tözülüenä xalıq riza mı yuqmı şunı hökümätkä citkerü. Bez bütän rayonnarınıñ da moña quşılaçağına ışanabız. Xäzergäçä yaxşı başqarıldı, tirä yündäge 5-10 çaqrım äylänäsendä awıllar, AQŞ planına borçılu belderä. Min yaqın awıllardañgına tügel, xättä 100 çaqrım yıraqlıqtağı Ceske Budejevice yäşäsä idem, üz mönäsäbätemne belderer idem.”
Rozmitalda 3.000läp keşe yäşi. Bu rayon Radar planına qarşı tawış birgän berençe rayon tügel. Keçkenä genä Trokavec awılında, Mart ayında, tawış birgän 72 keşedän 71e, planğa qarşı tawış birde. Hvozhdeni awılında isä tawış birü 2nçe iyunda bulğan ide.
Ber uq könne uzğan tawış birüdä Vesin häm Rozmital rayonında xislär başqa rayonnarğa qarağanda tağıda dulqınlı ide.
Cirle xalıqnıñ fikere bolay yañgıriy:
“Urmannı niçek qullanabız? Bez urmanda yörergä yarata torğan xalıq, alar närsä eşlärgä xıyallana bez belmibez, bälkem 3 metrlıq çitlär çigep aldında ğaskär bastırıp utırtaçaqlar, annañ ber qayada kitep bulmıyaçaq. Bezgä ni alıp kiler bilmebez”
“İl küläm referendum bulsıñ, şunnañ, qararnı türälär arasındağı ber äyber belmägän şomaqaylar tügel, ä xalıq üze birer. “
“Minem öçen iñ zur qurqınıç, bu xöcümnärgä duçar iñ berençe urın bulaçaq. Kemder bezgä xöcüm itärgä teläsä, başta iñ elek radar, kebek bu xöcümen qorılmalarğa yünälderäçäk.”
“Saqlanu ul bik möhim äyber. Minemçä monda radalar da keräkter. Nigä Poläklar referandumğa yäisä fiker alışu çaraların alıp barmi, alar üzläre qarar qıla, çönki alar ber kemnäñ dä qurıqmi. Bu mäsälägä kilgändä, minem uylawımça, bu mäsäägä kilgändä bez qurqaq xalıq.”
Fiker beleşü, Çäxlärneñ 5tän 3 öleşe planğa qarşı toruın kürsätä. Çäxiädäge xäzerge säyäsi sisteması, ilküläm referendum uzdırırğa röxsät itmi.
Läkin xökümät bu sannarnıñ üzgäräer dip ömetlänä. Häm alar bik küp keşeneñ borçılu sorawlarına inde cäwap bar dip belderä.
Mäsälän, Radardan zıyanlı nurlanış bulmasmı soñ digän soraw quyıla.
Äye, Räsmilär, radarnıñ küpçelek waqıtta sündereläçäk, yañadañ qabınğanda isä cılılıqnı anıñ qırıyına bik yaqın kilgän keşelär genä toyaçaq dip belderä.
Monıñ belän bergä, Premier Ministr urınbasarı Alexsandr Vondra, Yewropa häm Atlanta buylap berektäş illär bergä iminlek urnaştıruda qatnaşu öçen çexiä öçen tarixi ber forsat tuda di.
“Çäxlär şiklänä torğan xalıq, şuña bu yaña närsä tügel, 1990nçı yıllarda NATOğa kerer aldınnañ bulğan bäxäslärdä dä bik salqın mönäbät buluın xäterlim. Annañ bez anıñ xaqında añlatmalar birgäç xalıq yaqliy başladı. Minem uylawımça bu mäsälädä dä bu üzgäreşlär kötelä.”
Referendum näticäläre nindi bulsa da, Çexiä xaqimiäteneñ mönäsäbäte barı ber üzgärmiyäçiäk. Şul uq waqıtta monı cirle xalıq belä, referendumda Radarrğğa yuq digän näticä çıqsa da, anıñ ber nindi täsere bulmayaçaq. Şulay da alar, tawışları -ni qadär köçsez bulsa da- Radar urnaştıru planın üzläreneñ mönäsäbäten belderergä teli.
Çönki, Brdy qalqulığında, AQŞ Radar qalqan sistemı tözärgäme yuq mı digän soraw, 9nçı mayda referandumğa bara.
Waşiñton, radar häm roketa qalqanı İran kebek qurqınıç yanağan illärdän saqlanu öçen quyıla dip belderep kilä.
Läkin Rozmital rayon başlığı, Josef Vondrasek başqa qaraşta tora, “Minemçä Radar tözü turıdañ turı Räsäygä qarşı provakatsiä.”
Vodresek cirle xalıqnıñ nigä moña qarşı çıqqanıñ bolay añlata. Alarnıñ qay beräwläre Tirä yaq möhitkä zarar kiteräçäk dip farzli. Ä İkençelärgä çit köçlärneñ Çäxiä cirlärendäge üz säyäsäten ütkärüe oşamiy.
“Bezneñ telägebez, radar tözülüenä xalıq riza mı yuqmı şunı hökümätkä citkerü. Bez bütän rayonnarınıñ da moña quşılaçağına ışanabız. Xäzergäçä yaxşı başqarıldı, tirä yündäge 5-10 çaqrım äylänäsendä awıllar, AQŞ planına borçılu belderä. Min yaqın awıllardañgına tügel, xättä 100 çaqrım yıraqlıqtağı Ceske Budejevice yäşäsä idem, üz mönäsäbätemne belderer idem.”
Rozmitalda 3.000läp keşe yäşi. Bu rayon Radar planına qarşı tawış birgän berençe rayon tügel. Keçkenä genä Trokavec awılında, Mart ayında, tawış birgän 72 keşedän 71e, planğa qarşı tawış birde. Hvozhdeni awılında isä tawış birü 2nçe iyunda bulğan ide.
Ber uq könne uzğan tawış birüdä Vesin häm Rozmital rayonında xislär başqa rayonnarğa qarağanda tağıda dulqınlı ide.
Cirle xalıqnıñ fikere bolay yañgıriy:
“Urmannı niçek qullanabız? Bez urmanda yörergä yarata torğan xalıq, alar närsä eşlärgä xıyallana bez belmibez, bälkem 3 metrlıq çitlär çigep aldında ğaskär bastırıp utırtaçaqlar, annañ ber qayada kitep bulmıyaçaq. Bezgä ni alıp kiler bilmebez”
“İl küläm referendum bulsıñ, şunnañ, qararnı türälär arasındağı ber äyber belmägän şomaqaylar tügel, ä xalıq üze birer. “
“Minem öçen iñ zur qurqınıç, bu xöcümnärgä duçar iñ berençe urın bulaçaq. Kemder bezgä xöcüm itärgä teläsä, başta iñ elek radar, kebek bu xöcümen qorılmalarğa yünälderäçäk.”
“Saqlanu ul bik möhim äyber. Minemçä monda radalar da keräkter. Nigä Poläklar referandumğa yäisä fiker alışu çaraların alıp barmi, alar üzläre qarar qıla, çönki alar ber kemnäñ dä qurıqmi. Bu mäsälägä kilgändä, minem uylawımça, bu mäsäägä kilgändä bez qurqaq xalıq.”
Fiker beleşü, Çäxlärneñ 5tän 3 öleşe planğa qarşı toruın kürsätä. Çäxiädäge xäzerge säyäsi sisteması, ilküläm referendum uzdırırğa röxsät itmi.
Läkin xökümät bu sannarnıñ üzgäräer dip ömetlänä. Häm alar bik küp keşeneñ borçılu sorawlarına inde cäwap bar dip belderä.
Mäsälän, Radardan zıyanlı nurlanış bulmasmı soñ digän soraw quyıla.
Äye, Räsmilär, radarnıñ küpçelek waqıtta sündereläçäk, yañadañ qabınğanda isä cılılıqnı anıñ qırıyına bik yaqın kilgän keşelär genä toyaçaq dip belderä.
Monıñ belän bergä, Premier Ministr urınbasarı Alexsandr Vondra, Yewropa häm Atlanta buylap berektäş illär bergä iminlek urnaştıruda qatnaşu öçen çexiä öçen tarixi ber forsat tuda di.
“Çäxlär şiklänä torğan xalıq, şuña bu yaña närsä tügel, 1990nçı yıllarda NATOğa kerer aldınnañ bulğan bäxäslärdä dä bik salqın mönäbät buluın xäterlim. Annañ bez anıñ xaqında añlatmalar birgäç xalıq yaqliy başladı. Minem uylawımça bu mäsälädä dä bu üzgäreşlär kötelä.”
Referendum näticäläre nindi bulsa da, Çexiä xaqimiäteneñ mönäsäbäte barı ber üzgärmiyäçiäk. Şul uq waqıtta monı cirle xalıq belä, referendumda Radarrğğa yuq digän näticä çıqsa da, anıñ ber nindi täsere bulmayaçaq. Şulay da alar, tawışları -ni qadär köçsez bulsa da- Radar urnaştıru planın üzläreneñ mönäsäbäten belderergä teli.