Accessibility links

Кайнар хәбәр

Britaniәdәge yaŋa premyer ministr London-Waþington mөnәsәbәtlәrenә niçek tәesir itәçәk?


Çәrþәmbe Britaniә premyer ministrý Tony Blairnýŋ soŋðý eþ kөne. Taðýn ber kөnnәn anýŋ urýnýn finans ministrý Gordon Brown alaçaq. Britaniә citәkçelegendәge bu üzgәreþ Londonnýŋ Quþma Þtatlar belәn mөnәsәbәtlәrenә niçek tәesir itәçәk? Azatlýq radiosýnýŋ þul turýda sorawlarýna Waþingtondaðý Demokratiә Institutý mөdire Patrick Basham cawap birde.

AZATLIQ: Gordon Brown xakimiәte çorýnda da Britaniә belәn Quþma Þtatlar arasýndaðý mөnәsәbәtlәr þulay uq yaqýn bulýrmý?

Basham: Gordon Brown citәkçelegendәge Britaniә belәn George Bush citәkçelegendәge Amerika arasýndaðý mөnәsәbәtlәr alay uq yaqýn bulmýyaçaq. Mөnәsәbәtlәr әllә ni naçaraymýyaçaq ta. Brown, minemçә, þәxsәn Amerika yaqlý leyborist. Әmma ul Tony Blair qәdәr ük urtaçý tügel. Blair kebek ük Brown hәm anýŋ partiәse Bush belәn mөnәsәbәtlәr hәm Ðiraq suðýþý sәbәple nýq qýna peþte. Þuŋa kürә Brownða kilәse saylawlarda ciŋü hәm xakimiәttә qalu өçen hiç yuðý süzdә genә bulsa da üzen Bush idarәse belәn tügel ikәn qayber sәyәsәttәn çitlәþterep kürsәtergә kirәk bulaçaq.

AZATLIQ: Xezmәt partiәsen isәpkә almaðanda, Brown þәxsәn üze Amerika yaqlýmý?

Basham: Әyye. Brown Amerika yaqlý. Hәm ul Amerikaný yaxþý ðýna belә dә. Ul Amerikaða yýþ kilә, monda yýþ yal itә. Amerikada anýŋ çýn çýnlap yaxþý sәyәsi hәm eþmәkәrlek elemtәlәre bar. Әmma alar barý tik demokratlar arasýnda ðýna diәrlek. Ul 10 yýl buyý finans ministrý bulýp tordý. Þuŋa kürә ul rәsmi Waþingtonda respublikannar arasýnda da, demokratlar arasýnda da mәðlüm þәxes. Әmma anýŋ küŋele, duslýqlarý, mөnәsәbәtlәre xәzerge respublikan xakimiәte yaðýnda tügel. Þuŋa kürә Bush belәn Blair arasýndaðý bik nýq yaqýn mөnәsәbәtlәr bulmýyaçaq. Þulay da Bush xakimiәttәn kitkәç, minem uylawýmça, anýŋ urýnýna kem genә kilüenә qaramastan Britaniә-AQÞ mөnәsәbәtlәre yaxþýraçaq. Әgәr ul demokrat bula ikәn, minemçә mөnәsәbәtlәr wazýyfa dәrәcәsendә genә bulýp qalmýyça taðýn þәxsi dәrәcәdә bik yaqýn bulaçaq.

AZATLIQ: Britaniә belәn Quþma Þtatlarný ber-berennәn ayýruçý mәsәlәlәr barmý, bulsa nindi?

Basham: Dөnyakülәm cýlýmu hәm Izrail-Fәlestin mәsәlәlәre.

AZATLIQ: Izrail-Fәlestin mәsәlәrendәge ayýrmalýq nidәn ðibәrәt?

Basham: Britaniә Yewropanýŋ qalðan zur өleþe kebek, ul dәrәcәdә ük bulmasa da, Fәlestinlelәrne AQÞ belәn çaðýþtýrðanda kübrәk qayðýrta. Tony Blair fәlestin mәsәlәsen çiþmi torýp Yaqýn Kөnçýðýþ mәsәlәsen, terrorçýlýq mәsәlәsen tieþençә çiþep bulmýyaçaq dip hәrwaqýt әytep kilde. Әmma bu AQÞtaðý respublikannar belәn Britaniәdәge sotsialistlar arasýndaðý ayýrma. Xalýqlar dәrәcәsendә bu ayýrma ul qәdәr ük tügel.

AZATLIQ: Dөnyakülәm cýlýnu mәsәlәsendә ike il arasýndaðý ayýrmalar nindi?

Basham: Tony Blair, Gordon Brown küpçelek Yewropa citәkçelәre kebek ük dөnyakülәm cýlýnu ul fakt hәm monýŋ tөp sәbәbe keþelәr, þuŋa kürә moŋa qarþý ni dә bulsa eþlәw өçen ozaq waqýtqa isәplәngәn qatý çaralar kürergә kirәk dip tәqrarlap kilә. Prezident Bush moŋarçý monýŋ belәn kileþmi kilde. Xәzer inde ul problema bar, bez әllә ni eþli almýybýz, þulay da qayber çaralar kürü mөmkin di. Әmma Amerikada cәmәðәtçelek fikere hәrçaq kübesençә qarþýlýqlý buldý. Dөnyakülәm cýlýnuný bәlkem ðөmümәn alðanda tanýrða, þuŋa kürә aŋa qarþý tәqdim itelgәn çaralarný xuplarða bik telәmәde diәr idem. Xәzer, soŋðý ber-ike yýlda minemçә sizelerlek üzgәreþ buldý, þuŋa kürә bez sәyәsәtçelәrdә dә üzgәreþ kürәbez. Sәyәsi dәrәcәdә bez haman da qayber almaþýnular, qayber ayýrmalýqlar kürәçәkbez. Әmma mimençә xәzer xalýq bularaq amerikannar britannarða elekkedәn küpkә yaqýnraq. Iqtisadýy bәylәneþlәr, sәwdә bәylәneþlәre, mәdәni bәylәneþlәr, tarixi bәylәneþlәr þul qәdәr kөçle ki, alar ðөmümәn alðanda hәrtөrle üzençәlekle ayýrmalýqlarný qaplap kitә.
XS
SM
MD
LG