Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tikşerüçelär Pxenyan atom reaktorınıñ tuqtatıluın raslıy


BMOnıñ Xalıqara Atom Energiä Idaräse tikşerüçeläre Tönyaq Koreada eşläp kilgän berdänber atom elektr stansiäseneñ yabıluın rasladı. Analitiklar bu möhim adım, ämma ul Tönyaq Koreanı atom-töş texnologiälärennän azat itügä kiterer dip ömetlänelgän ozın yulnıñ başı ğına dip belderä.

Pxenyan tiräsendä aylarça däwam itkän xalıqara diplomatiäneñ berençe cimeşläre nihayät kürenä başladı. Uzğan atna axırında Tönyaq Korea üzeneñ Yoñbyon atom reaktorın tuqtattı.

Bu xäbärne şimbä könne reaktornı barıp qarağan Xalıqara Atom Energiä Idaräse tikşerüçeläre dä rasladı.

Düşämbe könne Tailandta Idaräneñ citäkçese Möxämmät äl-Baraday reaktornıñ tuqtatıluın döres yünäleştäge yaxşı adım dip atadı.

"Äyye, Yoñbyon reaktorı tuqtatılğan. Bez reaktornıñ yabılğan buluın rasladıq. Bez Yoñbyoñdağı başqa qorılmalarnıñ da yabıluın tikşeräbez. Irtägä yä börse köngä bez barlıq 5 qorılmanıñ da yabılğanlığın raslıy alırbız dip ömetlänäm" dide Baraday.

Şulay da Yoñbyoñnı yabu xalıqara cämäğätçelek tarafınnan Tönyaq Koreanıñ atom texnologiälärennän azat itelüenä kiterer dip ömetlänelgän ozın yulnıñ berençe adımı ğına buldı. Pxenyan inde atom qoralları yasap ölgergän dip şiklänelä.

Yoñbyonnı tuqtatu fivral ayında altıyaqlı söyläşülär näticäsendä ireşelgän kileşüneñ töp şartı ide. Ul söyläşülärdä AQŞ, Yaponiä, Ruiä, Könyaq häm Tönyaq Korealar, Qıtay qatnaştı.

Pxenyan Fevral kileşüendä äytelgänçä, kompensatsiä bularaq Könyaq Koreadan neft ala başlaw belän uzğan şimbä könne Yoñbyonnıñ tuqtatıluın iğlan itte.

Kileşü nigezendä Pxenyan barlığı 1 million tonnalap neft alırğa tieş.

Düşämbe könne Könyaq Korea Tönyaqqa tağın neft töyäp inde ikençe yök ozattı. Ämma älegä ike yaqtan da kileşüdä äytelgännärneñ barısın da ütäw öçen küp kenä başqarası eşlär qala birä.

Äl-Baraday elegräk äytkännärenä tağın şularnı östäde.

"Axır çiktä bez Tönyaq Koreanıñ materiallar häm qorılmalar turındağı belderüläreneñ döreslegen häm tögällegen tikşerergä tieş bulabız. Bez şulay uq Pxenyannıñ atom qoralları yuq itelgänlegen tikşerergä tieş bulaçaqbız. Bu atnada bez bik uñay adım yasıybız, ämma barası yul ozın" dide Baraday.

Fevral kileşüe nigezendä Pxenyannıñ ikençe adımı üzeneñ barlıq atom qorılmaların häm eşçänleklären centekläp iğlan itü bulırğa tieş.

Küzätüçelär kileşüneñ ütälüe öçen Tönyaq Koreanıñ, şulay uq Waşingtonnıñ alğa taba da tulısınça xezmättäşlek itüe zarur bulaçaq di.

Bu çärşämbedä Pekiñda tağın 6 yaqlı söyläşülär ütäçäk. Anda Pxenyan atom programmasın tuqtatunıñ kiläse öleşe turında süz baraçaq.

Naif Aqmal
XS
SM
MD
LG