Düşämbe könne Tatarstan Konstitutsion mäxkämäsendä yänä respublikanıñ töp qanunı tikşerelde

Düşämbe könne Tatarstan Konstitutsion mäxkämäsendä respublikabıznıñ möstäqillekkä ni däräcädä däğwa qıla aluın, suverenlıq xoquqların bik täfsilläp tikşergän idelär. Mäxkämägä Tatarstannıñ yaña redaksiädä qabul itelgän Konstitutsiäseneñ berençe matdäsenä, yäğni suverenlıq turındağı nigeznamälärenä, ğömumän, bu töşençägä añlatma birüne sorap Däwlät Sovetınnan yegerme tuğız deputat, maxsus üteneç belän möräcäğät itkän ide. Konstitutsion maxqämägä 5 sentäbrdä kertelgän bu üteneçtän soñ, älege añlatmağa mönäsäbättä, deputatlar nigezlämäläre, ekspertlar yasağan yomğaqlar tikşerelde häm kiçä, nihayät, mäxkämä mäs’äläne açıq utırışqa çığardı. Deputat zaprosı avtorları isemennän Däwlät Şurası deputatları Marat Ğäliev häm İndus Tahirov çığış yasadı. Äytergä kiräk, bu utırışnıñ alşartı – Räsäy general' prokurorı urınbasarı Aleksandr Zvyaginsevnıñ yaña Konstitutsiäbezgä beldergän protestı. Räsäyneñ üz qanunnarına häm xalıqara xoquqıy aktlarğa tayanıp, deputatlarıbız älege protestnıñ iñ berençe çiratta hiçnindi nigezsez räweştä Tatarstannıñ däwlät suverenlıgın häm wäkälätlären şik astına quyuın raslarğa tırıştılar. Marat Ğäliev Rusiä Federatsiäse subyektları tigez xoquqlarğa iä bularaq kürsätelsä dä, administrativ-territorial' ölkä belän respublika wäkälätläre arasında ayırma bulırğa tieşlegen assızıqladı. Tatarstanğa bu berençe çiratta qağıla. Çönki demokratik yulnı saylaw, üzäk belän ike arada xalıqara köçkä iä kileşü tözü, referendum näticäsendä Deklaratsiä qabul itü nigezendä wäkälätlärne yaqlaw – başqalarğa xas bulmağan alım. Häm federal' üzäk moña iğtibar itärgä tieş. Utırışta xökemdarlarnıñ bixisap sorawlarına cawap itep deputatlar tarafınnan da, mäxkämägä çaqırılğan ekspert-ğalimnär tarafınnan da federatsiä eçendäge suverenlıqnı tanığan häm xalıqara, häm federal' normativlar kiterelde. Şul uq waqıtta yaña redaksiädäge Konstitutsiädä häm 1992 yılda qabul itelgän töp qanunda kiterelgän suverenlıq töşençäläre arasında ayırma buluı da iskärtelde. Bügenge suverenlığıbız xalıqara iqtisadi, xoquqıy möstäqillekkä däğwa itmi, federatsiä eçendäge wäkälätlärne genä küzdä tota. Älegä isä deputatlarıbız, 15 noyäbrdä Rusiä Yuğarı sudına, şul uq Aleksandr Zvyanginsevnıñ Tatarstan Däwlät Sovetınıñ mäxkämä qararların ütämäwen iskärtkän protestın tikşerüdä qatnaşırğa äzerlänälär.