Accessibility links

Кайнар хәбәр

Waşington Tönyaq Koreyä tiräsendäge kiyerenkelekne älegä diplomatik yullar aşa çişüne alğa sörä


Yaña yılğa dönya Ğiraq mäs’äläse genä tügel, ä yaña ber problema, Tönyaq Koreäneñ atom programması tiräsendä tuğan kiyerenke wäzğiat belän kerä, xörmätle tıñlawçılar. Bagdadqa qarşı nıq torğan häm kiräk ikän aña höcüm dä yasarğa äzer Washington, Pxenyan oçrağında älegä, diplomatik mömkinleklärne qullanu yulın xup kürä. Däwlät sekretare Colin Powell monı yänä ber märtäbä qabatladı.

Quşma Ştatlar citäkçelegeneñ töp mäşäqätläre bügenge köndä berençe çiratta Ğiraqqa bäyle bulsa da, Tönyaq Koreyäneñ soñğı könnärdä, üzendäge atom reaktorı eşen yañartu tırışlıqları da Washingtonda zur borçu uyata. Gärçä Pxenyan oçrağında amerikan citäkçelege älegä sabırlıq kürsätüne xubraq kürä. Atna azağında qayber amerikan telekanallarınıñ atnalıq programmalarında kürengän däwlät sekretare Colin Powell, berniçä märtäbä, Washingtonnıñ, härxäldä älegä, Tönyaq Koreyä mäs’äläsen xärbi köç qullanu aşa tügel, ä tınıç yullar, diplomatiä yardämendä xäl itärgä teläwen qabatladı.

Audio, Colin Powell

Bez kisätü höcümnäre yasawnı planlaştırmıybız. Quşma Ştatlar qulında bar mömkinleklär dä bar – säyäsi dä, iqtisadi da, diplomatik ta, häm äye, xärbi mömkinlek tä. Läkin xäzerge mizgeldä bez Tönyaq Koreyägä yanap krizis tirälek buldırırğa tırışmıybız dide yäkşämbe könne amerikan däwlät sekretare Colin Powell. Ul bigräk tä, Quşma Ştatlarnıñ, Pxenyannan 90 çaqrım tönyaqta yatqan häm xäzer inde yañadan safqa kertelgän Yoñbyoñ atom qorılmasın bombağa totarğa cıyınmawına basım yasadı, anıñ süzlärenä qarağanda, andıy höcüm tirä-yünne radioaktiv qaldıqlar belän pıçratuğa kiterer ide. Monıñ urınına Washington, xärbi bulmağan mömkinleklärdän faydalanuğa waqıt birergä kiräk dip isäpli. Häm şul waqıt şaqtıy ozaqqa suzıla ala, Powell härxäldä, könnär häm atnalar tügel, ä aylar turında süz alıp bardı. Häm bu Quşma Ştatlarnıñ, älegä ikençe ber qatlawlı problema, Ğiraq mäs’äläsen xäl itärgä tırışuwı, şuña kürä başqa mäs’älälärgä zur iğtibar birä almawı belän añlatıla ala. Gärçä amerikannarnıñ Üzäk Küzläw İdaräse CİA, ägär dä Pxenyan üz reaktorında atom yağulığın plutonigä äyländerü eşen başlasa, ul cäy başına qädär 5 yäisä 6 atom bombasın buldıra ala dip kisätä. Bu äle, inde xäzer ük äzer torğan ike bombanı sanamağanda dip östi, Quşma Ştatlarnıñ küzläw idaräse. Şulay itep beryaqtan Washington, xalıqara terror wä Ğiraq belän mäşğül, häm şuña kürä köçen tarqatıp tağın Tönyaq Koreyäne dä tınıçlandıru aña awırğa kilä ala. İkençe yaqtan ul Pxenyannan yanağan qurqınıçnı da inkär itä almıy. Älegä Quşma Ştatlar citäkçelege, Tönyaq Koreyäneñ atom omtılışların awızlıqlaw eşenä, aña yaqın torğan Qıtay häm Rusiäne cälep itärgä teli. Mäskäw moña qädär, Tönyaq Koreyäneñ üz atom qoralın eşläp çığaru öçen ni iqtisadi, ni fänni, ni matdi mömkinlekläre yuq, aña basımnı arttıru ildäge bolay da awır iqtisadi xälne tağın da naçaraytaçaq qına dip kilgän ide. Häm älegä anıñ şuşı qaraşı, soñğı täräqqiatkä qaramastan, zur üzgäreş kiçermäde diärgä bula. Pekin dä älegä amerikan qaraşın qabul itärgä cıyınmıy, ul Tönyaq Koreyäneñ iñ ere säwdä partnerı bulıp tora. Rusiä belän Qıtaynı üz yağına cälep itmi torıp, Quşma Ştatlarnıñ kommunistik Tönyaq Koreyägä basımı, bigräk tä süz iqtisadi wä säwdä çikläwläre turında bara ikän, ällä ni zur uñışqa kitermäyäçäk, çönki Rusiä häm Qıtaydan ayırmalı bularaq Quşma Ştatlarnıñ Tönyaq Koreyä belän urtaq çikläre yuq.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG