BMO qoral tikşerüçeläre häm Xalıqara Atom Agentlığınıñ belgeçläre Ğıyraqta eşlärenä dävam itä häm älegäçä Bagdadnıñ xezmättäşlege belän qänäğät kürenälär. Xabärlärgä qarağanda Hans Blix Ğıynuarnıñ 3nçe atnasında BMOnıñ qoralsızlanu turındağı 1441nomerlı rezolutsiesen in yaxşı räweştä ğämälgä quyu şulayuq Ğıyraqnıñ eleke qoral programmalarındağı qayber mäsälälär turında fiker alışu öçen Bagdadqa çaqırılğan. Bilgele bulğança Blix 27-nçe ğıynuarda İminlek Şurasına , noyäber azaqlarında başlanğan inspeksielärneñ näticäse turında mäğlümät biräçäk . Şunnan soñ dönya citäkçeläre Saddam qoralsızlanğanmı yuqmı digän mäsälädä qarar çığaraçaq. Ğıyraqta xalıqara qoral tikşerüçeläre belän elemtädä torğan genarl Xossam Möxämmäd Amin süzlärençä : inspektorlarnıñ sanı könnän kön arta .. barlıq bu aktivlıqlar Ğıyraqınıñ qorallar turındağı deklaratsieseneñ ışanıçlı bulun kürsätä. Amerikannarnıñ ğäyepläüläre nigezsez, alar politik säbäplärdän yalğan söyli.
Bagdad küpläp üterü qorallarına iä bulmawın belderep kilsä dä, AQŞları belän Britanie monıñ näk kiresen däğwä itä. Yaña yıl yalın Texastağı utarında ütkärgän prezident G.Bush pändeşämbedä Saddamnı suğış yäki solıx açqıçları sineñ qulda dip yañadı. Bush süzlärençä: Dönya Saddam belän 11ozın yıl satulaşıp kilä.. Ul xäzer xisap birü köneneñ kilep citkäneñ añlap ixtiari räweştä qoralsızlanırğa tieş . Ul şulay eşlär dip ömed itäm.
Prezident bezgä suğışırğa turı kilmäsen ide dip telim dide. Däwlät departamentı da näk şuluq kündermäne cibärä. Süzçe Boucher Saddam yä yulın yä dä urının üzgärtergä tieş disä dä ,Ul Ğıyraq citäkçesen exilgä cibärü turındağı söyläşülärdän bixabär buluın beldergän. Mätbuğatta Saddam Xösäinne qaya da bulsa çit ilgä cibärü turında xabärlär yuq tügel . Bigräk tä Farsı Qultığında yaña faciğäne tuqtatırğa tırışqan Ğäräb xökümätläre suğışnıñ qotılğısız buluın añlağan mizgeldä Saddamnı urınınnan kitüe öçen künderergä tırışaçaqlar . Suğut Ğäräbstäne ğıynuarnıñ 27dä iminlek şurasına bireläçäk xisaptan soñ suğışqa qarar birelsä, bezgä sonğı diplomatik tırışlıq kürsätü mömkinlegen biregez dip Waşingtonğa basım yasıy ikän. Tışqı eşlär ministırı şäxzadä Saud al Faisal ğäräb illärenä inisiativa kürsätü öçen sonğı şans bireler digän ömed belderde ütkän atnada . Ğäräb räsmiläre Saddam Xösäin äle çigenü turında uylamıy , ämma amerikannar çınlap ta suğıştan başqa alternativa yuq disälär, ul çaqta vazğiät üzgärä ala dip söyli. Älegä inspeksilär şoma ğına bara häm Ğıyraq citäkçese waqıt ota, rejimnı saqlap qala alam dip uylıy.Regiondağı citäkçelär Saddam Xösäinneñ amerikannarğa qarşı ömedsez suğışqa kereşü häm eger dä çınlap ta iä bulsa ximik ve biologik qorallarnı qullanuınnan qurqalar.
Şul arada Quşma Ştatları Farsı Qultığana ğäskär häm qoral kiterergä dävam itä. Älegä waqıtta töbäktä torğan 64meñ xärbigä kiläse berniçä atna eçendä 25meñ ğäskärineñ östäläçäge belderelä. AQŞnıñ könçığış Portındağı koraplarğa bombalardan alıp, coca-cola , tämäke häm här törle kiräk yaraq yöklänä dip belderelä. Reservadagı ğäskärilär sälämätleklären tikşertä başlağan, süzneñ qısqası AQŞta mobilizatsie, suğışqa äzerlek bara. AQŞ armieseneñ 23nçe ğıynuarda Germaniedä töp suğış divizieläre komandirları qatnaşqan ‘ ciñü höcüme’ isemle zur xärbi künegü ütkäräçäge bilgele buldı. Germaniedağı AQŞ armiese Farsı Qultığına 800 tözü häm küzläü belgeçe künderäçägen belderde.
Farsı Qultığında yaña suğış bula qalsa, ul 1991dän bötenläy başqa bulaçaq. Ul çaqta Kuwaitnı irekländerü öçen çın koalitsie buldırılğan ide. Küp kenä ğäräb illäre dä aña qatnaşqan ide. Ämma xäzer başlıça anglo-amerikan armieneñ Ğıyraq citäkçesen –möselman ğäräbne -xakimiättän töşerüe, ilne okupatsieläwe regiondagı illärgä nindi täsir yasar mikän? Bu bit Kuwaitnı irekländerü bulmayaçaq.
Optimistik küzlektän qarap , ğäräblär demokratik bulmağan rejimnarnı almaştırıp, könbatış stilındağı demokratiägä omtılaçaqlar dip tä äytep bula. Älbättä bu ciñel eş tügel , yaqın könçığış bugengesennän dä qurqınıçlıraq xälgä kiläçäk.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga