Quşma Ştatları ütkän atnada 19ildän torğan xärbi berektäşlektän, Ğıraq suğışı bula qalsa , başlıça Törkiene saqlau öçen qayber yardäm,şulsanda patriot raketaları , AWACS radar oçqıçları ,patrul köymäläre häm başqaların sorağan ide. Çärşämbedä Brüselda bulıp ütkän şaqtıy kisken söyläşülärdä Belgie, Luxemburg häm başqaları tarafınnan yaqlanğan Fransie belän Germanie suğışqa aşıqmasqa , inspektorlarğa Ğıraqnı tınıç yullar belän qoralsızlandıru öçen kübräk waqıt birergä çaqırğan. Diplomatlar fikrençä , berektäşlär prinsıpta AQŞ taläplärenä qarşı tügel, ämma alar konflikt buldırmas öçen barlıq diplomatik çaralar qullanıp betkänçe , xärbi aksiene yaqlıylar dip kürenergä telämi. Şulay itep çärşämbedä NATOda qarar çığaru öçen kiräkle konsensus bulmağan.NATO başkwartıirasındağı bu bäxäs berektäşlekneñ 11nçe sintäberdän soñ AQŞnı şunduq yaqlap çığuına kontrast bulıp tora .Ämma AQŞ Afganstanğa xärbi kampanie başlatqanda anı yaqlap ällä ni küp il qatnaşmadı.
Fransie belän Germanie Versay kileşüeneñ 40yıllığın bıyıl bik zurlap bilgeläp ütä .Prezident J.Chiraq suğış här waqıtta da ciñelüne qabul itü, ul mäsäläne in yaman xäl qılu yulı dip äytte. Chiraq süzlärençä suğış buldırmas öçen här närsä eşlänergä tieş , Fransie belän Germanieneñ krizisqa qaraşı şuluq. Kansler Schoerder prezident Chiraq belän ütkärgän urtaq mätbuğat konferensiesendä bez ikebez dä Ğıraq krizisına tınıç xäl çarası telibez häm bez moña ireşü öçen nıq xezmättäşlek itäçäkbez.dip äytte. Schoerder, Fransie TV birgän ängämäsendä bolay dip äytte audio) min iminlek şurasında Ğıraqqa höcümne raslau öçen mömkinlek kürmäümne kiçä açıq itep äyttem. Bu ber.İkençedän,min iminlek şurasınıñ 1441nomerlı rezolutsiese ğämälgä quyılırğa tieş dip qarim. Suğış bulmawı öçen qulımnan kilgän här närsäne eşliäçäkmem. Bu mäsälägä qatnaşqan barlıq xalıqlarnıñ mänfäğätlärenä turı kilä.Sişämbedä Fransie tışqı eşlär minisitırı bez qoral inspektorlarınıñ xisabı häm iminlek şurasında kileşügä ireşelgänçegä qädär Yevopa illäre şulsanda Britanieneñ ,xärbi aksie öçen AQŞ yasağan basımğa birelmäwläre öçen tırışaçaqbız dip belderde. Chiraq häm Schöderneñ belderülärenä qarata AQŞnıñ cavabı şaqtıy kisken buldı .Saqlanu ministırı Rumsfeld Waşingtonda mätbuğat üzägendä çit il jurnalistları aldında bolay dip söyläde (audio) Sez yevropa Germanie häm Fransiedän ğıybarät dip uylıysız . Min alay qaramim. Bu minemçä iske yevropa. Ägärdä NATOğa qarasız , yevropanıñ üzäge könçığışqa taba şuışqan .Anda bik küp yaña äğzalar bar. NATO ismelege häm anda küptän tügel genä çaqırılğan illär sanı 26. Sez xaqlı. Geramnie häm Fransie problema bulıp toralar.
Rumsfeld süzlärençä yevropanıñ zur öleşe Fransie belän Germanie yağında tügel ä alar AQŞ yağında .
Däwlät sekretarı C.Powell da çärşämbe kiç Amerikan televidiniesenä birgän intervyuda Fransie belän Germaniene telgä almıyça ğına bolay dide(audio) Dönyada qayber illär bu problemağa arqaların äylänärgä teli.Alar bu suqmaqnı däwam itü,1441nomerlı rezolutsie quyğan taläplärdän - ägär dä Ğıraq buysınmasa sonğı çiktä köç qullanırğa digän taläptän qurqa .AQŞları 1441nomerlı rezolutsieneñ in yaxşı şäkeldä ütälüen ömed itsä dä, ul yamanğa da äzerlekli .
Powell Germanie belän Fransie qoral belgeçläreneñ düşämbedä täqdim itäçäk xisabnı aldan bäyälilär , alar inspektorlar anda qalıp eşlärenä däwam itäçäk dip qarar birgännär inde dip söyläde. Fransie belän Germanieneñ Ğıraq suğışın tuqtatırğa tırışuı Waşingtonda citäkçelärneñ açuın çığara. Alar Parij belän Berlin Bagdadnı qoralsızlandıru eşendä ciddimi digän soraular quyğanda, suğışqa qarşı Törkie atnakiçtä 5ğäräb ile häm İran tışqı eşlär ministırların üzenä çaqırdı. Alar problemağa tınıç xäl çarası tabarğa tırışa
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga