Uzğan atna azağı Quşma Ştatlar, Britaniä häm şuşı ike ilgä quşılğan İspaniäneñ, İminlek Şurasına Ğiraqqa qarata köç qullanuğa fatixa biräçäk yaña qarar ölgesen täqdim itüwe belän bilgelänsä, bu atna amerikannarğa qarşı qatı toruwı belän tanılğan Fransiäneñ suğış ixtimalın bötenläy kire qağuwı turındağı süzläre belän başlandı. Düşämbedä prezident Chirac Fransiä yaña qararğa barıber veto salaçaq dip belderde. Anıñ şuşı qaraşı İminlek Şurasında Rusiä, Qıtay, Germaniä häm Süriä tarafınnan da yaqlana, Waşington, London häm Madrid üz yağına älegä barı tik Bolğarstannı ğına cälep itä aldı. Şuradağı qalğan äğzalar äle dä niçek tawış biräsen belmi. Şulay itep Ğiraq suğışın xuplıy yä kire qağa alırlıq soñğı instansiä bügenge köndä ikegä bülengän xäldä. Bu şartlarda anıñ kiñ yaqlaw qazanırlıq qarar qabul itüwe ikele. Monı isäpkä alıp, häm bigräk tä Britaniädä suğışqa qarşı käyeflärneñ köçäyüwe sürätendä premyer Tony Blair çärşämbedä yaña qararğa östämä yasaw täqdime belän çıqtı. Şulay itep britan yağı, Ğiraqnı suğışsız ğına qoralsızlandıru ixtimalın, yäğni fransuzlar alğa sörgänne azağına qädär faydalanırğa teläwen kürsätä. Läkin bu Ğiraq prezidentı Saddam Xösäyenneñ 6 taläpne ütäwe oçrağında ğına bula ala. Tony Blair alarnı çärşämbedä britan parlamentında yasağan çığışında bilgeläde häm älege taläplär tübändägelärdän ğibarät. Saddam üze ilendä häm annan çittä dä tapşırılaçaq maxsus belderüwendä Ğiraqnıñ küpläp yuq itü qoralları buluwın häm alardan waz kiçärgä teläwen äytergä tieş. Şunnan soñ Bagdadqa, xalıqara inspektorlarnıñ 30 ğalimne ğailäläre belän Ğiraqtan başqa ilgä kiterep alarnı qoral programmaları turında soraştıruwı taläbe quyıla. Ğiraq citäkçelege üzendäge bar biologik qorallarnıñ qayda buluwın äytergä häm alarnı BMO inspektorlarına tapşırırğa tieş bulaçaq. 1998-nçe yılğı küzätülär näticäsendä Ğiraqta andıy qorallarnıñ buluwı inde raslanğan ide. Moñardan tış Bagdad üzendäge biomatdä citeşterä torğan bar laboratoriälärne dä yuq itü yöklämäsen alırğa tieş, häm alay ğına da tügel, şundıy uq taläp anıñ tıyılğan raketalarına da qarıy. Häm nihayät britan täqdimendä Bagdadqa tağın ber şart quyıla, anıñ xalıqara inspektorlarğa pilotsız oça torğan häm ximik matdälär sibä alırlıq bar oçqıçlar xaqında da tulı mäğlümat birüwe kiräk. Blair taläpläre menä şulardan ğibarät. London alarnıñ xäzer İminlek Şurasında qaralğan ikençe qarar ölgesenä kertelüwen teli häm ul oçraqta monı suğışqa qarşı çıqqan däwlätlär dä yaqlıy ala dip uylıy. Çınnan da şuşı taläplärne qabul itkän xäldä bar cawaplılıq Saddam Xösäyengä töşä bulıp çığa, britan tışqı eşlär ministrı Jack Straw bu uñaydan, ägär dä Ğiraq prezidentı Berläşkän Millätlär belän xezmättäşlek itü yulın saylarğa teläsä, ul här taläpne bik ciñel genä üti ala dip belderde. Läkin premyer-ministr Blair üzeneñ haman da, Saddam barı tik köç belän yanawğa ğına cawap birä ala dip uylawın äytä, häm berük waqıtta, Fransiä İminlek Şurasında veto xoquqın qullanaçağı turında belderep Ğiraq diktatorın qıyulandıra ğına dip isäpli.
Kärim Kamal, Praga.
Kärim Kamal, Praga.