Amerika Quşma Ştatları Däwlät Departamentınıñ dönyada keşe xoquqları torışı turındağı xisabında Qıtayda uzğan yılda keşe xoquqların bozuları terkälgän dip yazıp çıqqaç Pekin Waşingtonğa üzendäge keşe xoquqlarınıñ torışın yaxşıraq küzätep barırğa kiñäş itte. Qıtay tışqı eşlär ministrlığınıñ matbuğat wäkile Liu Jiançao, Quşma Ştatları “keşe xoquqları” dip başqa däwlätlärneñ eşenä tıqşınuın tuqtatırğa çaqırdı.
Amerika Quşma Ştatları Qıtaynı keşelärne cäberläwdä, ğayepläwlärne köçläp tağuda, din häm fiker irekleklären kire qağuda ğayepläde. Tönyaq Korea, Amerika Quşma Ştatları Ğiraqta häm Äfğanstandağı suğışları belän möselman xalıqlarınıñ xoquqların boza, digän belderü yasadı. Quşma Ştatları isä Tönyaq Koreada keşe xoquqları daimi räweştä bozılıp kilä, dip yazıp çıqtı.
Xisapta, uzğan yılda Balkanda häm Yevraziäneñ ber öleşendä xällärneñ yaxşırğanı küzätelä dielgän, läkin eleke Sovetlar Berlege däwlätlärendä, İran, Ğiraq häm Tönyaq Koreada keşe xoquqları mäs’äläse äle köntärtibendä qala.
