Zamanında Britaniäneñ suğış çorı citäkçese Winston Churchill döreslek qayçaq şul qädär qäderle bula ki, anı yalğannar belän saqlarğa turı kilä dip äytkän.
Ğiraq suğışınıñ berençe könnärendä ike taraftan da döreslekkä turı kilmägän küp kenä belderülär yañğıradı. Bu belderülär adaştıru öçen maxsus räweştä yasalamı, xatalar yäki telägänne döreslek itep kürsätü nigezendä tuamı, axır çiktä barısınıñ da näticäse ber ike yaqqa da ışanıç kimi.
Bu yulı süz suğışı 20-nçe mart irtäsendä Bağdadqa berençe raketalar töşep berniçä minut ütü belän başlandı. Raketa höcümeneñ maqsatı Prezident Säddam Xösäinne häm anıñ xakimiäteneñ yuğarı citäkçelären üterü ide. Waşington şunda uq Säddam bu höcüm näticäsendä ülgän bulırğa mömkin dip belderde. Berniçä säğättän Säddamnıñ Ğiraq televideniesendä kürenüe dä mäs’älägä açıqlıq kertmäde. AQŞ süzçeläre Säddam yış qına yöze belän üzenä oxşağan keşelärne qullana dip häm aldan yazdırıp alınğan tasma kürsätelgän bulırğa mömkin dip belderde. Aq Yort Säddam ülgän bulırğa mömkin digän fikerne berniçä kön buyı alğan sörde. Barı tik 24-nçe Martta Säddam saw-sälamät qiäfättä televidenie aşa ozın çığış yasap Um-Qasrdağı qatı bäreleşlärne iskä alğannan soñ ğına Säddam ülgän digän imeş-mimeşlär yuqqa çıqtı.
Ämma ul çaqta inde töp iğtibar cir öste bäreleşlärenä, Faw yarımutrawındağı häm Um Qasr portındağı wäzğiätkä yünälgän ide.
AQŞ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld 21-nçe martta uq Um Qasr tulısınça koalitsiä köçläre kontrolendä dip belderde:
AUDIO: Kiçä Ğiraq mäğlümät ministrı Um Qast portı tulısınça bezneñ qulda dip belderde. Süzgä-süz äytkändä ministr “alar anı yawlap ala almadı” dide. Çınlıqta isä koalitsiä köçläre anı yawlap aldı häm Um Qasr portın, Ğiraq cireneñ arta baruçı başqa öleşen kontrol’dä tota.
Ämma Rumsfeldnıñ belderüe telängänne çınbarlıq itep kürsätü genä bulıp çıqtı axırı. Um Qasrda annan soñ da berniçä kön buyı qatı bäreleşlär däwam itte. Barı tik 5 kön ütkännän soñ ğına Britaniä saqlanu ministrı Geoff Hoon Um Qasrnıñ küpmeder däräcädä kontrol’gä alınuın iğlan itte. Şul uq könne Ğiraqnıñ mäğlümät ministrı Möxämmät Säit äs-Sahaf Um Qasr turında mondıy belderü yasadı:
AUDİO: Bez bik äybät kenä itep koalitsiä köçlären yar buyına qısrıqlıybız häm alar bik äybät itep cämäğätçelegek fikeren aldıy.
Ämma Um Qasr çınnan da inde yawlap alınğan ide.
Soñraq äs-Sahaf AQŞ citäkçelegendäge koalitsiäne Ğiraqnıñ tınıç xalıq yäşägän öleşlären qırğıy häm cinayätçel räweştä bombalawda ğäyepläde häm başqa küp kenä bik tä şikle belderülär yasadı.
Basra şähärendäge wäzğiät turında da döreslekkä bik ük turı kilmägän belderülär buldı. Uzğan atnada Britan General Mayorı Peter Wall Basrada xalıqnıñ Säddam xakimiätenä qarşı kütärelü mömkinlegen belderüçe xäbärlär bar dide. Basradağı ğisyan koalitsiä köçläre öçen bik zur uñış bula alır ide. Ämma kütärelü bulmıy qaldı. Basrada andıy mömkinlek bulğanmı-yuqmı, äle dä tögäl bilgele tügel. Soñraq Britan saqlanu ministrı Basrada kütärelü omtılışın Ğiraq xärbiläre bastırğan dip belderde.
Suğışnıñ berençe könnärendä Ğiraqnı Küwäytkä tıyılğan Scud raketaları belän höcüm itüdä ğäyeplägän xäbärlär buldı. Ämma bügenge köngä qädär Küwäytkä töşkän raketalar arasında Scud şäkelendäge raketalar bulmadı. BMO qoral tikşerüçeläre başlığı Hans Blix bügengä qädär Ğiraqnıñ bu suğışta tıyılğan qorallar qullanuın raslawçı dälillär yuq dide.
Monıñ işe adaştıru, dizinformatsiä taratu härber suğışta bula torğan küreneş. Britaniä xärbi belgeçe, Jame’s World Armies jurnalı möxärrire Charles Heyman dizinformatsiä, yäğni doşmannı butaw öçen maxsus räweştä yalğan mäğlümät taratunıñ maqsatı doşman arasında qotqı taratu, tartqalaş çığaru di:
AUDİO: Analitiklarnıñ Waşington häm Londonda yasalğan härber belderügä ışanuı bik tä qurqınıçlı. Xärbi PR maşinasınıñ xäzerge häm uzğan ike aydağı maqsatı potensial doşman arasında Ğiraq cämäğätçelegendä, xärbilärendä, häm xökümätendä qotqı taratu, tartqalaş çığaru.
AQŞ häm Britaniä PR tırışlıqlarınıñ töp öleşe dönya cämäğätçelgenä Ğiraq suğışınıñ ğädel buluın raslawğa yünältelä. Bu maqsatta Ğiraq xakimiäteneñ suğış qağidälären bozuın kürsätü bik näticäle bula ala. 25-nçe Martta AQŞ saqlanu ministrı rumsfeld bolay dip belderde:
AUDİO: Bu xakimiät suğış qağidälärenä xiänät itte. Üz xärbilären azat itelgän tınıç xalıq kiemenä kienderde, aq äläm kütärep birelgän sıman bulıp koalitsiä köçlärenä ut açtı, Qızıl Xaç maşinaların xärbi kürsätmälär taşu öçen faydalandı. Bolar barısı da suğış qağidälären citdi räweştä bozu.
Soñraq AQŞ prezidentı George Bush ta şundıyraq belderü belän çıqtı. Ğiraq mäsğlümät ministrı äs-Sahaf alarnı kire qaqtı.
Bu belderülärneñ qayberläre yäki barısı da döres tä bula ala. Älegä Ğiraqnıñ suğış cinayätlären tulısınça belep beterü mömkinlege yuq. Xäzer bu belderülärne raslawçı dälillär tuplarğa kiräk bulaçaq. Ämma Britan xärbi belgeçe Heyman bügen analitklarğa ike yaqqa da artıq nıq ışanmasqa kiñäş itä:
AUDİO: İñ möhime bu propagandanıñ bersenä dä ışanmasqa. Üzegezneñ ayıq aqılığıznı faydalanığız. Suğış qırında närsä bulğanına küz salığız. Propaganda dip qabul itelergä mömkin härber xäbärgä biz zur şik belän qarağız.
Naif Aqmal, Praga
Ğiraq suğışınıñ berençe könnärendä ike taraftan da döreslekkä turı kilmägän küp kenä belderülär yañğıradı. Bu belderülär adaştıru öçen maxsus räweştä yasalamı, xatalar yäki telägänne döreslek itep kürsätü nigezendä tuamı, axır çiktä barısınıñ da näticäse ber ike yaqqa da ışanıç kimi.
Bu yulı süz suğışı 20-nçe mart irtäsendä Bağdadqa berençe raketalar töşep berniçä minut ütü belän başlandı. Raketa höcümeneñ maqsatı Prezident Säddam Xösäinne häm anıñ xakimiäteneñ yuğarı citäkçelären üterü ide. Waşington şunda uq Säddam bu höcüm näticäsendä ülgän bulırğa mömkin dip belderde. Berniçä säğättän Säddamnıñ Ğiraq televideniesendä kürenüe dä mäs’älägä açıqlıq kertmäde. AQŞ süzçeläre Säddam yış qına yöze belän üzenä oxşağan keşelärne qullana dip häm aldan yazdırıp alınğan tasma kürsätelgän bulırğa mömkin dip belderde. Aq Yort Säddam ülgän bulırğa mömkin digän fikerne berniçä kön buyı alğan sörde. Barı tik 24-nçe Martta Säddam saw-sälamät qiäfättä televidenie aşa ozın çığış yasap Um-Qasrdağı qatı bäreleşlärne iskä alğannan soñ ğına Säddam ülgän digän imeş-mimeşlär yuqqa çıqtı.
Ämma ul çaqta inde töp iğtibar cir öste bäreleşlärenä, Faw yarımutrawındağı häm Um Qasr portındağı wäzğiätkä yünälgän ide.
AQŞ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld 21-nçe martta uq Um Qasr tulısınça koalitsiä köçläre kontrolendä dip belderde:
AUDIO: Kiçä Ğiraq mäğlümät ministrı Um Qast portı tulısınça bezneñ qulda dip belderde. Süzgä-süz äytkändä ministr “alar anı yawlap ala almadı” dide. Çınlıqta isä koalitsiä köçläre anı yawlap aldı häm Um Qasr portın, Ğiraq cireneñ arta baruçı başqa öleşen kontrol’dä tota.
Ämma Rumsfeldnıñ belderüe telängänne çınbarlıq itep kürsätü genä bulıp çıqtı axırı. Um Qasrda annan soñ da berniçä kön buyı qatı bäreleşlär däwam itte. Barı tik 5 kön ütkännän soñ ğına Britaniä saqlanu ministrı Geoff Hoon Um Qasrnıñ küpmeder däräcädä kontrol’gä alınuın iğlan itte. Şul uq könne Ğiraqnıñ mäğlümät ministrı Möxämmät Säit äs-Sahaf Um Qasr turında mondıy belderü yasadı:
AUDİO: Bez bik äybät kenä itep koalitsiä köçlären yar buyına qısrıqlıybız häm alar bik äybät itep cämäğätçelegek fikeren aldıy.
Ämma Um Qasr çınnan da inde yawlap alınğan ide.
Soñraq äs-Sahaf AQŞ citäkçelegendäge koalitsiäne Ğiraqnıñ tınıç xalıq yäşägän öleşlären qırğıy häm cinayätçel räweştä bombalawda ğäyepläde häm başqa küp kenä bik tä şikle belderülär yasadı.
Basra şähärendäge wäzğiät turında da döreslekkä bik ük turı kilmägän belderülär buldı. Uzğan atnada Britan General Mayorı Peter Wall Basrada xalıqnıñ Säddam xakimiätenä qarşı kütärelü mömkinlegen belderüçe xäbärlär bar dide. Basradağı ğisyan koalitsiä köçläre öçen bik zur uñış bula alır ide. Ämma kütärelü bulmıy qaldı. Basrada andıy mömkinlek bulğanmı-yuqmı, äle dä tögäl bilgele tügel. Soñraq Britan saqlanu ministrı Basrada kütärelü omtılışın Ğiraq xärbiläre bastırğan dip belderde.
Suğışnıñ berençe könnärendä Ğiraqnı Küwäytkä tıyılğan Scud raketaları belän höcüm itüdä ğäyeplägän xäbärlär buldı. Ämma bügenge köngä qädär Küwäytkä töşkän raketalar arasında Scud şäkelendäge raketalar bulmadı. BMO qoral tikşerüçeläre başlığı Hans Blix bügengä qädär Ğiraqnıñ bu suğışta tıyılğan qorallar qullanuın raslawçı dälillär yuq dide.
Monıñ işe adaştıru, dizinformatsiä taratu härber suğışta bula torğan küreneş. Britaniä xärbi belgeçe, Jame’s World Armies jurnalı möxärrire Charles Heyman dizinformatsiä, yäğni doşmannı butaw öçen maxsus räweştä yalğan mäğlümät taratunıñ maqsatı doşman arasında qotqı taratu, tartqalaş çığaru di:
AUDİO: Analitiklarnıñ Waşington häm Londonda yasalğan härber belderügä ışanuı bik tä qurqınıçlı. Xärbi PR maşinasınıñ xäzerge häm uzğan ike aydağı maqsatı potensial doşman arasında Ğiraq cämäğätçelegendä, xärbilärendä, häm xökümätendä qotqı taratu, tartqalaş çığaru.
AQŞ häm Britaniä PR tırışlıqlarınıñ töp öleşe dönya cämäğätçelgenä Ğiraq suğışınıñ ğädel buluın raslawğa yünältelä. Bu maqsatta Ğiraq xakimiäteneñ suğış qağidälären bozuın kürsätü bik näticäle bula ala. 25-nçe Martta AQŞ saqlanu ministrı rumsfeld bolay dip belderde:
AUDİO: Bu xakimiät suğış qağidälärenä xiänät itte. Üz xärbilären azat itelgän tınıç xalıq kiemenä kienderde, aq äläm kütärep birelgän sıman bulıp koalitsiä köçlärenä ut açtı, Qızıl Xaç maşinaların xärbi kürsätmälär taşu öçen faydalandı. Bolar barısı da suğış qağidälären citdi räweştä bozu.
Soñraq AQŞ prezidentı George Bush ta şundıyraq belderü belän çıqtı. Ğiraq mäsğlümät ministrı äs-Sahaf alarnı kire qaqtı.
Bu belderülärneñ qayberläre yäki barısı da döres tä bula ala. Älegä Ğiraqnıñ suğış cinayätlären tulısınça belep beterü mömkinlege yuq. Xäzer bu belderülärne raslawçı dälillär tuplarğa kiräk bulaçaq. Ämma Britan xärbi belgeçe Heyman bügen analitklarğa ike yaqqa da artıq nıq ışanmasqa kiñäş itä:
AUDİO: İñ möhime bu propagandanıñ bersenä dä ışanmasqa. Üzegezneñ ayıq aqılığıznı faydalanığız. Suğış qırında närsä bulğanına küz salığız. Propaganda dip qabul itelergä mömkin härber xäbärgä biz zur şik belän qarağız.
Naif Aqmal, Praga