Konferensiäne oyıştıruçılardan berse Xalıqara häm İminlek buyınça German İnstitutınnan Uwe Halbach ciınnı açqanda yasağan çığışında, küpçelegen möselmannar täşkil itkän deportatsiälängän xalıqlarnıñ cäberlänüe häm qayberläreneñ äledä tuğan cirenä qayta almauı turında söyläde. Anıñ süzlärençä, Russiäneñ Çeçnädäge xärbi köç qullanuın küz aldında totqanda, qanuni, tınıç häm konstitutison çaralar belän köräş alıp barğan milli xäräkätlärneñ eşçänlege ähämiätkä layıq. Anıñ fikerençä, Russiäneñ ber yaqtan Çeçnä suğışı Russiäneñ eçke eşe häm ikençe yaqtan anı çit illärdäge İslam radikalları qızdıralar dip raslauı arasında qapma-qarşılıq bar. Ul Könbatışnıñ Russiädän bu xatqa añlatma soramaun añlap citä almıy.
Audio
"Misal öçen Russiä häm Könbatış mediası bigeräk tä 11-nçe sintäberdän soñ Tönyaq Kafkazda häm Üzäk Aziädä İslam afganlaşqan häm talibanlaşqan, şulay uq Üzbäkistandağı İslam Xäräkäte häm Hezb-ut Tahir belän bäyläneşe bar dip raslıy."
Konferensiädä Qırım Tatar Mäcleseneñ räise Mustafa Cämilevtän tış Balqar, Çerkes, Nogay tatarları, Qaraçay , İnguş xalıqlarınıñ väkilläre, şulay uq grek häm poläk mxällälläreneñ häm mesxetlärneñ väkilläre dä üz xälläre turında söylädelär. Mustafa Cämilev Qırım-tatarlarınıñ sörgen, vatanğa kire qaytu häm Ukrainada urnaşu tarixı turında täfsille mäğlümät birgännän soñ, ügenge köndä Russiä häm Üzbäkistanda yäşävçe meñärlägän qırım-tatarı äledä byurokratik häm finans kirtälär säbäple vatanına kire qayta almıy dip belderde. Ul Ukraina xakimiätläre Qırım Tatarlarına azçılıq tügel, ä cirle xalıq statutın birergä tieş häm Qırım Tatarça dävlät tele däräcäsendä bulırğa tieş dip taläp itte. Berlindäge İrekle Universitetnıñ Turkologiä institutınnan Barbara Kellner-Heinkele Nogaylarnıñ vazğiätenä tuqtaldı. Anıñ süzlärençä, Tönyaq Kafkazda yäşävçe Nogaylar Stalin çorında sörelmägän bulsa da, rus teleneñ täsire säbäple Nogay tele yuqqa çığu qurqınıçı aldında tora. Nigezdä Dagıstan, Karaçay- Çerkesiä häm Stavropoldä yäşävçe Nogaylarnı assmilätsiädän saqlap qalu öçen Maxaçqala häm Çerkesskta balalar öçen tuğan teldä jurnallar çığarılsa da, Nogay Ramazan Kereytov milli mirasnı saqlap qalu öçen berdän ber yul Nogaylarnıñ Russiä federatsiäsendä üz respublikası bulırğa tieş dip belderde.
Audio
Qırım Tatarları kebek ük Stalin tarafınan 44-nçe yılda tuğan cirennän sürelgän Mesxet törekläreneñ Azerbaycan Berlegeneñ ağzası Çingiz Noumanzadä , Gruziäneñ Könyağındağı Mesxet törekläre mäxälläse isemenän yasağan çığışında , sovet xakimiätläre quyğan barlıq kirtälärgä qaramastan, mesxetler tellären häm mädäniätlären saqlap qala aldılar dip belderde.
Audio
Konferensiä üzeneñ eşen Känbatışnı töp ähämiätne Ğıraqqa häm terrorrqa qarşı köräşkä yünältkän bulsa da, Çeçenädä suğışnıñ äle dä dävam itüen, anda bik küp sanda qorbannarnıñ buluın häm az sandağı milli azçılıqlarnıñ äle dä tulısınça aqlanmağan buluın onıtmasqa çaqırğan möräcäğät qabul itü belän tämamladı.
Färit Idelle, Praga
Audio
"Misal öçen Russiä häm Könbatış mediası bigeräk tä 11-nçe sintäberdän soñ Tönyaq Kafkazda häm Üzäk Aziädä İslam afganlaşqan häm talibanlaşqan, şulay uq Üzbäkistandağı İslam Xäräkäte häm Hezb-ut Tahir belän bäyläneşe bar dip raslıy."
Konferensiädä Qırım Tatar Mäcleseneñ räise Mustafa Cämilevtän tış Balqar, Çerkes, Nogay tatarları, Qaraçay , İnguş xalıqlarınıñ väkilläre, şulay uq grek häm poläk mxällälläreneñ häm mesxetlärneñ väkilläre dä üz xälläre turında söylädelär. Mustafa Cämilev Qırım-tatarlarınıñ sörgen, vatanğa kire qaytu häm Ukrainada urnaşu tarixı turında täfsille mäğlümät birgännän soñ, ügenge köndä Russiä häm Üzbäkistanda yäşävçe meñärlägän qırım-tatarı äledä byurokratik häm finans kirtälär säbäple vatanına kire qayta almıy dip belderde. Ul Ukraina xakimiätläre Qırım Tatarlarına azçılıq tügel, ä cirle xalıq statutın birergä tieş häm Qırım Tatarça dävlät tele däräcäsendä bulırğa tieş dip taläp itte. Berlindäge İrekle Universitetnıñ Turkologiä institutınnan Barbara Kellner-Heinkele Nogaylarnıñ vazğiätenä tuqtaldı. Anıñ süzlärençä, Tönyaq Kafkazda yäşävçe Nogaylar Stalin çorında sörelmägän bulsa da, rus teleneñ täsire säbäple Nogay tele yuqqa çığu qurqınıçı aldında tora. Nigezdä Dagıstan, Karaçay- Çerkesiä häm Stavropoldä yäşävçe Nogaylarnı assmilätsiädän saqlap qalu öçen Maxaçqala häm Çerkesskta balalar öçen tuğan teldä jurnallar çığarılsa da, Nogay Ramazan Kereytov milli mirasnı saqlap qalu öçen berdän ber yul Nogaylarnıñ Russiä federatsiäsendä üz respublikası bulırğa tieş dip belderde.
Audio
Qırım Tatarları kebek ük Stalin tarafınan 44-nçe yılda tuğan cirennän sürelgän Mesxet törekläreneñ Azerbaycan Berlegeneñ ağzası Çingiz Noumanzadä , Gruziäneñ Könyağındağı Mesxet törekläre mäxälläse isemenän yasağan çığışında , sovet xakimiätläre quyğan barlıq kirtälärgä qaramastan, mesxetler tellären häm mädäniätlären saqlap qala aldılar dip belderde.
Audio
Konferensiä üzeneñ eşen Känbatışnı töp ähämiätne Ğıraqqa häm terrorrqa qarşı köräşkä yünältkän bulsa da, Çeçenädä suğışnıñ äle dä dävam itüen, anda bik küp sanda qorbannarnıñ buluın häm az sandağı milli azçılıqlarnıñ äle dä tulısınça aqlanmağan buluın onıtmasqa çaqırğan möräcäğät qabul itü belän tämamladı.
Färit Idelle, Praga