AQŞ qanunına esasän, prezidentnıñ telägän ilgä xärbi yardämne tuqtatu xoquqı bar. Prezident Buş ta şuşı xoquqtan faydalanıp, Yevropa Berlegeneñ qarşılıq kürsätüenä qaramastan, AQŞnıñ Ğıraqqa qarşı suğış başlauın yaqlağan Üzäk häm Könçığış Yevropadağı altı berektäşenä dä xärbi yardämne tuqtattı. NATO häm Yevropa Berlegendä ağza bulırğa omtılğan şuşı altı il Estoniä, Latviä, Litva , Bolğarstan, Sloveniä häm Slovakiä. 1-nçe iyüldä köçkä kerän qanunğa esasän, amerikan vatandaşların Xalıqara Cinayätlär Mäxkämsenä tapşırmasqa rizalıq birep ike yaqlı kileşügä qul quymağanı öçen xärbi yardämnän mäxrum itelgän 35 ilgä 50 milion dolarlıq yardäm birelmiäçäk. Albaniä, Bosnia, Makedoniä, Tacikistan , şulay uq kileşügä qul quyğanı öçen NATOda ağza bulırğa tırışqan Rumıyniä bu isemlektä yuq. Aq Yort süzçese Ari Flayşerneñ süzlärençä, suğış cinayätlären häm insaniyätkä qarşı cunayätlärne tikşeräçäk Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäseneñ AQŞ xärbilärenä qarşı politik motvlar öçen faydalanıluı mömkin ikän
Audio
"AQŞ keşelären Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsennän saqlaunıñ bezneñ här il belän mönäsäbätlärebezdä möhim mesele bulaçağına şik bulmasın."
Buşnıñ qararın tänqitlävçelär, AQŞ Yevropadağı berektöşlärenä yardämne tuqtatuı belän Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsenä qarata totqan pozitsiäse öçen yuğarı bäyä tüli digän fikerdälär. Litvanıñ Washngtondağı ilçelegeneñ mätbuğat süzçese Rolandas Kocinskas AQŞnıñ isemlekkä üz ilen kertüenä qarata küñel qaytunı yäşermäde.
Audio
"Bez bu bulmas dip uylağan idek. AQŞnı yäisä Yevropanı saylau aldında qalırğa mäcbür buluıbızğa küñelebez qayttı."
Kacinskas Litva yaqınça 4 million dollar yuğaltaçaq dip belderde. Slovakiäneñ dä Washingtondağı väkile Peter Kmeç tä küñel qaytunı yäşermäde
Audio
"Bez AQŞ administratsiäsenä ilebezneñ AQŞnıñ Ğıraqtağı kamaniändä häm terrorğa qarşı köräşendä turılıqlı berektäşe buluın añlatırğa tırışabız. Bezgä NATOnıñ tulı xoquqlı ağzası häm AQŞ berktäşe möğämäläse kürsäteler dip kötkän idek."
Latviä ilçese Ricard Mucins isä Brussel belän Washington urtaq fikergä kilmägän xäldä, şuşı altı il qorban bulaçaq digän fikerdä.
AQŞnıñ elekke prezidentı Klinton Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsen buldıru kileşüenä qul quyan bulsa da, prezident Buş mannan vaz kiçte häm ul vaqıttan başlap AQŞ administratiäse aña qarşı köräşä. İllärgä amerikan keşelärenä immunitet tanığan ikeyaqlı kileşügä qul quyuları öçen basım yasıy. Xorvatiä, Serbiä häm Çernogoriäneñ dä yardämne yuğaltuları äle mömkin. Human Rights Watchtağı xalıqara yustitsiä programması direktorı Richard Dickerneñ fikerençä, yardämne tuqtatu AQŞnıñ Üzäk häm Könçığış Yevropadağı berektäşlären yañaqlau belän ber. Bu adımnı Belgrad häm Zagreptağı millätçelärgä añlatu bik qıyın
Audio
"Serbiä häm Xorvatiä aldında torğan qıyınlıqlarnı añlatıp bulmıy. Ber yaqtan AQŞ xökümäte şuşı illärneñ xökümätlärenä Yugoslaviä buyınça Haaga teribunalı belän xezmätättäşlek itsennär dip , ä ikençe yaqtan Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäse belän xezmättäşlek itmäsennär dip basım yasıy. Bu ikeyözelelek häm yämsez."
Xalıqara Mäxkämäne yaqlauçılar , anda tik cirle mäxkämälär tikşermägän suğış cinayätläre genä tikşereläçäk dip monı yaqlıylar. Moña qaramastan, AQŞ immunitet mäsäläsendä ayırım illärgä basım yasauın dävam itä häm Buş administratsiäse isemlektäge 35 ilneñ qayberläre ikeyaqlı kileşügä qul quyar dip ömetlänä.
Färit İdelle, Praga.
Audio
"AQŞ keşelären Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsennän saqlaunıñ bezneñ här il belän mönäsäbätlärebezdä möhim mesele bulaçağına şik bulmasın."
Buşnıñ qararın tänqitlävçelär, AQŞ Yevropadağı berektöşlärenä yardämne tuqtatuı belän Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsenä qarata totqan pozitsiäse öçen yuğarı bäyä tüli digän fikerdälär. Litvanıñ Washngtondağı ilçelegeneñ mätbuğat süzçese Rolandas Kocinskas AQŞnıñ isemlekkä üz ilen kertüenä qarata küñel qaytunı yäşermäde.
Audio
"Bez bu bulmas dip uylağan idek. AQŞnı yäisä Yevropanı saylau aldında qalırğa mäcbür buluıbızğa küñelebez qayttı."
Kacinskas Litva yaqınça 4 million dollar yuğaltaçaq dip belderde. Slovakiäneñ dä Washingtondağı väkile Peter Kmeç tä küñel qaytunı yäşermäde
Audio
"Bez AQŞ administratsiäsenä ilebezneñ AQŞnıñ Ğıraqtağı kamaniändä häm terrorğa qarşı köräşendä turılıqlı berektäşe buluın añlatırğa tırışabız. Bezgä NATOnıñ tulı xoquqlı ağzası häm AQŞ berktäşe möğämäläse kürsäteler dip kötkän idek."
Latviä ilçese Ricard Mucins isä Brussel belän Washington urtaq fikergä kilmägän xäldä, şuşı altı il qorban bulaçaq digän fikerdä.
AQŞnıñ elekke prezidentı Klinton Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäsen buldıru kileşüenä qul quyan bulsa da, prezident Buş mannan vaz kiçte häm ul vaqıttan başlap AQŞ administratiäse aña qarşı köräşä. İllärgä amerikan keşelärenä immunitet tanığan ikeyaqlı kileşügä qul quyuları öçen basım yasıy. Xorvatiä, Serbiä häm Çernogoriäneñ dä yardämne yuğaltuları äle mömkin. Human Rights Watchtağı xalıqara yustitsiä programması direktorı Richard Dickerneñ fikerençä, yardämne tuqtatu AQŞnıñ Üzäk häm Könçığış Yevropadağı berektäşlären yañaqlau belän ber. Bu adımnı Belgrad häm Zagreptağı millätçelärgä añlatu bik qıyın
Audio
"Serbiä häm Xorvatiä aldında torğan qıyınlıqlarnı añlatıp bulmıy. Ber yaqtan AQŞ xökümäte şuşı illärneñ xökümätlärenä Yugoslaviä buyınça Haaga teribunalı belän xezmätättäşlek itsennär dip , ä ikençe yaqtan Xalıqara Cinayätlär Mäxkämäse belän xezmättäşlek itmäsennär dip basım yasıy. Bu ikeyözelelek häm yämsez."
Xalıqara Mäxkämäne yaqlauçılar , anda tik cirle mäxkämälär tikşermägän suğış cinayätläre genä tikşereläçäk dip monı yaqlıylar. Moña qaramastan, AQŞ immunitet mäsäläsendä ayırım illärgä basım yasauın dävam itä häm Buş administratsiäse isemlektäge 35 ilneñ qayberläre ikeyaqlı kileşügä qul quyar dip ömetlänä.
Färit İdelle, Praga.